Útgáfa síðunnar 22. mars 2009 kl. 21:16 breyta Ólöf (spjall \| framlög) 17 breytingar Ekkert breytingarágrip ← Eldri breyting		Útgáfa síðunnar 22. mars 2009 kl. 23:56 breyta taka aftur þessa breytingu Cessator (spjall \| framlög) 50.763 breytingar Ekkert breytingarágrip Nýrri breyting →
Lína 1: [[Mynd:IcelandicHorseInWinter.jpg\|thumb\|Íslenskur hestur, nálægt [[Krýsuvík]], í vetrarfeldi]] '''Íslenski hesturinn''' er [[hestur\|hestakyn]] sem er talið vera komið af [[norski lynghesturinn\|norska lynghestinum]] og mongólska [[Przewalski hesturinn\|przewalski hestinum]]. [[~~Víkinga~~Víkingur\|Víkingar]] fluttu með sér meðan annars með skandinavíska hesta þegar þeir settust að á Íslandi fyrir meira en 1000 árum síðan. Íslenski hesturinn er ekki hár í loftinu miðað við mörg önnur hestakyn en aftur á móti er hann óvenju sterkbyggður, heilsuhraustur, þrautseigur og veðurþolinn. Íslenski hesturinn státar af [[jafnaðargeð\|jafnaðargeði]] og vingjarnlegu eðlisfari og fyrir það hefur hann aflaði sér mikillar aðdáunar. Einnig er hann sterkari á taugum heldur en mörg stærri hestakyn. Algengast er að íslenski hesturinn verði 25 til 27 vetra gamall en hann getur orðið yfir 30 vetra. Hestar eru [[félagsvera\|félagsverur]] og vilja vera í húsi eða á [[beitiland\|beit]] með öðrum hestum. Íslenskir hestar gera ekki miklar kröfur til [[fóður\|fóðurs]] eða húsaskjóls. Innflutningur hesta til landsins er bannaður og hefur íslenski hesturinn því verið einangraður í nokkuð langan tíma og þróast óháð þróunum í öðrum [[heimsálfa\|heimsálfum]]. == Gangtegundir == Íslenski hesturinn er þekktur fyrir sínar fimm ólíku gangtegundir; [[fet]], [[brokk]], [[stökk]], [[tölt]] og [[skeið (gangur)\|skeið]]. Tölt, sem er fjórtakta hliðarhreyfing, er ekki einstakt fyrir íslenska hestinn. Töltið finnst í nokkrum hestakynjum í [[Ameríka\|Ameríku]], [[Suður -Ameríka\|Suður -Ameríku]] og í [[Asía\|Asíu]]. Það sem hinsvegar gefur íslenska hestinum sérstöðu, er að enginn annar hestur er sýndur á fimm gangtegundum í keppni og sýningum. Gangtegundirnar eru ekki eðlislægar öllum hestum og er þeim skipt upp í tvo flokka, alhliða hesta og klárhesta með tölti. Alhliða hestar eru með allar fimm gangtegundirnar. Klárhestar með tölti eru ekki með skeið en hafa allar hinar gangtegundirnar. Yfirleitt er ein gangtegund ríkjandi hjá íslenska hestinum en til eru hestar sem eru [[jafnvígur\|jafnvígir]] á allar gangtegundir. == Litir == Íslenski hesturinn hefur yfir 40 grunnliti og hundrað litaafbrigði frá leirljósu að jörpu, frá glóbjörtu til móvindótts. Algengustu grunnlitir íslenska hestsins eru tveir, [[rauður]] og brúnn og er sá rauði algengasti í mismunandi blæbrigðum. Mikill fjölbreytileiki í lit er einnig í faxi og tagli íslenska hestsins og ekki er alltaf sami litur á faxi og tagli hestsins. Litur á fótum hestsins getur líka verið breytilegur. Lína 32 ⟶ 33: [[Hrossarækt]] á aukinna vinsælda að fagna í dag og eru að finna mörg stór hrossabú um landið ásamt því að fjöldi einstaklinga ræktar hross. Íslenski hesturinn var fluttur úr landi á fyrri hluta síðustu aldar sem vinnuhestur. Upp úr 1950 hófst útflutningur á reiðhestum . ~~'''~~== Bókmenntir og íslensku hesturinn~~'''~~ ==▼ ▲'''Bókmenntir og íslensku hesturinn''' Íslenski hesturinn gegndi mikilvægu hlutverki á tímum [[víkingur\|víkinga]] í [[hernaður\|hernaði]] og var góður hestur lífsnauðsynlegur [[stríðsmaður\|stríðsmanni]]. Hesturinn var tákn um veldi víkinga og var mikil virðing borin fyrir honum og oftar en ekki voru altygjaðir hestar grafnir með stríðsmönnum sínum. Í Íslendingasögum er þess einnig getið að íslenski hesturinn hafi verið gefin sem gjöf til [[konungur\|konunga]] og fyrirmanna. Lína 40 ⟶ 39: Þegar [[kristni]] var lögtekin, á 10. öld, var bannað að borða hrossakjöt. Það að borða hrossagjöt var talið ganga [[glæpur\|glæpi]] næst. Einstaka fátæklingar borðuðu hrossakjöt og hrirtu ekki um [[hjátrú]] en þeir sem gerður það voru oftar en ekki fyrirlitnir og kallaðir hrossaketsætur. == Útflutningur == Lína 46 ⟶ 44: Á fyrri hluta síðustu aldar voru íslenskir hestar fyrst fluttir úr landi mestmegnis til [[Bretlandseyjar\|Bretlandseyja]]. Flestir voru þeir notaðir á bóndabæjum eða í [[náma\|námum]]. Íslenski reiðhesturinn var fyrst fluttur út 1950 og hafa vinsældir hans vaxið mjög á meginlandi Evrópu og í ~~norður~~Norður-Ameríku síðan þá. Íslenskir hestar sem hafa verið fluttir út eða fæðst erlendis eru orðnir fleiri en fjöldi hesta á Íslandi, eru þeir meira en hundrað þúsund. Mest hefur verið flutt af íslenska hestum til Þýskalands og Skandínavíu. Útflutningur á íslenska hestinum skapaði verðmæta [[atvinnugrein]], hrossarækt. Hér á landi er að finna mörg stór hrossabú ásamt því að margir einstaklingar rækta hross sér til ánægju. Árið 1906 var haldin fyrsta [[kynbótasýning\|kynbótasýningin]] hér á landi og hafa hrossaræktendur síðan þá haft það að leiðar ljósi að bæta íslenska hestinn. Hrossarækt fer að mestu fram á sumrin og er þá [[stóðhestur\|stóðhesti]] komið fyrir í stóðhestagirðingu með [[hryssa\|hryssum]]. En aukning hefur verið á undanförnum árum í sæðingu. == Heimildir == {{commons\|Icelandic horse\|Íslenska hestinum}}▼ * [[Stefán Aðalsteinsson]]. [[2001]]. ''Íslenski hesturinn - litir og erfðir.'' Ormstunga, [[Reykjavík]]. * [http://www.fhb.is/landbunadur/wgbi.nsf/Attachment/FHB-hestarisl72/$file/hestarisl72.pdf Félag hrossabænda] Skoðað 5.febrúar 2009. Lína 61 ⟶ 58: == Tenglar == ▲{{commons\|Icelandic horse\|Íslenska hestinum}} * [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1755554 ''Ættbók og saga íslenska hestsins''; grein í Morgunblaðinu 1991] [[Flokkur:Íslenski hesturinn]]

„Íslenski hesturinn“: Munur á milli breytinga