„Anaxagóras“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Sauðkindin (spjall | framlög) m robot Bæti við: co, da, fa, sh, uk Breyti: hu |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
{{Heimspekingur |
svæði = Vestræn heimspeki |
'''Anaxagóras''' ([[forngríska]]: Αναξαγόρας, [[500 f.Kr.|500]]–[[428 f.Kr.]]) frá Klazómenæ í [[Litla Asía|Litlu Asíu]] var [[Grikkland hið forna|forngrískur]] [[heimspekingur]]. Hann var einn af hinum svonefndu jónísku náttúruspekingum. Anaxagóras bjó og starfaði í [[Aþena|Aþenu]] í um þrjátíu ár og var einkavinur stjórnmálamannsins [[Períkles]]ar en meðal annarra vina Anaxagórasar má nefna skáldið [[Evripídes]].▼
tímabil = [[Fornaldarheimspeki]] |
color = #B0C4DE |
image_name = Anaxagoras.jpg |
image_caption = Anaxagóras |
nafn = Anaxagóras |
fæddur = [[500 f.Kr.]] |
látinn = [[428 f.Kr.]] |
skóli_hefð = Fjölhyggja |
helstu_ritverk = |
helstu_viðfangsefni = [[Frumspeki]] |
markverðar_kenningar = Óendanlegur fjöldi frumefna, samkynja og ósamkynja efni, trúleysi |
áhrifavaldar = [[Parmenídes]], [[Empedókles]] |
hafði_áhrif_á = [[Platon]] |
}}
▲'''Anaxagóras''' ([[forngríska]]: Αναξαγόρας, [[500 f.Kr.|500]] – [[428 f.Kr.]]) frá Klazómenæ í [[Litla Asía|Litlu Asíu]] var [[Grikkland hið forna|forngrískur]] [[heimspekingur]]. Hann var einn af hinum svonefndu jónísku náttúruspekingum. Anaxagóras bjó og starfaði í [[Aþena|Aþenu]] í um þrjátíu ár og var einkavinur stjórnmálamannsins [[Períkles]]ar en meðal annarra vina Anaxagórasar má nefna skáldið [[Evripídes]].
Anaxagóras fékkst meðal annars við [[stjörnufræði]]. Hann hélt því meðal annars fram að líf væri á öðrum reikistjörnunm og að sólin væri ekki guðleg vera, heldur glóandi eldhnöttur sem væri stærri en [[Pelópsskagi]]. Pólitískir andstæðingar Períklesar handtóku Anaxagóras og kærðu hann fyrir guðlast. Persíkles fékk hann lausan úr haldi en Anaxagóras varð að yfirgefa Aþenu og hélt þá til Lampsakosar í [[Jónía|Jóníu]] þar sem hann lést fimm árum síðar. Borgarar í Lampsakos reistu altari til heiðurs [[Hugur|Huga]] og [[Sannleikur|Sannleika]] í minningu hans.
== Heimspeki ==
Anaxagóras ritaði bók um [[heimspeki]] en einungis brot eru varðveitt. Í samræðunni ''[[Fædon (Platon)|Fædoni]]'' (98b) eftir [[Platon]] kemur fram að [[Sókrates]] hafi lesið bókina og orðið fyrir vonbrigðum með kenningu Anaxagórasar, einkum vegna þess að hjá Anaxagórasi hafði hugurinn takmarkað skýringargildi.
Anaxagóras hélt því fram að til væri óendanlegur fjöldi [[Frumefni|frumefna]] sem hann nefndi „samkynja efni“ en eitthvað af öllu væri í öllu; nema hugur (νους), sem þó væri að finna í sumum hlutum.
== Frekari fróðleikur ==
* [[Jonathan Barnes|Barnes, Jonathan]], ''The Presocratic Philosophers'' (Routledge, 1982).
* [[John Burnet|Burnet, John]], ''Early Greek Philosophy'' (Kessinger Publishing, 2003).
* [[F.M. Cornford|Cornford, F.M.]], ''Before and After Socrates'' (Cambridge University Press, 1932).
* [[W.K.C. Guthrie|Guthrie, W.K.C.]], ''A History of Greek Philosophy – The Presocratic tradition from Parmenides to Democritus'' (Cambridge University Press, 1979).
* Kirk, G.S., Raven, J.E. og Schofield, M., ''The Presocratic Philosophers'' (Cambridge University Press, 1983).
* McKirahan, Richard D., ''Philosophy Before Socrates: An Introduction With Texts and Commentaries'' (Hackett, 1994).
* Sedley, David (ritstj.), ''The Cambridge Companion to Greek and Roman Philosophy'' (Cambridge University Press, 2003).
* Skirbekk, Gunnar og Nils Gilje, ''Heimspekisaga''. Stefán Hjörleifsson (þýð.). (Háskólaútgáfan, 1999).
* Taylor, C.C.W. (ritstj.), ''Routledge History of Philosophy. Volume 1: From the Beginning to Plato'' (Routledge, 1997).
* Wilbur, J.B. og Allen, H.J., ''The Worlds of the Early Greek Philosophers'' (Prometheus Books, 1979).
==Tenglar==
* {{IEP|a/anaxagor.htm|Anaxagoras}}
* {{Vísindavefurinn|6676|Hver var Anaxagóras og hvað er merkilegt sem hann sagði eða gerði?}}
{{Forverar Sókratesar}}
Lína 29 ⟶ 44:
{{Stubbur|heimspeki}}
[[Flokkur:Forverar Sókratesar]]▼
{{fd|500 f.Kr.|428 f.Kr.}}
▲[[Flokkur:Forverar Sókratesar]]
[[az:Anaksaqor]]
| |||