„Þormóður Torfason“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Smálagfæringar og viðbót
Lína 1:
[[Mynd:Torfeus.jpg|frame|right|Þormóður Torfason]]
 
'''Þormóður Torfason''', ''Thormod Torfæus'', ''Torvæus'' ([[1636]] - [[1719]]) var sagnaritari og fornritaþýðandi sem bjó mestanpart sinnar ævi í [[Noregur|Noregi]]. Hann var sonur [[Torfi Erlendsson|Torfa Erlendssonar]] sýslumanns og Þórdísar Bergsveinsdóttur. Hann fæddist í [[Engey]]. Varð stúdent frá [[Skálholt|Skálholtsskóla]] [[1654]] og fór þá strax utan. Lærði í [[Kaupmannahafnarháskóli|Kaupmannahafnarháskóla]] og varð [[fornrit]]a[[þýðandi]] í þjónustu [[Danakonungur|Danakonungs]] eftir [[1659]]. Árið [[1662]] var hann sendur til að safna [[handrit]]um á [[Ísland]]i og flutti þá til [[Kaupmannahöfn|Kaupmannahafnar]] frá [[Brynjólfur Sveinsson|Brynjólfi Sveinssyni]] handritin [[Konungsbók Eddukvæða]] og Gráskinnuhandrit [[Njáls_saga|Njáls sögu]].
 
Árið [[1664]] varð hann [[kamerarius]] í [[Stafangur|Stafangursstifti]] og bjó þar síðan á [[ÖgvaldsnesStangarland]]i á eyjunni [[Körmt]] (Karmöy) úti fyrir [[Rogaland]]i þar sem gröf hans ervar inni í Ólafskirkju. Árið [[17041682]] var hann gerður að [[sagnaritari|sagnaritara]] [[Noregur|Noregs]] á launum hjá konungi og árið [[1704]] að [[assessor]] í háskólaráði. ÁttiHann átti mikið samstarf við [[Árni Magnússon|Árna Magnússon]], enog nýtti handrit Árna mikið við sagnaritun sína þar sem hann fylgdi fyrst og fremst íslenskum frásögnum. Árni fékk flest handrit hans að honum látnum.
 
[[1671]] ferðaðist hann til Íslands til að ganga frá erfðamálum. Í bakaleiðinni, árið [[1672]], gistivarð hann skipreika á [[Sámsey]] við [[Jótland]] í [[Danmörk]]u. Hermt var að nokkrir drukknir Íslendingar ásamt danska vertinum, Hans Pedersen, hefðu ruðst inn til hans eftir að hann var genginn til náða. Greip hann þá til korðans og lagði til vertsins með þeim afleiðingum að hann lést. Fyrir þetta var hann dæmdur til dauða, en var síðan náðaður og dæmdur til að skrifta opinberlega og greiða hundrað [[ríkisdalur|ríkisdali]] í manngjöld.
 
Þormóður giftist árið [[1665]] Önnu Hansdóttur, auðugri ekkju sem lést árið [[1695]]. Árið [[1702]] átti hann svo aðra Önnu Hansdóttur, sem hafði verið bústýra hans. Hann átti ekki börn með þeim, en var síðar talinn hafa átt mörg börn í lausaleik.
 
Þormóður hefur verið kallaður "faðir norskrar sagnfræði", fyrir hið stóra rit sitt um sögu Noregs. Við hann er kennd tónlistarhátíð "Tormod Torfæus Rock & Blues Festival" sem haldin er árlega í Körmt.