„Lýðveldið Feneyjar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Dexbot (spjall | framlög)
m Removing Link GA template (handled by wikidata)
Stonepstan (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
 
Lína 1:
[[Mynd:San_Marco_horses.jpg|thumb|right|Hestarnir við Markúsarkirkjuna í Feneyjum eru ránsfengur frá Konstantínópel 1204]]
'''Lýðveldið Feneyjar''' var ríki á Norðaustur-[[Ítalía|Ítalíu]] með [[Feneyjar]] sem höfuðborg. Lýðveldið var um tíma stórveldi við [[Adríahaf]] sem hagðanisthagnaðist mjög á verslun við [[Mið-Austurlönd]]. Verndardýrlingur borgarinnar er [[Markús guðspjallamaður]] og merki borgarinnar er því vængjað ljón, tákn Markúsar. Borginni varstýrði stýrt af hertogahertogi (''dux,'' sem síðar varð ''doge''). Hann var kjörinn af borgarráðiBorgarráð, sem í sátu fulltrúar valdamestu fjölskylda borgarinnar, kaus hertogann hverju sinni. Stjórn borgarinnar var í raun blanda af einræði, fámennisræði og (mjög takmörkuðu) „lýðræði“ þótt hún væri skilgreind sem [[lýðveldi]].
 
== Saga ==
Samkvæmt arfsögn kusu íbúar borgarinnar [[Anafestus Paulicius]] sem [[hertogi|hertoga]] (''dux'') árið 697 og er stofnár lýðveldisins miðað við það. Fyrsti hertoginn sem sögulegar heimildir eru til um var [[Orso Ipato]] sem var kjörinn 726 og fékk titlana ''[[hypatos]]'' og ''dux'' frá keisaranum í [[Konstantínópel]] sem lýðveldið heyrði undir að nafninu til. Í friðarsamningum milli [[Karlamagnús]]ar og [[Nikófóros 1.|Nikófórosar 1. keisara]] [[803]] var sjálfstæði borgarinnar formlega viðurkennt. Nokkrum árum síðar stálu feneyskir kaupmenn líkamsleifum [[Markús guðspjallamaður|Markúsar guðspjallamanns]] frá [[Alexandría (Egyptalandi)|Alexandríu]] í [[Egyptaland]]i og færðu borginni sem gerði hann að verndardýrlingi sínum.
 
Á [[hámiðaldir|hámiðöldum]] auðgaðist borgin gríðarlega á verslun milli [[Evrópa|Evrópu]] og [[Mið-Austurlönd|Mið-Austurlanda]]. Borgin tók þátt í [[krossferðir|krossferðunum]] og fékk þá hlut í ríkulegum ránsfeng. Á þessum tíma eignaðist lýðveldið nýlendur í [[Eyjahaf]]i og á [[15. öldin|15. öld]] lagði það undir sig strandhéruð á Ítalíu og strönd [[Dalmatía|Dalmatíu]]. Það lenti þó brátt upp á kant við [[Tyrkjaveldi]] og missti héruð sín í austanverðu [[Miðjarðarhaf]]i og í [[Grikkland]]i. Vegna árása Tyrkja og átaka við [[páfi|páfa]] tók lýðveldinu að hnigna. Þegar [[Napoléon Bonaparte|Napoléon Bónaparte]] réðistréðst með her sinn yfir [[Alpafjöll]] misstu Feneyingar flest héruð sín á Ítalíu, ogásamt þaðþví sem eftir var af löndum þeirra handan hafsins, til Frakka en borgin féll í hendur [[Austurríska keisaradæmið|Austurríkismanna]] árið 1797.
 
{{commonscat|Republic of Venice|Lýðveldinu Feneyjum}}