„Kerti“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Runologe (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Stonepstan (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
 
Lína 1:
[[Mynd:Candleburning.jpg|thumb|150px|Logandi kerti]]
[[Mynd:A candle with runes on a saucer - Kerze mit Runen auf Unterteller.jpg|thumb|150px|Brennandi kerti með [[rúnir|rúnum]]]]
'''Kerti''' eru misbreiðir sívalningar úr [[sterín]]i, [[vax]]i eða [[tólg]] með [[Kveikur|kveik]] eða raki í miðjunni sem loginn rís upp af. NútildagsNú á dögum eru flest kerti gerð úr [[paraffín]]i, en sum eru úr [[bývax]]i, [[sojabaun]]um eða jurtum. Einnig eru til „gelkerti“ sem eru gerð úr blöndu af vaxi og [[plast]]i. Kerti eru almennt látin standa í [[kertastjaki|kertastjökum]], [[undirskál]]um eða [[ljósakróna|ljósakrónum]], en ljósakróna fyrir kerti nefnist ''kertahjálmur''. Sá sem steypir kerti nefnist ''kertasteypari'' eða ''kertagerðarmaður''.
 
Þegar kveikt er á kerti með [[eldspýta|eldspýtu]] eða [[kveikjari|kveikjara]] breytist vaxið í gufu. Þegar það gerist sameinast það [[súrefni]]nu í loftinu og [[logi]] myndast. Þessi logi gefur nægan hita til að kertið haldiheldur áfram að brenna, gerist það gerist þannig: Vaxið bráðnar, vaxiðog smitastsmitar upp eftir kveikinum að loganum með [[hárpípukraftur|hárpípukrafti]], vaxiðsíðan brennur vaxið í loganum. Við það að brenna styttist kertið. Sá hluti kveiksins sem gefur ekki eldsneyti frá sér brennur í loganum. Þannig er lengd kveiksins takmörkuð og kertið brennur upp með jöfnum hraðihraða. Stundum er nauðsynlegt að klippa kveikinn með [[skæri|skærum]] ef hann brennur ekki vel í loganum. Áður fyrr og snemma á [[20. öldin|20. öld]] fengust sérstök skæri til þess að klippa kveikinn. Þau gengu undir ýmsum nöfnum eins og ''skarbítur'' eða ''kertaskæri''.
 
Áður en [[rafmagn]] varð almennt var kertið helsti ljósgafinn. Nú á dögum eru flest kerti notuð til skreytingar.