|
'''Íran.'''
Íslamska lýðveldið Íran er eina klerkaveldið (e.theocracy) í heiminum. Klerkaveldi sem stjórnskipan flokkast undir [[einræði]]. Klerkaveldi er stjórnarform þar sem æðsti valdhafi er sagður fara með vald Guðs, öll löggjöf byggir á trúarbrögðum og á að tjá vilja Guðs. Íslamska lýðveldið Íran var sett á fót árið 1979 í kjölfar byltingar gegn einveldisstjórn keisararans Mohammad-Reza Shah Pahlavi. Tvær tegundir stjórnsýslustofnana eru við lýði í Íran. Embætti sem er kosið í og embætti sem er skipað í. Kerfið flækist síðan vegna tilvistarþess hinnahversu mörgumargir valdakjarnavaldakjarnarnir (e.multiple power centers)eru. Hinir svokölluðu valdakjarnar eru stofnanir sem eru hugsaðar sem trúarleg viðbót við hinar hefðbundnu ríkistofnanirríkisstofnanir. Þar af leiðandi deila valdakjarnarnir ábyrgð með þeim stofnunum sem þeir eru viðbót við. Æðsta yfirvald íslamska lýðveldisins Íran er embætti leiðtogansæðsta (e.supreme leader)leiðtoga. Embættið sameinar trúarlegt og veraldlegt yfirvald. Leiðtoginn er skipaður ævilangt af samkundu sérfræðinga. SamkundanÍ samanstendursamkundunni afsitja 86 klerkumklerkar sem eru kosnir eru til átta ára í senn. Forsetinn er kosinkosinn meðí allsherjaralmennum kosningukosningum á fjögurra ára fresti. Hann verður að vera twelver Shiitekarlkyns og karlkynsaf grein tólfunga Shí´ita. Hann þarf ekki að vera klerkur þrátt fyrir að það sé algengast. Forsetinn fer fyrir framkvæmdarvaldinuframkvæmdavaldinu fyrirum utanöll málefni önnur en þau málefni sem Leiðtoginn sér um. Forsetinn skrifar undir frumvörp sem þingið hefur samþykkt og staðfestir þau sem lög. Hann skipar meðlimiráðherra ríkistjórnarinnar (e. Cabinet)ríkisstjórnarinnar og ríkistjóraríkisstjóra fylkja (e.provincial governors). Þingið getugetur lýst yfir vantrausti á forsetanforsetann og leiðtoginn síðan svipt hann embætti í kjölfarið. Íranska þingið situr í einni deild og er kallað Majles. Það samanstendur afhefur 290 þingmönnumþingmenn sem kosnir eru kosnir í allsherjaralmennum kosningum til fjögurra ára í senn. Allir nemaþingmenn fimm af meðlimum þingsins þurfaverða að vera múslimar utan fimm. Stjórnarskrá Íran kveður á um að Kristnirkristnir eigi að hafa þrjá fulltrúa á þingi, Gyðingar einn og Zaraþústrar einn. Þingið hefur löggjafarvald en löggjöfin má ekki ganga gegn stjórnarskránni eða IslamÍslam.<ref>H.E. Chahabi & Arang Keshavarzian, „Politics in Iran“ í ''Comparative Politics Today,'' 10. útg., ritstj. G.Bingham Powell, Russel J Dalton og Kaare Strom. (New York: Longman, 2012), 520-534.</ref> Samkvæmt 156. grein stjórnarskrár Íran er dómsvaldið óháð framkvæmdarframkvæmda- og löggjafarvaldinu. Leiðtoginn skipar æðsta yfirmann dómkerfisinsdómskerfisins sem útnefnir síðan forseta hæstaréttar (e. head of the supreme court)Hæstaréttar.<ref>Omar Sial, „A Guide to the legal system of the Islamic Republic of Iran,“ <nowiki>http://www.nyulawglobal.org/globalex/Iran.html</nowiki> (sótt 8. Apríl 2010).</ref>
'''IsraelÍsrael.'''
Ísrael er [[Lýðræði|lýðræðisríki]], nánar tiltekið [[Skipting ríkisvaldsins|þingræðisríki]]. Ísraelska ríkisvaldið skiptist í þrjá hluta., Framkvæmdarvaldframkvæmdavald, Löggjafarvaldlöggjafarvald og Dómsvalddómsvald. Forsætisráðherra Ísrael fer fyrir framkvæmdarvaldinuframkvæmdavaldinu. Ísraelska þingið fer með löggjafarvaldið og kallast Knesset. Þingið situr í einni deild og hefur 120 fulltrúa sem ereru kosnir í allsherjarkosningumalmennum kosningum. Dómsvaldið er óháð framkvæmdarframkvæmda- og löggjafarvaldinu. ÞráttÍsraelsríki fyrirhefur aðekki Ísraelstjórnarskrá hefuren ekkií stjórnaskrá hefurstað ríkiðhennar svokölluð grunnlög sem þjóna á vissan hátt sama hlutverki. Forseti Ísrael erÞingið kosinnkýs afforseta þinginuÍsraels til 7 ára í senn. Hann talar fyrir hönd Ísrael í alþjóðakerfinualþjóðamálum en hefur lítil raunveruleg völd.<ref>„Israeli Politics,“ ''My Jewis learning'', http://www.myjewishlearning.com/article/israeli-politics/ (Sótt 8.apríl2016)</ref>
'''Jemen.'''
Stjórnarfar í Jemen er óljóst í dag vegna yfirtöku vopnaðra samtaka sem kallast Houthis eða Ansar Allah á árunum 2014-2015. Samtökin tókitóku ríkið yfir og tilkynntu að þau myndu leysa upp þáverandi stjórnfyrirkomulagstjórnarfyrirkomulag.<ref>„Houthis take charge in yemen,“''Al Arabiya'', 5.febrúar 2015, http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2015/02/06/Yemen-s-Houthi-to-issue-constitutional-decree.html (sótt 6.apríl 2016)</ref>
'''Jórdanía.'''
Jórdanía er [[Einræði|einræðisríki]], nánar tiltekið konungsríki sem er bundið af stjórnarskrá. Stjórnarskráin skiptir völdum ríkistjórnarinnarríkisstjórnarinnar í framkvæmdarvaldframkvæmdavald, löggjafarvald og dómsvald. Löggjafarvaldið er bæði í höndum konungs og þingsins. Konungurinn ferer líka meðhandhafi framkvæmdarvaldiðframkvæmdavaldsins meðásamt aðstoð ríkistjórnarinnarríkisstjórninni sem er kölluð Ráðherraráðiðer (e. Council of Ministers)ráðherraráðið. Dómsvaldið er falið sjálfstæðum dómstólum sem eru óháðir framkvæmdarframkvæmda- og löggjafarvaldinu.<ref>Countrystudies, „Jordan: The Government“, http://countrystudies.us/jordan/54.htm (sótt 8.apríl 2016)</ref> Löggjafarþingið er kallað þjóðþingið og situr í tveimur deildum. Efri deildin kallast Öldungadeild (e. HouseÞar of Notbles). Hún hefursitja 30 fulltrúaþingmenn skipaðaskipaðir af konungi. Konungur skipar þingmennina til 4 ára í senn í tveimur helmingumlotum, annan helminginn þegar tvö ár eru liðin af kjörtímabilinu. Þeir þingmann sem þá eru skipaðir sinna embætti þangað til tvö ár eru liðinnliðin af næsta kjörtímabili. Neðri deildin kallast Fulltrúadeildin. Fulltrúadeildin hefur 30 kjörnaþjóðkjörna fulltrúa. Þingið er í raun frekar valdalaustvaldalítið og konungur fer að mestu leitileyti með löggjafavaldið.<ref>Countrystudies, „Jordan: The Legislature“, http://countrystudies.us/jordan/56.htm (sótt 8.apríl 2016)</ref> Dómskerfið í Jórdaníu byggir á Sharia lögum Íslamstrúar ásamt lögum meðaf evrópskanevrópskum uppruna. Það eru þrjárÞrjár tegundir dómstóla eru í Jórdaníu: Borgararéttur, Trúarréttur og sérstakir dómstóla (e.special courts)sérdómstólar.<ref>Countrystudies, „Jordan: The Judiciary“, http://countrystudies.us/jordan/57.htm (sótt 8.apríl 2016)</ref>
'''Líbanon'''.
Líbanon er [[Lýðræði|lýðræðisríki]], nánar tiltekið [[Skipting ríkisvaldsins|þingræðisríki]]. Ríkisvaldinu er skipt eftir stjórnarskrá landsins í löggjafarvald, framkvæmdarvaldframkvæmdavald og óháðsjálfstætt dómsvald. Löggjafarvaldið liggur hjá Fulltrúaþinginu (e. Chamber of deputies) sem saman stendurá afsitja 128 fulltrúumþingmenn sem kosnir eru kosnir á 4 ára fresti í allsherjarkosningumalmennum kosningum. RíkistjórnRíkisstjórn Líbanon fer með framkvæmdarvaldið, með forsætisráðherra landsins í forsvari, fer með framkvæmdavaldið. Dómsvaldið liggur hjá sjálfstæðum dómstólum.<ref>Presidency of the Republic of Lebanon,“Overview of the Lebanese System“ http://www.presidency.gov.lb/English/LebaneseSystem/Pages/OverviewOfTheLebaneseSystem.aspx (Sótt 10.apríl 2016)</ref>
'''Marokkó.'''
Marokkó er [[Einræði|einræðisríki]], nánar tiltekið Konungsríkikonungsríki þar sem konungdæmið gengur í arf og er bundið af stjórnarskrá. Konungur fer með framkvæmdarvaldiðframkvæmdavaldið og hann skipar ríkistjórnina. Konungur getur rofið þing, ógilt stjórnarskránnastjórnarskrána og komiðboðað átil kosningumkosninga. Hann er einnig æðsti yfirmaður hersins. Þingið situr í tveimur deildum, fulltrúadeildinni og ráðgjafadeildinni. Þingið hefur samt í raun enginnengin völd. Valdið liggur allt hjá konungi. Dómstólar eru formlega séð sjálfstæðir í Marokkó., Konunguren konungur hefur hins vegar mikil áhrif í dómskerfinu.<ref>Moulay Driss El-Maarouf, Mourad el Fahli and Jerome Kuchejda,“Morocco- Analisys of the Moroccan political system“ http://www.academia.edu/1788294/Morocco_-_Analysis_of_the_Moroccan_political_system (Sótt 10.apríl 2016)</ref>
'''Óman.'''
Óman er [[Einræði|einræðisríki]], nánar til tekið konungsríki. Í OmanÓman er Soldáninsoldáninn (konungur) bæði þjóðarleiðtogi og forsætisráðherra ríkistjórnarinnarríkisstjórnarinnar, sem fer með framkvæmdarvaldiðframkvæmdavaldið. SoldáninSoldáninn fer með löggjafarvaldið en hefur ráðgefandisér ráðtil kallaðaðstoðar ráðherraráðið27 (e.Councilmanna of ráðgefandi Ministers)ráð sem kallað er skipað 27 meðlimumráðherraráðið. Ráðherraráðið hefur þó engin raunverulög völd. Dómskerfi OmanÓman byggir á túlkun Ibadi á hinum Íslömsku shariaíslömsku Sharia-lögum. Dómstólar faraeru eftir héruðumhéraðsbundnir og er stjórnað í samvinnu við gadi. Gadi er dómari sem hefur fengið stöðu sína annað hvortannaðhvort með því að útskrifast frá háskóla með gráðu í Íslömskumíslömskum lögum eða með því að hafa stundað nám hjá innlendum trúarbragða sérfræðingumtrúarbragðasérfræðingum. Þrátt fyrir að stýrastdómskerfið mestsé afmjög shariaháð Sharia-lögum reynirer dómskerfiðreynt að komast að niðurstöðu sem er sanngjörn öllumfyrir alla aðilumaðila. Þar af leiðandi hafa ættbálkalög í mörgum tilvikum blandast trúarlegum lögum.<ref>Countrystudies, „Oman: Government Institutions“, <nowiki>http://countrystudies.us/persian-gulf-states/66.htm</nowiki> (sótt 8.apríl 2016)</ref>
'''Pakistan.'''
Pakistan er [[Lýðræði|lýðræðisríki]], nánar tiltekið sambandsríki sem býr við [[Skipting ríkisvaldsins|þingræði]]. Þing sambandsríkisins kallast Majlis-is-shoora eða ráðgjafaráðið. Ráðgjafaráðið fer með löggjafarvaldið. Það samanstendursitur afí tveimur deildum, öldungadeild sem er efri deildin og Þjóðþinginu sem er neðri deildin. Forsetinn er þjóðhöfðingi og hann skipar forsætisráðherrann. Forsætisráðherrann er alltaf valinvalinn úr hópi þingmanna þjóðþingsins. Hann fer fyrir framkvæmdarvaldinuframkvæmdavaldinu. Dómstólar í Pakistan eru óháðir framkvæmdarframkvæmda- og löggjafarvaldinu. Forseti Pakistan skipar dómara Hæstaréttar.<ref>Countrystudies, „Pakistan: Government Structure“, http://countrystudies.us/pakistan/65.htm (sótt 8.apríl 2016)</ref>
'''Palestína.'''
Formlega er Palestína [[Lýðræði|lýðræðisríki]], Nánar tiltekið [[Skipting ríkisvaldsins|forsetaþingræði]]. Hins vegar er stjórnarfar í Palestínu í mikilli óvissu bæði vegna átaka hagsmunahópa innan ríkisins og vegna þess að ekki viðurkenna öll ríki viðurkenna Palestínu sem fullvalda ríki, t.d. nágrannaríki þeirra Ísrael.<ref>Gaza the dear wee place, List of countries recognising Palestine. <nowiki>http://www.gazathedearweeplace.com/list-of-countries-recognising-palestine/</nowiki> (Sótt 10.apríl 2016)</ref>
'''Sameinuðu Arabísku Furstadæmin.'''
Sameinuðu Arabísku Furstadæmin eru sambandsríki sem samanstendur af sjö ríkjumríkja sem búa við [[einræði]]. Þau eru: AbuAbú DhabiDhabí, Ajman, DubaiDúbaí, Fujairah, Ras al-khaimah, Sharjah og Umm al-Quwain. Ríkin búa við bráðabirgða stjórnarskrábráðabirgðastjórnarskrá sem sett var settárið 1972. Stjórnarskráin skiptir ríkisvaldinu í löggjafarvald, framkvæmdarvaldframkvæmdavald og dómsvald. Hún skiptir einnig löggjafar- og framkvæmdarvaldinuframkvæmdavaldinu í alríkislögsögu og lögsögu furstadæmanna. RíkistjórninRíkisstjórnin fer með utanríkisstefnu sambandsríkjanna, vörn þeirravarnar- og öryggismál þeirra, innflytjendamál og samskiptamál. Furstarnir fara með önnur völd. FramkvæmdarvaldiðFramkvæmdavaldið samanstendur af Æðsta ráði sambandsins( e.supreme council), Ráðherraráðinu (e.Cabin of Ministers) og forsetanum. Æðsta ráðið fer með löggjafar- og framkvæmdarvaldiðframkvæmdavaldið á alríkisstiginu. Í Æðsta ráðiðráðnu samanstendur afsitja furstumfurstar ríkjanna sjö. Það kýs innanúr sinnasínum raðaröðum formann og varaformann til fimm ára í senn. Æðsta ráðið sér um alla stefnumótun og löggjöf fyrir alríkið. Forsetinn er stjórnarformaðustjórnarformaður æðsta ráðsins, hann er þjóðhöfðingi og æðsti stjórnandi varnarliðsherafla furstadæmanna. Forsetinn skipar forsætisráðherrann, Vara forsætisráðherranavaraforsætisráðherrana tvo, ráðherra ríkistjórnarinnarríkisstjórnarinnar og alla æðstu yfirmenn hersins. Dómsvaldið er óháð framkvæmdarframkvæmda- og löggjafarvaldinu. ÞaðÆðstu samanstendurmenn ofþess forsetaeru forseti dómsvaldsins og fimm öðrumaðrir dómurumdómarar sem eruforseti skipaðirfurstadæmanna af Forseta furstadæmannaskipar. Skipan þeirra er hins vegar einnig háð samþykki æðsta ráðsins.<ref>Countrystudies, „The United Arab Emirates: Government and Politics“, http://countrystudies.us/persian-gulf-states/90.htm (sótt 8.apríl 2016)</ref>
'''Sádí-Arabía'''
Konungsríkið Sádí-Arabía er [[Einræði|einræðisríki]] semmeð gengurarfbundnu í arfkonungdæmi. Árið 1992 vöruvoru sett lög um rétt og ábyrgð ríkistjórnarinnarríkisstjórnarinnar sem kallast Grunn löggrunnlög um stjórnunarhætti (e. Basiv Law of Governance)stjórnarhætti. Konungur Sádí-ArabíaAraba er einnig forsætisráðherra, þjóðhöfðingi og æðsti stjórnandi hersins. Embætti konungs gengur í arf. RíkistjórninKonungur eðaskipar Ráðherraráðiðríkisstjórnina (e.Councileða of Ministers) er skipað af konungiráðherraráðið á fjögurra ára fresti og ermannar hana oftast mannaðfólki meðlimumaf konungsfjölskyldunnarkonungsættinni. Löggjafarvaldið er í höndum konungs en hann hefur ráðgefandi þing (e.sem Consultive Counsil) semkallað er þekkt sem Majlis as-Shura eða Shura Ráðið (e-ráðið. ShuraÍ Council).ráðinu Ráðið samanstendur afsitja 150 meðlimum sem erufulltrúar, skipaðir til 4 ára. Árið 2011 tilkynnti konungur að konur mættur sitja í ráðinu og skipaði 30 konur í ráðið. Löggjafarvald Sádí-Arabíu fylgir Sharia -lögum Íslamstrúar. RéttarkerfiÍ réttarkerfi Sádía-Arabíu samanstendureru afþrjú þremur megin hlutumdómstig. Fyrsta tilfellis dómstólum (e. Courts of the First Instance)Frumdómstólar sem eru almennir dómstólar., Dómstólar ógildingaógildingardómstólar (e.Courts of Cassationáfrýjunarréttur) og æðstu dómstólar (e. Supreme Judicial Council).<ref>Helen Siegler and associates,“The Political System of Saudi Arabia,“ http://www.hziegler.com/articles/political-system-of-saudi-arabia.html (Sótt 9 apríl.2016)</ref>
'''Súdan.'''
Súdan er formlegaað formi til [[Lýðræði|lýðræðisríki]], nánar tiltekið ríki sem býr við [[Skipting ríkisvaldsins|forsetaræði]]. ForsetinForsetinn er þjóðarleiðtogi og fer með framkvæmdarvaldiðframkvæmdavaldið. Forsetinn ferer í forsvari fyrir ríkistjórninaríkisstjórnina. Hann er einnig æðsti stjórnandi hersins. Bæði ríkistjórninríkisstjórnin og þingið fara með löggjafarvaldið. Þingið skiptist í tvær deildir. Neðri deildin kallast Þjóðþingið (e. the National Assembly) og efri deildin kallast Ríkisráðið (e. the Council of States). Dómsvaldið er sjálfstætt en Stjórnarskrárrétturinn(e. Constitutional Court) fer með það.<ref>Bekele, Yilma "Chickens are coming home to roost!" ''Ethiopian Review''. 2008.07.12, http://www.ethiopianreview.com/index/2929 (Sótt 9.04.2016.)</ref>
'''Sýrland.'''
Sýrland er formlegaað formi til [[Lýðræði|lýðræðisríki]] sem býr við [[Skipting ríkisvaldsins|forsetaþingræði.]] Forsetinn er þjóðhöfðingi, hann fer fyrir framkvæmdarvaldinuframkvæmdavaldinu ásamt því að vera æðsti yfirmaður hersins. Forsetinn er kosinkosinn í allsherjarkosningumalmennum kosningum á 7 ára fresti. Forsetinn skipar forsætisráðherra. Þing fólksins eða Majlis al-shaab fer með löggjafarvald í sýrlandiSýrlandi. Þingið situr í einni deild og er kosið í allsherjarkosningumalmennum kosningum á 4 ára fresti. Dómsvaldið er óháð framkvæmdarframkvæmda- og löggjafarvaldinu, dómarar eru tilnefndir af forsetanum en síðan skipaðir af svokölluðu æðsta dómsráðinu (e. supreme judical councildómsráði.)<ref>Global Edge, „Syria Government“ http://globaledge.msu.edu/countries/syria/government (Sótt 9 apríl 2016)</ref>
'''Túnis.'''
Túnis er [[Lýðræði|lýðræðisríki]], nánar tiltekið ríki sem býr við [[Skipting ríkisvaldsins|forsetaþingræði]]. Forsetinn fer með framkvæmdarvaldiðframkvæmdavaldið en hann er kosinn í allsherjarkosningumalmennum kosningum til 5 ára í senn. Forsetinn skipar forsætisráðherrann og ríkisstjórnina. Þingið fer með löggjafarvaldið í Túnis en það kallast Samkunda fulltrúa fólksins (e. Assembly of the representatives of the People). Á þinginu sitja 217 fulltrúar sem eru, kosnir í allsherjarkosningumalmennum kosningum. Löggjöf í túnisTúnis byggist á frönskum lögum og Sharia- lögum Íslams trúaríslamstrúar. Dómsvaldið er óháð framkvæmdarframkvæmda- og löggjafarvaldinu. Æðsti dómstóll Túnis nefnist Hæstiréttur (e.Supreme Court).<ref>Sujit Choudry and Richard Stacey, „ Semi‘presidential government in Tunisia and Egypt“, Constution Building: A global review“ 2013, http://www.idea.int/publications/constitution-building-a-global-review/upload/cbgr_c5.pdf (Sótt 10.apríl 2016)</ref>
'''Tyrkland.'''
Tyrkland er [[Lýðræði|lýðræðisríki]], nánar til tekið [[Skipting ríkisvaldsins|þingræðisríki]]. Forseti, ásamt ríkistjórninniríkisstjórn, farafer með framkvæmdarvaldið. Völd forseta eru þó lítil. Forsetinn er þjóðhöfðingi og er kosinn til sjö ára í senn. Þjóðþingið (e.Grand national assembly) fer með löggjafarvaldið en það er skipað 450 fulltrúum sem eru kosnir eru í alsherjakosningumalmennum kosningum til fimm ára í senn. Dómsvaldið er óháð framkvæmdarframkvæmda- og löggjafarvaldinu.<ref>Columbia, „ Turkey at a Glance: Government and legar system“ http://www.columbia.edu/~sss31/Turkiye/gov-system.html (sótt 9 apríl 2016)</ref>
{{Heimshlutar}}
|
