„Ástrónesísk tungumál“: Munur á milli breytinga

'''Ástrónesísk tungumál''' eru ein stærsta [[málaætt]] jarðar. Hún teygir sig frá [[Madagaskar]] í vestri til [[Páskaeyja|Páskaeyju]] í austri og frá [[Tævan]] og [[Hawaii|Havæ]] í norðri til [[Nýja Sjáland]]s í suðri. Alls telur ættin um 700 tungumál.

Tökuorðið „ástrónesískt“ hefur ekkert með [[Ástralía|Ástralíu]] að gera, enda eru þessi mál ekki þar töluð þar þó þau séu þaðtöluð þar allt í kring. heldur„Ástró“ er „ástró“ leitt af ''auster'' úr [[Latína|latínu]] sem merkir „suður“ og νῆσος (''nesos'') úr grísku sem merkir „eyja“. Þess má þó geta að heiti Ástralíu er ennfremurenn fremur leitt af 'auster' úr latínu.

Af einkennandi atriðum fyrir mál þessarar ættar má nefna að tiltekni greinirinn er ávallt undansettur, fleirtala nafnorða er oft mynduð með tvítekningu og samhljóðarunur eru af mjög skornum skammti. Sem dæmi um hve takmarkaðar samhljóðarunur eru má nefna að í [[havæíska|havæísku]] eru bókstaflega aldrei tveir samhljóðar í röð og ekkert orð í málinu endar á samhljóða. Enn fremur eru tvær útgáfur af persónufornafni fyrstu persónu fleirtölu, það er að segja annars vegar „ég og hann“ eða „ég og þeir“, sem vísar til fyrstu persónu eintölu auk þriðju persónu, og hins vegar „ég og þú“ eða „ég, þú og fleiri“, sem vísar til fyrstu persónu eintölu auk annarrar persónu. MeðÞetta eru með öðrum orðum áheyrenda-aðgreinandi fleirtölufornöfn.

Talið er að ástrónesísk mál séu upprunin í [[Tævan]] og hafi þaðan dreifst út um heimin. Nýlegar erfðafræðilegar rannsóknarniðurstöður þikjaþykja stirkjastyrkja þá tilgátu. Áður fyrr var mikið litið til suður Kína sem 'úrhæmat' eða upprunalandsvæði þessarar málaættar.

Kínverjar hófu að flytja til Tævan í stórum stíl á sextán hundrað talinu og í dag tala aðeins um 2 % íbúa [[Tævan]] ástrónesísk mál. 25 ástrónesísk tævönsk frumbyggja málfrumbyggjamál eru þekkt., Afþar þeimaf eru 9 útdauð og þau sem eftir lifa eru mörg í hættu á að fara sömu leið. Lifandi eru atíal, [[búnúní]], amis, [[kanakanabú]], kavalan, pævan, [[sassíat]], [[púíúma]], [[rúkæ]], saróa, sídik, taó, [[tsú]], pasei, síræja og jamí en útdauð teljast [[basaí]], ketagalan, taokas, babúsa, favorlang, papora, hóanía, tævóan og makatá. Af þessum málum nýtur jamí talsverðrar sérstöðu þar sem málið er ekki talað á sjálfri Tævan-eyju heldur á eyjunni [[Bútúrú]] sem liggur 46 kílómetra ísuðaustur suðaustri frávið Tævan. ogJamí kom máliðbarst þangað svo seint sem kringum 1200 eftir krist með sæfarendum frá Filippseyjum og tilheyrir það því allt annari grein ástrónesískra mála.

Ástrónesísk mál eru settflokkast í tvo frumflokka, vestur og austur. austurmálinAusturmálin eru töluð af um 2 milljónum en vesturmálin af um 380 milljónum.