|
[[Mynd:White widow.jpg|thumb|right|[[Brum]] kannabisplöntunnar.]]
'''Kannabis''' ([[fræðiheiti]]: ''Cannabis'') er ættkvísl [[Dulfrævingar|dulfrævinga]][[ættkvísl]] semen þrjár skiptisthelstu ítegundir þrjáhennar meginstofnaeru: [[cannabisCannabis indica]] (indverskur hampur), [[cannabisCannabis sativa]] og [[cannabisCannabis ruderalis]]. Áður fyrr kölluðust afurðir plöntunnar einu nafni ''hampur'', en í nútímamerkingu er það notað yfir þær plöntur sem gefa af sér aðrar afurðir en [[vímugjafi|vímugjafa]]. Plöntunnar er neytt sem vímugjafa á ýmsa vegu. Algengast er að óunnins [[brum]]s sé neytt, að kristöllum plöntunnar sé þjappað saman til að búa til [[hass]] og úr því er einnig unnin [[hassolía]].
Hampur er [[planta]] sem hefur verið ræktuð í nær 5000 [[ár]]. Plantan á uppruna sinn að rekja til Asíu, en er í dag ræktuð um allan heim. Í stöngli plöntunnar eru langar og grófar trefjar sem nýtast vel til [[iðnaður|iðnaðar]]. Úr hampi hafa lengi verið unnin m.a. reipi og vefnaðarvörur.
Í [[háblað|háblöðum]] og [[bikarblað|bikarblöðum]] kvenplantna myndast efni sem nefnast [[kannabínóíði|kannabínóíðar]]. Best rannsökuðu kannabínóíðarnir eru [[tetrahydrocannabinol|tetrahýdrókannabínól]] (THC), cannabidiolkannabídíól (CBL) og cannabinolkannabínól (CBN). Fundist hafa a.m.k. 85 kannabínóíðar, en þessi efnamyndunefnasambönd ereru mjög mismunandi frá einni plöntu til annarrar. Enn er margt óljóst í sambandi við kannabínóíða, en ljóst þykir að þeir eru hugvíkkandi efni plöntunnar.
== Áhrif ==
Við neyslu hamps örvast ákveðnir viðtakar heilans og verkar það róandi á [[hugur|hug]] og [[líkami|líkama]], örvandi á matarlyst og verkjastillandi. Í sumum tilfellum greina neytendur einnig frá mildum [[ofskynjarnir|ofskynjunum]]. Til neikvæðra áhrifa hampneyslu eru oft talin [[vænisýki]] og skammvinnt minnisleysi.
Aldrei hefurhafa verið skráð tilfellitilvik um dauðsfalldauðsfalla vegna kannabis. Dauðsföll af völdum vímuefna eruer sjaldnast rakinhægt að rekja beint til þeirraefnanna sem slíkra. Þekkt er að neysla kannabis getur leitt til þunglyndis í fráhvörfum. Einnig eru þekkt áhrif kannabis á hjarta, lungu og æðarkerfiæðakerfi.
== Möguleg læknisfræðileg áhrif kannabis ==
Verið er að kanna áhrif kannabis á ýmsa kvilla. Talið er að það hafi jákvæð áhrif hjá þeim sem gangast undir meðferðimeðferð við krabbameini með því að minnka ógleði þeirra. Það gæti einnig hjálpað til við að minnka þrýsting í augum þeirra sem þjást af gláku. Að auki er það talið bætavinna astmaköst,gegn asmaköstum og minnkadraga úr einkennieinkennum sumra hreyfisjúkdómataugasjúkdóma. Rannsóknir benda til þess að þaðkannabis geti einnig hjálpað til við að lina þann sársauka sem fylgir nokkrum sjúkdómum, s.s. tengdaþeim sem tengjast mænuskaða. Rannsóknir núna beinast nú að því að kanna virkni þess sem verkjastillandi lyfs og að þróa kannabis sem ekki felurhefur í för með sér þá vímu sem raunin er með kannabisefni.
== Saga kannabisefna ==
Í Evrópu hefur hampur bæði verið notaður til iðnaðar og í lækningaskyni. Í [[Prússland|prússneskum]] texta frá því um árið 1350 er minnst á hamp og hann kallaður knapis (af ''kannabis''). Hampur var einnig notaður í drykkjarföng og í Þýskalandi eru enn þann dag í dag til barir sem bjóða upp á hampbjór og hampvín. Þessi bjór og vín innihalda þó ekki kannabínóíða.
Í Bandaríkjunum var eitt sinn hægt að fákaupa kannabisefni keypt út í búðverslunum, en notkun þeirra minnkaði með komutilkomu annarra deyfilyfja á markaðinn. Á fjórða áratugáratugi síðustu aldar var kannabis bannað með lögum í Bandaríkjunum. Talið er að jasskynslóðindjasskynslóðin hafi svo hafið kannabis upp til nýrra hæða í Bandaríkjunum um miðja tuttugustu öld.
Að auki hefur kannabis verið notað í trúarlegum tilgangi, til að mynda meðal [[Rastafari]]trúaðra á Jamaíku og Sadhúa á Indlandi.
== Viðurlög við notkun kannabis og lög á heimsvísu==
[[Mynd:World-cannabis-laws.png|thumb|Lög varðandi kannabis um heiminn.]]
KannabisÍ varbyrjun gertsíðustu ólöglegtaldar ívoru byrjunkannabisefni síðustubönnuð aldarmeð lögum víðast hvar í hinum vestræna heimi. ÞaðÞau varvoru bannaðbönnuð áí Bretlandi árið 1928 og sett voruá þau takmörk á það í Bandaríkjunum árið 1937. Þeim takmörkunum réðiréð ekki hvað síst andstaða þeirra sem bjuggu til gerviefni sem kepptu við hampræktun. Bann við kannabis tekur oftast til ræktunar, eignar og dreifingar efnisins.
Í Hollandi hefur lengi vel verið leyft að kaupa kannabisefni á sérstökum kaffihúsum og notkun efnisins er ekki ólögleg. Menn greinir hins vegar á um hvort þetta leyfi kyndi undir neyslu annarra efna enda telja sumir að kannabisneysla sé einfaldlega undanfari neyslu annarra efnavímuefna.
Þrátt fyrir skiptar skoðanir hafa sum lönd nú leyft mönnum að eiga kannabis til einkanota (oft án þess að leyfa sölu þess) og er hugsunin ekki hvað síst að menn geti notað það í lækningaskyni. Meðal þessara landa eru Spánn og, Portúgal og Ástralía. Á Englandi eru menn ekki lengur handteknir fyrir að eiga lítið magn af kannabis þar sem lögreglan telur sig ná betri árangri með því að einbeita sér að sterkari efnum. Þrátt fyrir það geta menn búist við sektum ef lögregla finnur kannabisefni á þeim.
Kannabis er ólöglegt í mörgum löndum þó hefur átt sér staðen afglæpavæðing smárra skammta hefur þó víða átt sér stað. Í Bandaríkjunum er kannabis í lækningaskyni leyfilegt í nokkrum ríkjum. áriðÁrið 2017 voru kannabislög eru væg í löndum eins og Ástralíu, Bangladess, Kambódíu, Kanada, Síle, Kólumbíu, Kosta Ríka, Tékklandi, Þýsklalandi, Indland, Jamaíka, Mexíkó, Hollandi, Portúgal, Spáni, suðurSuður-Afríku og Úrúgvæ, ásamt einstökum ríkjum Bandaríkjanna. Ströngustu lögin eru í Kína, Egyptalandi, Frakklandi, Indónesíu, Japan, Malasíu, Nígeríu, Noregi, Filippseyjum, Póllandi, Sádí-Arabíu, Singapúr, Suður-Kóreu, Tælandi, Tyrklandi, Úkraínu, Sameinuðu arabísku furstadæmunum og Víetnam.
== Tenglar ==
| 