„Bertrand Russell“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m →Siðfræði: Innsláttarvillur |
|||
Lína 54:
=== Siðfræði ===
Russell skrifaði heilmikið um [[siðfræði]]leg efni en taldi þó ekki að siðfræðin ætti heima innan heimspekinnar eða að hann væri að skrifa um siðfræði sem heimspekingur.<ref>Um siðfræðileg og félagsheimspekileg skrif Russells, sjá A.D. Irvine, [http://plato.stanford.edu/entries/russell/ „Bertrand Russell“] á ''Stanford Encyclopedia of Philosophy'' (2010) (Skoðað 27. júlí 2011). Ítarlegri umfjöllun má finna hjá Charles Pigden, [http://plato.stanford.edu/entries/russell-moral/ „Russell's Moral Philosophy“] á ''Stanford Encyclopedia of Philosophy'' (2007) (Skoðað 27. júlí 2011).</ref> Á yngri árum sínum varð Russell fyrir miklum áhrifum frá riti [[G.E. Moore]] ''Principia Ethica''. Eins og Moore taldi hann þá að [[siðferði]]legar [[staðreynd]]ir væru [[Hlutlægni|hlutlægar]] en yrðu einungis þekktar í gegnum [[innsæi]], þær væru einfaldir eiginleikar hluta en jafngiltu ekki (t.d. ánægja er góð) þeim náttúrulegu fyrirbærum sem þeir eru oft eignaðir (sjá [[Náttúruhyggjuskekkjan|náttúruhyggjuskekkjuna]]). Þeir töldu að þessa einföldu og óskilgreinanlegu siðferðilegu eiginleika væri ekki hægt að greina á grundvelli annarra eiginleika sem siðferðilegu eiginleikarnir eru oft kenndir við. Þegar fram liðu stundir varð hann á hinn bóginn meira sammála heimspekilegu hetjunni sinni, [[David Hume]], sem taldi að siðferðishugtök vísuðu til [[Huglægni|huglægra]] [[gildi|gilda]] sem ekki er hægt að sannreyna á sama hátt og [[staðreynd]]ir. Ásamt öðrum kenningum Russells höfðu þessar kenningar áhrif á [[Rökfræðileg raunhyggja|rökfræðilega raunhyggjumenn]], sem settu fram og þróuðu [[samhygðarhyggja|samhygðarhyggju]], sem kvað á um að siðfræðilegar staðhæfingar (auk staðhæfinga [[frumspeki]]nnar) væru í eðli sínu [[merking]]arlausar og óskiljanlegar, og jafngiltu tjáningu á [[viðhorf]]um manns og [[löngun]]um.
=== Trúarbrögð og guðstrú ===
Lína 60:
Í ræðu sinni frá [[1949]] „Am I an Atheist or an Agnostic?“ ræddi Russell um vafa sínum um hvort hann ætti að kalla sjálfan sig [[guðleysi]]ngja (e. atheist) eða [[trúleysi]]ngja (e. agnostic)<ref>Þessi greinarmunur er ekki alltaf gerður á íslensku. Fyrrnefnda orðið (atheism) getur verið notað annaðhvort um vantrú á guð (svokallað veikt trúleysi) eða þá trú að guð sé ekki til (svokallað sterkt trúleysi) en síðarnefnda orðið (agnosticism) getur verið notað um það viðhorf að maður viti ekki hvort guð er til eða ekki eða að það sé ekki hægt að vita hvort guð sé til eða ekki.</ref>:
{{Tilvitnun|Ef ég væri einungis að tala við heimspekinga myndi ég sem heimspekingur lýsa sjálfum mér sem trúleysingja, vegna þess að ég held að það
Enda þótt Russell drægi síðar í efa tilvist guðs féllst hann þó á námsárum sínum á [[verufræðilegu rökin fyrir tilvist guðs]]:
|