„Frankar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Addbot (spjall | framlög)
m Bot: Flyt 67 tungumálatengla, sem eru núna sóttir frá Wikidata á d:q43482
Picture in better light - Aachener Dom BW 2016-07-09 13-53-18.jpg
Lína 15:
[[Karl Martel]], sonur Pepins frá Herstal, varð valdamesti maðurinn í Frankaríki þegar faðir hans lést, þó hann væri að nafninu til aðeins hallarbryti.<ref>Tierney (1999): 104.</ref> Valdaættin [[Karlungar]] er kennd við Karl Martel og því má segja að með honum hafi valdatími Karlunga hafist, jafnvel þó hann hafi sjálfur ekki haft konungstign. Karl Martel er einna helst þekktur fyrir að hafa stöðvað innrásarher múslima, sem réðist inn í Frankaríki frá yfirráðasvæði múslima á Íberíuskaganum. Karl sigraði þá í bardaganum við Tours árið 732 og er bardaginn almennt talinn hafa stöðvað framrás múslima inn í Evrópu.<ref>Tierney (1999): 126.</ref> Þegar konungurinn Theuderik 4. lést, hafði Karl ekki fyrir því að skipa nýjan konung en hélt áfram að stjórna sem hallarbryti og hertogi.<ref>Tierney (1999): 130.</ref> Sonur Karls, [[Pepin litli]], skipaði Hildrík 3., af ætt Mervíkinga, sem konung, en sendi síðar sendinefnd til [[Róm]]ar til þess að fá samþykki páfans um að víkja Hildríki frá og taka konungstignina sjálfur. Páfinn gaf samþykki sitt og eignaðist þar með bandamann, í Pepin, gegn [[Langbarðar|Langbörðum]] sem ógnuðu valdi hans yfir Rómaborg. Þegar Langbarðar hófu umsátur um Róm árið 756 brást Pepin skjótt við og mætti með her sinn og létti umsátrinu. Þau landsvæði sem Pepin vann af Langbörðum á mið-Ítalíu lét hann páfann fá til að stjórna. Þetta var upphafið að [[Páfaríkið|Páfaríkinu]] sem stóð til 1870.<ref>Tierney (1999): 131.</ref>
 
[[Mynd:Königsthron Aachener Dom BW 2016-07-09 13-53-18.jpg|thumb|right|300px|Hásæti [[Karlamagnús]]ar í höll hans í [[Aachen]]]]
Sonur Pepins, [[Karlamagnús]], er líklega þekktasti konungur Karlunga. Hann ríkti frá 768 til 814 og undir hernaðarforystu hans stækkaði ríkið talsvert. Þar að auki var hann hæfur stjórnandi og mikill velunnari menningar og lista. Karlamagnús taldi að konungsríki Langbarða á Ítalíu væri ógn við hagsmuni Franka á Ítalíu og við öryggi páfans í Róm. Árið 773 leiddi hann her sinn yfir [[Alparnir|Alpana]] og hertók höfuðborg Lombarða, Paviu. Karlamagnús stjórnaði ríki Langbarða eftir þetta en lét þó krýna son sinn Pepin, sem konung Langbarða. Eftir þetta var krúnu Langbarða haldið af Karlungum. Karlamagnús einsetti sér einnig að leggja undir sig ríki Saxa, í norðanverðu Þýskalandi, og að snúa íbúum þess til kristni. Það tók hann mörg ár og margar herferðir, frá 772 til 785, að ná takmarki sínu, en árið 785 gafst leiðtogi Saxa upp og tók kristna trú.<ref>Tierney (1999): 139.</ref>, Árið 800 krýndi Leo 3. páfi Karlamagnús sem „Keisara Rómverja“<ref>Tierney (1999): 135.</ref>, titill sem eftirmenn Karlamagnúsar erfðu sem „[[Heilaga rómverska ríkið|Heilagir rómverskir keisarar]].“ Karlungar ríktu yfir stórum hluta þess sem í dag er [[Vestur-Evrópa]] norðan [[Pýreneafjöll|Pýreneafjalla]] til ársins [[888]] þegar ríkinu var endanlega skipt upp.