„Haugsnesbardagi“: Munur á milli breytinga

[[Mynd:Grjótherinn.JPG|thumb|300px|right|Herfylkingarnar táknaðar með steinhnullungum. Her Ásbirninga til vinstri býr sig til að taka á móti Sturlungum úr suðri en þeir birtast skyndilega úr austurátt. Krossarnir á sumum steinanna tákna þá sem féllu í bardaganum.]]

'''Haugsnesbardagi''', [[19. apríl]] [[1246]], var ein af stórorrustum [[Sturlungaöld|Sturlungaaldar]] og mannskæðasti bardagi sem háður hefur verið á Íslandi. Þar börðust [[Sturlungar]] (aðallega Eyfirðingar) undir forystu [[Þórður kakali Sighvatsson|Þórðar kakala Sighvatssonar]] og [[Ásbirningar]] (Skagfirðingar), sem [[Brandur Kolbeinsson]] stýrði. Hann hafði á sjötta hundrað manna í sínu liði en Þórður kakali nærri fimm hundruð og voru það því yfir þúsund manns sem þarna börðust og tíundi hver féll, eða yfir eitt hundrað manns.

 

Bardaginn var háður á Dalsáreyrum í [[Blönduhlíð]], í landi sem nú tilheyrir jörðunum [[Djúpidalur|Djúpadal]] og Syðstu-Grund. Skagfirðingar höfðu gist á [[Víðimýri]] nóttina fyrir bardagann en komu austur yfir [[Héraðsvötn]] og tóku sér stöðu utan við Haugsnes, sem er nes sem skagar til norðurs út í Dalsáreyrar. Lið Eyfirðinga hafði verið um nóttina á bæjum frammi í Blönduhlíð og bjuggust Skagfirðingar við að þeir kæmu ríðandi út með brekkunum en Eyfirðingar komu fyrir ofan Haugsnesið og gátu komið Skagfirðingum að óvörum, svo að þeir voru illa viðbúnir. Þórður kakali hafði líka komið [[flugumaður|flugumanni]] í lið Skagfirðinga, sem flýði manna fyrstur og fékk marga til að leggja á flótta með sér.

 

Margir þeirra sem féllu voru drepnir á flótta, þar á meðal [[Brandur Kolbeinsson]], foringi Ásbirninga. Hann var höggvinn á grundinni fyrir ofan [[Syðsta-Grund|Syðstu-Grund]] og var þar síðan reistur róðukross og nefndist jörðin Syðsta-Grund eftir það Róðugrund í margar aldir. Sumarið 2009 var kross endurreistur á Róðugrund til minningar um bardagann og var hann vígður [[15. ágúst]] [[2009]].

 

== Eitt og annað ==