Útgáfa síðunnar 5. október 2015 kl. 10:26 breyta 93.95.74.129 (spjall) Ekkert breytingarágrip Merki: Sýnileg breyting ← Eldri breyting		Útgáfa síðunnar 5. október 2015 kl. 10:26 breyta taka aftur þessa breytingu 93.95.74.129 (spjall) Ekkert breytingarágrip Merki: Sýnileg breyting Nýrri breyting →
Lína 1: shit happens ....... Berklar er lífshættulegur smitsjúkdómur sem smitast á milli manna um öndunarfæri. Meinvaldurinn er baktería sem kemst inn í líkamann við öndun, hún berst svo með blóðrás úr öndunarfærunum um líkamann. Berklasýkilinn hreiðrar svo um sig í nýrum, beinum eða miðtaugakerfi. Algengast er að þeir valdi sjúkdómi í lungunum, þar eru vaxtarskilyrðin góð, aðallega í lungnatoppnum.<ref>Þuríður Árnadóttir. „Hvað eru berklar?“. Vísindavefurinn 10.10.2002. http://visindavefur.is/?id=2773. (Skoðað 13.4.2011).</ref>▼ ~~[[Mynd:Tuberculosis-x-ray-1.jpg\|thumb\|right\|Röntgenmynd af lunga berklasjúklings.]]~~ '''Berklar''' (áður kallaðir ''tæring'') er lífshættulegur sjúkdómur sem smitast á milli manna í gegnum andrúmsloftið. Þeir hafa valdið fjölda dauðsfalla um allan heim. Algengasti orsakavaldurinn eru [[gerlar\|bakteríur]] af tegundinni ''[[Mycobacterium tuberculosis]]''. Fyrir hálfri öld síðan komu fram fyrstu [[sýklaluyf\|lyfin]] við sjúkdómnum en áður en lyfin komu til sögunnar notaðist fólk við aðrar aðferðir til að lækna berklana. Berklafaraldurinn stóð í hámarki á Íslandi um [[1900]] en þá var hann farinn að minnka í öðrum nágrannalöndum. Til eru tvær tegundir af berklasýklum sem verka á menn og eru álíka skæðir. Það eru hinn venjulegi berklasýkill (''M. tuberculosis'') og svo önnur tegund (''[[Mycobacterium bovis\|M. bovis]]'') sem einkum leggst á nautgripi en menn geta einnig smitast af (og stundum líka af fuglaberklum (''[[Mycobacterium avium\|M. avium]]'')). Auk þeirra eru til undirtegundir, sem eru á ýmsan hátt afbrigðilegir, bæði í ræktun og hegðun í tilraunadýrum. Geta sumir þeirra valdið sýkingu hjá mönnum og dýrum en sýkingin er yfirleitt vægari og eru þessir sýklar því engan veginn eins skæðir fyrir menn. Þessar afbrigðulegu undirtegundir hafa færst í aukana á síðari árum og er sú kenning til að sumir þeirra að minnsta kosti hafi komið fram eftir að lyf fundust við berklaveiki.<ref>[http://www.timarit.is/titlebrowse.jsp?issueID=414495&pageSelected=5&lang=0 Morgunblaðið 1960]</ref> ~~== Almennt um berkla ==~~ ▲Berklar er lífshættulegur smitsjúkdómur sem smitast á milli manna um öndunarfæri. Meinvaldurinn er baktería sem kemst inn í líkamann við öndun, hún berst svo með blóðrás úr öndunarfærunum um líkamann. Berklasýkilinn hreiðrar svo um sig í nýrum, beinum eða miðtaugakerfi. Algengast er að þeir valdi sjúkdómi í lungunum, þar eru vaxtarskilyrðin góð, aðallega í lungnatoppnum.<ref>Þuríður Árnadóttir. „Hvað eru berklar?“. Vísindavefurinn 10.10.2002. http://visindavefur.is/?id=2773. (Skoðað 13.4.2011).</ref> Berklar smitast aðallega með hósta, þá dreifast berklasýklarnir um loftið og því erfitt að forðast smit. Ef berklasjúklingur hóstar á markaðstorgi getur heilbrigður einstaklingur samt smitast þó liðið hafa þrjár klukkustundir á milli. Berklarnir eru samt ekki mjög smitandi til dæmis miðað við flensur, smithættan er meiri eftir því sem samskipti við sjúklinginn eru nánari.<ref>Þuríður Árnadóttir. „Hvað eru berklar?“. Vísindavefurinn 10.10.2002. http://visindavefur.is/?id=2773. (Skoðað 13.4.2011).</ref>

„Berklar“: Munur á milli breytinga