„Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Rotlink (spjall | framlög)
m fixing dead links
Bryndisb (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:UN security council 2005.jpg|thumb|Fundarsalur öryggisráðsins í höfuðstöðvum S.þ.. Gefinn af Noregi]]
'''Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna''' er ein af stofnunum [[Sameinuðu þjóðirnar|Sameinuðu þjóðanna]] og hefur það hlutverk að viðhalda [[friður|friði]] og [[öryggi]] á meðal þjóða. Stofnunin er sú eina innan S.þ. sem hefur völd til þess að taka ákvarðanir sem eru bindandi fyrir aðildarríki S.þ. samkvæmt [[Sáttmáli Sameinuðu þjóðanna|sáttmála]] þeirra, ákvarðanir þess nefnast [[ályktanir Öryggisráðsins|ályktanir]]. Meðlimir ráðsins eru 15, þar af eru 5 með fast sæti en 10 sem kosnir eru af [[Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna|allsherjarþinginu]] til tveggja ára í senn. Föstu meðlimirnir eru [[Bandaríkin]], [[Bretland]], [[Frakkland]], [[Kína]], áður [[Tævan]] og [[Rússland]]., Föstu meðlimirnir fara einnig með neitunarvald gagnvart öllum efnislegum ályktunum ráðsins (en ekkiáður [[fundarsköpSovétríkin]]um)<ref>http://geography.about.com/od/politicalgeography/a/securitycouncil.htm</ref>. Forsæti í ráðinu færist á milli meðlima í hverjum mánuði.
 
== Uppbygging ==
Sameinuðu Þjóðirnar var stofnað með það í huga að læra af mistökum [[Þjóðarbandalagsins|Þjóðarbandalagið]] sem hafði verið stofnað eftir fyrri heimsstyrjaöldina<ref>{{bókaheimild|höfundur=Baylis, J., Smith, S., Owens, P|titill=The globalization of world politics: An introduction to international relations|ár=2014|útgefandi=Oxford: Oxford University Press.|bls=306}}</ref>. Var þar enginn hvati fyrir stórveldin að taka þátt þar sem þau græddu ekkert á því. Með það í huga var Öryggisráðið stofnað. Fengu því 5 stærstu ríkin fast sæti í ráðinu. Fyrst voru það 6 lönd sem voru kosin á tveggja ára fresti en 1965 voru sætin fjölgaði í 15 og þá 10 lönd kosin til tímabundarinnar setu<ref>http://www.britannica.com/EBchecked/topic/532070/United-Nations-Security-Council</ref>. Einnig var stóru löndunum 5 gefið neiturnarvald og þurfa því öll löndin með fasta setu að samþykkja ályktunina eða sitja hjá. Sé ályktunin samþykkt er hún bindandi fyrir SÞ Þurfa 9 lönd þó alltaf að samþykkja ályktun svo hún komist í gegn<ref>{{bókaheimild|höfundur=Baylis, J., Smith, S., Owens, P|titill=The globalization of world politics: An introduction to international relations|ár=2014|útgefandi=Oxford: Oxford University Press.|bls=306}}</ref>. Þau lönd sem ekki eiga fast sæti í Öryggisráðinu er skipt í hópa eftir landfræðilegri staðsetningu og er kosið úr þeim hópum til setu í ráðinu á tveggja ára fresti í hverjum hóp. Er hópunum skipt þannig að á hverju ári er kosið um helming sætanna og hinn helminginn árið eftir. Hóparnir eru Afríka með þrjú sæti, Vestur Evrópa og aðrir með 2 sæti, Rómönsk Ameríka og Karíbahafið með tvö sæti, Asía með tvö sæti og svo Austur Evrópa með eitt sæti<ref>http://www.infoplease.com/spot/un2.html</ref>. Fer síðan hvert land með forsæti í ráðinu í einn mánuð í senn. Ávallt þarf einn fulltrúi frá hverju landi að vera staddur í höfuðstöðvum SÞ í New York til að hægt sé að bregðast strax við hættum<ref>http://geography.about.com/od/politicalgeography/a/securitycouncil.htm</ref>.
 
== Tenglar ==
<references/>
* [http://www.un.org/Docs/sc/index.html Heimasíða ráðsins]
 
* [http://web.archive.org/web/20061003135900/http://www.iceland.org/securitycouncil Framboð Íslands til setu í ráðinu 2009-2010]
* {{vísindavefurinn|59422|Hvað er öryggisráð Sameinuðu þjóðanna og hver eru markmið þess?}}
 
{{Sameinuðu þjóðirnar}}