„Hallmundarhraun“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Addbot (spjall | framlög)
m Bot: Flyt 3 tungumálatengla, sem eru núna sóttir frá Wikidata á d:q1137348
Ahjartar (spjall | framlög)
Hallmundarkviða o.fl.
Lína 1:
[[Mynd:Hallmundarhraun-pjt.jpg|thumb|right|300px|Hallmundarhraun]]
'''Hallmundarhraun''' er [[helluhraun]] sem talið er hafa myndast skömmu eftir [[landnám Íslands]], einhvern tímann á [[10. öld]]. Það er kennt við Hallmund þann sem [[Grettis saga]] segir að ætti sér bústað á þessum slóðum. Gígarnir sem hraunið rann frá eru upp undir [[Langjökull|Langjökli]]. SvoHraunið er að sjá sem hraunið hafi flættkomið úr tveimurmiklum aðalgígum.gíg Annarupp gígurinn er í Jökulkróki austur afundir [[EiríksjökullLangjökull|EiríksjökliLangjökli]]. Hinnundir er 6 km norðar, undirsvokölluðum [[Jökulstallar|Jökulstöllum]]. Nýverið er farið að kalla hann Hallmund eða Hallmundargíg. Líklegt er að gosið hafi verið langvinnt og staðið í nokkur ár. Ekki er talið að mikil gjóska hafi myndast í gosinu en kvikustrókar og gosgufur hafa vafalítið stigið upp af eldvörpunum vikum og mánuðum saman. Það er yfir 200 km² að flatarmáli. Breiðast er hraunið um 7 km og heildarlengd þess er 52 km.<ref>{{bókaheimild|höfundur=Sveinn P. Jakobsson (2013)|titill=Vesturgosbelti. Í: Júlíus Sólnes. Náttúruvá á Íslandi. Eldgos og jarðskjálftar|ár=2013|útgefandi=Viðlagatrygging Íslands/Háskólaútgáfan|bls=359-365}}</ref>
 
Merkileg frásögn af þessu gosi er í fornu kvæði sem kallast [[Hallmundarkviða]]. Þetta er elsta lýsing sem til er á eldgosi á Íslandi. Þar er greint frá jarðskjálftum, kvikustrókum, gosmekki, hraunrennsli og mannskaða af völdum gossins.<ref>{{cite journal|author=Árni Hjartarson|title=Hallmundarkviða. Eldforn lýsing á eldgosi|journal=Náttúrufræðingurinn|year=2014|volume=|issue=84|pages=27-37}}</ref>
 
Í Hallmundarhrauni eru margir hellar, þeirra þekktastir eru [[Víðgelmir]], [[Stefánshellir]] og [[Surtshellir]]. Við hraunjaðarinn eru náttúruperlurnar [[Hraunfossar]] og [[Barnafoss]] og ferðamannastaðurinn [[Húsafell]].
Lína 6 ⟶ 8:
* [http://www.nat.is/travelguide/Ahugav_st_hallmundarhraun.htm NAT.is - Hallmundarhraun]
* {{vísindavefurinn|1759|Er „kolefnisklukkan” alltaf áreiðanleg?}}
 
==Heimildir==
 
[[Flokkur:Jarðfræði Íslands]]
[[Flokkur:Eldfjöll á Íslandi]]
[[Flokkur:Mýrasýsla]]