„Járnbrautarbólan í Bretlandi“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Haukurlogi (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
Haukurlogi (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
Járnbrautar bólan svokölluð var efnahagsbóla sem átti sér stað í Bretlandi á fjórða áratug 19jándu aldar. Hún fól í sér ákveðið æði sem skapaðist í kringum lagningu járnbrautateina þvert og endilangt um Bretland þar sem fólk hópaðist til við að versla hlutabréf í fyrirtækjum í járnbrautariðnaði. Rétt eins og Internet bólan sem átti sér stað í lok 20. aldar, var breska járnbrautar bólan afleiðing af oftrú gagnvart viðskipta tækifærum í þeirri nýsköpun sem járnbrautir voru á þessum tíma. Þó að járnbrautalestir séu nú partur af daglegu lífi fólks víða um heim, voru þær eitt sinn rétt eins byltingakenndar eins og internetið þegar það fór í loftið. Á meðan hlutabréf í járnbrautarfyrirtækjum óx og náði nýjum hæðum á hlutabréfamarkaði, byggðust upp þúsundir kílómetra af lestarteinum þannig að um offjárfestingu var að ræða. Þegar Járnbrautar bólan loks sprakk fóru mörg fyrirtæki sem fjárfest höfðu í þessum brautarteinum á hausinn, hlutabréf í fyrirtækjunum hrundi og fjárfestar töpuðu gríðarlega háum fjárhæðum.
Iðnbyltingin í Bretlandi var komin vel á veg á 4. áratug nítjándu aldar og vegna þess hversu hröð þróun átti sér stað í henni var þörfin fyrir hraðvirkari flutningsmáta ríkari en áður. Flytja þurfti mikið magn af kolum, járni og öðrum hráefnum. Landið var rísandi og hagvöxtur talsverður og þar sem slíkar aðstæður voru uppi, buðu hestvagnar og flutningar á ám og vötnum ekki upp á þann hraða sem sífellt meir var sóst eftir. Það var svo árið 1830 sem að fyrstu járnbrautateinarnir voru teknir í notkun. Það var leið milli iðnaðarborganna Liverpool og Manchester. [[Image:Opening Liverpool and Manchester Railway.jpg|thumb|right|A painting of the inaugural journey of the Liverpool and Manchester Railway, by A.B. Clayton.]]
== Bóluskeiðið ==
Lína 20:
Ólíkt flestum bólum, þar sem lítið er um gildi og tilhneigingu til að halda áfram eftir að bólan birtist (t.d. hollenska Tulip Bubble), hjálpaði járnbrautar bólan til við að örva þróun járnbrauta kerfisins í Bretlandi, sem varð einn af þeim háþróaðustu í heiminum. Í þessu sambandi er járnbrautar bólan í Bretlandi oft miðað við fjarskipta bólunu í lok tuttugustu aldar, þar sem mikið magn af fjarskipta tækni og samskiptabúnaði voru lagðar um allan heim, þar á meðal djúpt undir sjó. Þótt að fjarskipta bólann hafi sprungið, fór henni að baki dýrmæt fjarskipti uppbygging svipað því þegar járnbrautar bólan skildi að baki dýrmæta samgöngu innviði. Á árunum milli 1844 og 1846, voru 6.220 kílómetrar af járnbrautarteinum reistir, sem enn er mikilvægur hluti af öllum 11.000 km sem nú eru fyrir hendi í Bretlandi. Margar leiðir sem mistókst eftir að járnbrautar bólan sprakk urðu á endanum hagkvæmar og arðbærar eftir að þær voru keyptar af stórum og vel reknum járnbrautarfyrirtækjum.
== Heimildir ==
* {{wpheimild | tungumál = En | titill = Railway mania | mánuðurskoðað = 1. apríl | árskoðað = 2013}}
| |||