Wikipedia

„Krátrokk“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Kaldin (spjall | framlög)
74 breytingar
Vigdisfreyja (spjall | framlög)
75 breytingar
mEkkert breytingarágrip
Lína 10:
'''Krátrokk''' ([[enska|e.]] ''Krautrock'') er heiti yfir [[Þýskaland|þýska]] rokktónlist frá seinni hluta [[1961-1970|sjöunda áratugarins]] og byrjun þess [[1971-1980|áttunda]]. Það voru breskir tónlistarblaðamenn sem nefndu þessa byltingu ''krautrock'' en hljómsveitir sem eru kenndar við þetta nafn eru allar mjög ólíkar og því enginn afgerandi stíll á þessari stefnu. Krátrokk hafði mikil áhrif á tónlistarheiminn og út frá þessari einkennilegu [[tónlistarstefna|tónlistarstefnu]] urðu til nýjar stefnur á borð við [[raftónlist]], [[teknó]], [[hip hop]] og [[ambient tónlist]].<ref name="buckley" >David Buckley. [http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/article/grove/music/49687 „Krautrock“], [http://www.oxfordmusiconline.com/ ''Groove Music Online. Oxford Music Online'']. Skoðað 5. mars 2012.</ref> Dæmi um þekktar krátrokk hljómsveitir eru [[Can]], [[Neu!]] og [[Kraftwerk]].
== Uppruni nafnsins ==
Upprunalega nafnið á krátrokki, ''Krautrock'', dregur nafn sitt af þýska orðinu ''Kraut'' sem þýðir kál á íslensku. Bretar uppnefndu þjóðverja „kraut“, komið af orðinu ''Sauerkraut'' (ísl. súrkál), í fyrri og seinni heimstyrjöldinni. Vísaði heitið til matarvenju á meginlandinu. Nafnið á því niðrandi forsögu og er alls ekki að skapi þjóðverja. Talið er að Bretar hafið fengið hugmyndina af nafninu út frá lagi krátrokksveitarinnar [[Amon Düül]], „''Mama Düül und Ihre Sauerkrautband Spielt Auf''“ sem á íslensku þýðir „Mama„''Mama Düül og hennar súrkálshljómsveit troða upp“upp''“. Það er einnig talið að [[BBC]] plötusnúðurinn og krátrokkaðdáandinn [[John Peel]] hafi gefið stefnunni þetta nafn.<ref name="cope">{{Cite book|last=Cope|first=Julian|authorlink=Julian Cope|title=Krautrocksampler: One Head's Guide to the Great Kosmische Musik - 1968 Onwards|publisher=Head Heritage|year=1995|page=64|isbn=0952671913|location=Yatesbury}}</ref>
 
== Tónlistarstíll ==
Krátrokk hefur engan afgerandi tónlistarstíl en flestar sveitir spila eru taldar spila blöndu af sýrurokki[[sýrurokk]]i, [[framsækið rokk|framsæknu rokki]] og tilraunakenndri tónlist. Margar krátrokksveitir spiluðu tónlist sem núna gæti verið kallaðkölluð ambient tónlist og nýaldartónlist. Sumar sveitir eins og til dæmis [[Kraftwerk]], [[Tangerine Dream]] og [[Cluster]] spiluðu [[avant-garde]] [[raftónlist]] en hljómsveitir á borð við [[Can]] spiluðu tilraunakennt [[sýrurokk]] með áhrifum frá djassi[[djass]]i og [[heimstónlist]].<ref name="cope" /> Margar krátrokkhljómsveitir til dæmis Kraftwerk og Neu! hafa einkennandi 4/4 takt sem breska tónlistarpressan kallaði ''motorik'' takt.<ref name="turn" />
 
== Saga ==
Í lok [[1961-1970|sjöunda áratugarins]] var þýskaland[[Þýskaland]] fullt af ungu menntuðu fólki sem vildi breyta til. Þetta unga fólk hafði verið fætt inn í eftirstríðs-[[Þýskaland]] og var umlukt fólki sem í stríðinu höfðu verið [[Nasismi|nasistar]]. Þessi kynslóð vildi endurmóta þýska menningu, gera eitthvað nýtt og örðuvísi og breyta sýn heimsins á þýskalandi[[Þýskaland|Þýskalandi]].<ref name="buckley" /><ref name="turn">DeRogatis, Jim. ''Turn On Your Mind: Four Decades of Great Psychedelic Rock'' (Milwaukie, Michigan: Hal Leonard, 2003), ISBN 0-6340-5548-8</ref><ref>Richie Unterberger, Samb Hicks, Jennifer Dempsey, ''Music USA: the rough guide'', (Rough Guides, 1999), ISBN 1-8582-8421-X, bls. 391.</ref>
[[Mynd:Moog Modular 55 img2.jpg|thumb|Moog Modular hljóðgervill]]Frá því að [[Seinni heimsstyrjöldin|stríðinu]] lauk fram að [[1961-1970|sjöunda áratugnum]] hafihafði vinsæl tónlist í [[Þýskaland|Þýskalandi]] annað hvort verið [[Bandaríkin|bandarísk]], [[Bretland|bresk]] eða það sem er kallað [[Schlager]] tónlist en það er einföld og létt [[popptónlist]].<ref>Roicke, Nico. [http://www.guardian.co.uk/music/musicblog/2011/mar/15/schlager-germany-biggest-pop-stars „Schlager louts: meet Germany's biggest pop stars“], [http://www.guardian.co.uk/ ''The Guardian'']</ref> Tónlistarmenn þessarar nýju kynslóðar vildu ekkihvorki spila breska tónlist né bandaríska tónlist og ekki heldur [[Schlager]] tónlist þannig þau ákveðu að finna upp á einhverju nýju sem enginn hafði gert. Eitt af þessu var [[raftónlist]]. Á þessum tíma voru [[hljóðgervill|hljóðgervlar]] sjaldgæfir og fáar hljómsveitir voru byrjaðar að nota þá.
Árið 1968 var haldin fyrsta þýska rokktónlistarhátíðin[[rokk]]tónlistarhátíðin í bænum [[Essen]]. Á þessari hátíð er talið að krátrokk hafi risið upp. Ein af hljómsveitunum sem átti að spila þarna var [[Amon Düül]]. Sú hljómsveit var frá [[München]], þar sem nasisminn[[nasismi]]nn hafði verið mjög sterkur í [[Seinni heimsstyrjöldin|seinni heimstyrjöldinni]], og spilaði afar pólitískt tilraunakennt [[sýrurokk]]. Rétt áður en að sveitin átti að stíga á svið klofnaði hún og varð að tveimur sveitum sem urðu þekktar sem [[Amon Düül I]] og [[Amon Düül II]].<ref>Bush, John. [http://www.allmusic.com/artist/amon-dl-p15404/biography „Amon Düül“], [http://www.allmusic.com/ ''Allmusic'']. Skoðað 9.mars 2012.</ref><ref name="cope" />
 
Sama ár og tónlistarhátíðin í [[Essen]] var haldin stofnuðu tónlistarmennirnir [[Hans-Joachim Rodelius]], [[Conrad Schnitzler]] og [[Klaus Schulze]] klúbbinn [[Zodiak Free Arts Lab]] í [[Berlín]]. [[Hans-Joachim Rodelius|Rodelius]] og [[Conrad Schnitzler|Schnitzler]] kynntust listanemanum [[Dieter Moebius]] og stofnaði þríeykið hljómsveitina Kluster. Eftir að þeir höfðu gefið út þrjár plötur hætti [[Conrad Schnitzler]] í hljómsveitinni. Roedelius og Moebius breyttu þá nafninu í [[Cluster]] og hljóðupptökumaðurinn Conny Plank bættist í hópinn. Cluster spilaði ambient raftónlist og var ein af fyrstu rafhljómsveitunum.<ref>Bush, John. [http://www.allmusic.com/artist/cluster-p26290 „Cluster“], [http://www.allmusic.com/ ''Allmusic'']. Skoðað 9.mars 2012.</ref> Zodiak Free Arts Lab hafði tvö svið í sitthvorum hluta hússins. Annað sviðið var hvítt en hitt svart. Á þessum sviðum voru hljóðfæri, magnarar og allt sem maður þurfti til að spila tónlist. Þangað gat maður komið og gert hvað sem mann langaði. [[Tangerine Dream]] og [[Ash Ra Tempel]] voru meðal þekktra hljómsveita sem spiluðu í klúbbnum.<ref>Buckley, David . [http://www.europopmusic.eu/Newsletters/History_electronic_music_part_4.html „The Hirstory of Electronic Music within European Pop“], [http://www.europopmusic.eu/ ‘’Europopmusic'']. Skoðað 5. mars 2012.</ref>
 
Eitt áhrifamesta tónskáld krátrokksins var [[Karlheinz Stockhausen]] sem sérhæfði sig í tilraunakenndri avant-garde tónlist. Hann var áhrifamikill hvað varðar raftónlist, avant-garde og tilraunakennda tónlist. En hann hafði ekki aðeins áhrif á neðanjarðarmenninguna heldur einnig á dægurmenninguna. [[Bítlarnir]] fengu innblástur frá tónlist Stockhausen við gerð plötu sinnar, ''Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band'', og hægt er að sjá hann framan á plötunni.<ref>Jeremy Grimshaw. [http://www.allmusic.com/artist/karlheinz-stockhausen-q8009/biography „Karlheinz Stockhausen“], [http://www.allmusic.com/ ''Allmusic'']. Skoðað 9.mars 2012.</ref> Einn af nemendum Stockhausen var Holger Czukay. Hann var rekinn úr Tónlistarakademíu Berlínar, þar sem hann hafði verið að læra að verða tónskáld, fyrir að semja of róttæka tónlist. Eftir að Czukay var búinn að læra hjá Stockhausen í nokkurn tíma byrjaði hann sjálfur að kenna. Hann var þó einungis með einn nemanda, Michael Karoli, sem kynnti hann fyrir hljómsveitum á borð við [[Bítlarnir|Bítlana]], [[The Rolling Stones]], [[Jimi Hendrix]] og [[The Velvet Underground]]. Czukay og Karoli ásamt Irmin Schmidt, sem einnig var nemandi Stockhausen, og tveimur öðrum stofnuðu hljómsveitina Can árið 1968.<ref>Jason Ankeny. [http://www.allmusic.com/artist/holger-czukay-p68096 „Holger Czukay“], [http://www.allmusic.com/ ''Allmusic'']. Skoðað 9.mars 2012.</ref> Can spilaði tilraunakennda tónlist með áhrifum frá djassi, heimstónlist, sýrurokki og hljómsveitinni The Velvet Underground. <ref> Erlewine, Stephen Thomas. [http://www.allmusic.com/artist/can-p3826/biography „Can“], [http://www.allmusic.com/ ''Allmusic'']. Skoðað 9.mars 2012.</ref><ref name="turn" />
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Krátrokk“