Wikipedia

„Samkynhneigð“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Foringi (spjall | framlög)
12 breytingar
Ekkert breytingarágrip
Tek aftur breytingu 1115225 frá Foringi (spjall)
Lína 1:
'''Samkynhneigð''' nefnist það þegar einstaklingur laðast að einstaklingum af sama [[kyn]]i. Þar getur verið um [[kynlíf|kynferðislega]] aðlöðun að ræða, en einnig getur samkynhneigður einstaklingur orðið [[ást]]fanginn af einstaklingi af sama kyni.
hæ
hákon örn hjálmason í ölduselsskóla og oskar capoul sigurður steinar og verst af öllu auður og anna jack eru fags.:D
 
Samkynhneigðir karlmenn kallast ''[[wiktionary:is:hommi|hommar]]'' og samkynhneigðar konur kallast ''[[wiktionary:is:lesbía|lesbíur]]''. Einnig eru til margir einstaklingar sem laðast að báðum eða fleiri kynjum. Kalla þeir sig þá oft tvíkynhneigða, fjölkynhneigða, eða nota önnur orð þar sem íslenskan býr ekki yfir góðum orðaforða yfir mismunandi kynhneigðir. Dæmi um þau orð eru hýr, gay, queer, hinsegin, öfug, og fleiri. Sumir kjósa ekki að kalla kynhneigð sína neinu ákveðnu nafni.
 
Kynhneigð getur verið fljótandi, og breytist sá merkimiði sem fólki finnst þægilegast að nota eftir því sem það eldist og þroskast, og hefur tækifæri til að kynnast sinni innri manneskju og greina frá þeirri pressu sem umhverfið setur á alla einstaklinga. Allir hafa rétt á því að velja sjálfir hvað þeir kjósa að kalla sína kynhneigð, og getur ofbeldi falist í því að neita fólki um að lifa eftir sinni sannæringu eða að neyða á það merkimiða sem það er ósammála. Samkynhneigð, eða að haga sér að öðru leyti ekki eftir reglum samfélagsins, verður ennþá fyrir miklum fordómum víðsvegar um heim, og eru hatursglæpir framdir gegn samkynhneigðu fólki.
 
== Á Íslandi ==
Til eru félög og samtök sem fjalla um málefni samkynhneigðra eða eru á vegum þeirra.
 
Eitt slíkt félag er FSS, Félag STK stúdenta markmið þess eru:
* Gefa samkynhneigðum og tvíkynhneigðum stúdentum tækifæri til að hittast, veita þeim stuðning og auka samheldni þeirra
* Vera sýnilegt afl innan Háskólans og í forsvari þegar málefni sam- og tvíkynhneigðra ber á góma
* Beita sér í réttindabaráttu sam- og tvíkynhneigðra innan og utan háskóla
* Stuðla að aukinni fræðslu, kennslu, umræðu og rannsóknum um málefnið innan sem flestra deilda háskóla.
 
== Samkynhneigð til forna ==
Rómverski sagnaritarinn [[Tacitus]] segir frá því í riti sínu [[Germanía (Tacitus)|Germaníu]] að Germanar tíðkuðu að hegna mönnum fyrir ergi.
:''Fer refsing eftir afbrotunum: svikarar og liðhlauparar eru hengdir í trjám, en skræfur og ragmenni og fúllífismenn [þ.e. hommar] eru kæfðir í for og mýrarfenjum, en viðjum kastað yfir. Er þessi tvenns konar dauðarefsing til þess ætluð, annars vegar að vekja athygli á glæpunum, með því að sýna refsinguna, og hins vegar að fela smánina sjónum manna''. (Þýð. Páll Sveinsson).
 
[[Forn-Grikkland|Forn-Grikkjum]] þótti ekki tiltölumál að leggja lag sitt við yngissveina og sögðu þá hæfa til ásta en konur til undaneldis.<ref>Geir Þ. Þórarinsson. „Var algengt að Forngrikkir ættu í ástarsamböndum við unga drengi?“. Vísindavefurinn 24.10.2007. http://visindavefur.is/?id=6865. (Skoðað 26.8.2008).</ref> [[Rómverjar]] höfðu almennt ekki horn í síðu homma þótt þeir væru ekki eins frjálslyndir og Grikkir í þessum efnum eins og ráða má af orðlaginu hjá Tacitusi. Skáld á borð við [[Catullus]], [[Tibullus]] og [[Martialis]] ortu til ástmanna sinna og drógu ekkert undan. Sumir Rómverjar virðast þó hafa bendlað samkynhneigð við Grikki og útlendinga og ekki þótt slíkar hneigðir til fyrirmyndar.
 
== Að koma út (úr skápnum) ==
Margt fólk sem laðast að fólki af sama kyni „koma út úr skápnum“ (eða einfaldlega „koma út“), eins og það er stundum kallað, á einhverjum tímapunkti í lífinu. Þetta er vegna þess að samfélagið gerir ráð fyrir því að allir séu gagnkynhneigðir frá fæðingu nema annað komi fram. Mikilvægur hluti réttindabaráttu hinsegin fólks er að berjast gegnum þessum skaðlegu hugmyndum. Oftast er því lýst í þremur tímabilum. Fyrsta tímabilið er að „þekkja sjálfa/n sig,“ og uppgötvun eða ákvörðun þess að einstaklingurinn sé opinn fyrir sambandi við manneskju af sama kyni. Þessu er oft lýst sem að koma út fyrir sjálfum sér. Næsta tímabil felur í sér ákvörðunina að segja öðrum frá, það er að segja fjölskyldu, vinum, vinnufélögum og svo framvegis. Þetta getur gerst allt frá unga aldri, um 11 ára, og upp í fertugs aldurinn og eldri. Þriðja skeiðið felur meira í sér að lifa almennt og opinskátt sem samkynhneigður einstaklingur í sínu samfélagi. Benda má á að gagnkynhneigt fólk þarf vanalega ekki að gagna í gegnum sama ferli.
 
== Réttindabarátta sam-, tví-, fjölkynhneigðra og transfólks ==
Undanfarna áratugi hefur réttindabarátta sam-, tví-, og fjölkynhneigðra tekið stakkaskiptum. Í hinum vestræna heimi er það oft tengt [[Stonewall mótmælunum]] árið 1969, þegar átök brutust út við Stonewall barinn í [[New York]] borg. Á Íslandi var það [[Hörður Torfason]] sem vann mikið frumkvöðlastarf þegar hann opinberaði samkynhneigð sína. Í kjölfarið varð hann fyrir miklum fordómum og fluttist brott af Íslandi um tíma. Árið 2010 var gifting fólks af sama kyni lögleidd af íslenska ríkinu, og sést þar hversu langt baráttan hefur náð að ganga. Engu að síður er mikið sem á eftir að vinna í - sam- og tvíkynhneigt fólk verður ennþá fyrir fordómum, hefur skort á fyrirmyndum í samfélaginu, ennþá er gert ráð fyrir því að fólk sé gagnkynhneigt þangað til annað komi fram, og svo er kynhneigð fólks sett í samband við kyngervi þeirra, þ.e. karlmenn sem eru ekki taldir nógu karlmannlegir oft kallaðir hommar, og sama um konur sem eru ekki taldar nógu kvenlegar. Tengist þetta [[feðraveldi]]nu og öðrum kúgunarkerfum.
 
Fordómar gagnvart [[transfólk]]i eru enn við lýði, og er mikið verk eftir þar á bæ.
 
 
== Tengt efni ==
* [[Gagnkynhneigð]]
* [[Tvíkynhneigð]]
 
== Neðanmálsgreinar ==
<div class="references-small"><references/></div>
 
== Tenglar ==
=== Íslensk félög, hópar og samtök ===
* [http://www.gaypride.is Hinsegin dagar - GayPride ]
* [http://www.kmk.is Konur með konum KMK]
* [http://www.samtokin78.is Samtökin '78 ]
* [http://www.simnet.is/nn/ Samtökin 78 á Norðurlandi S78N]
* [http://www.samtokinfas.is Samtökin FAS ]
* [http://www.msc.is MSC Ísland ]
* [http://gay.hi.is Heimasíða FSS]
* [http://www.hinbio.org Hinsegin bíódagar ]
* [http://www.ma.is/bleikt/ Samkynhneigð í MA ]
* [http://www.samtokin78.is/unglidar Ungliðar S78 ]
 
=== Alþjóðleg samtök ===
* [http://www.gaysport.info/eglsf/ EGLSF - European Gay & Lesbian Sport Federation ]
* [http://www.iglyo.com/content/index.html IGLYO ]
* [http://www.glisa.org GLISA - sport association ]
* [http://www.tgeu.net European TransGender Network ]
* [http://www.supportgays.com Supporting Gays]
* [http://www.ilga-europe.org/ ILGA Europe ]
* [http://gay.mis.is/?t=vinir ANSO ]
* [http://www.ilga.org/ ILGA ]
* [http://www.interpride.org InterPride ]
* [http://ecmc.nu/ European Confederation of Motorcycle Clubs (ECMC) ]
 
{{Stubbur}}
{{Tengill ÚG|he}}
 
[[Flokkur:Maðurinn]]
[[Flokkur:Mannleg samskipti]]
[[Flokkur:Meðfæddir eiginleikar]]
 
{{Tengill GG|de}}
 
[[af:Homoseksualiteit]]
 
[[als:Homosexualität]]
 
[[ar:مثلية جنسية]]
 
[[arz:مثليه جنسيه]]
 
[[ast:Homosexualidá]]
 
[[bar:Homosexualität]]
 
[[be:Гомасексуалізм]]
 
[[be-x-old:Гомасэксуальнасьць]]
 
[[bg:Хомосексуалност]]
 
[[bn:সমকামিতা]]
 
[[bo:མཚན་མཐུན་དགའ་རོགས་སྒྲིག་པ།]]
 
[[br:Heñvelrevelezh]]
 
[[bs:Homoseksualnost]]
 
[[ca:Homosexualitat]]
 
[[cs:Homosexualita]]
 
[[cy:Cyfunrywioldeb]]
 
[[da:Homoseksualitet]]
 
[[de:Homosexualität]]
 
[[el:Ομοφυλοφιλία]]
 
[[en:Homosexuality]]
 
[[eo:Samseksemo]]
 
[[es:Homosexualidad]]
 
[[et:Homoseksuaalsus]]
 
[[eu:Homosexualitate]]
 
[[fa:همجنس‌گرایی]]
 
[[fi:Homoseksuaalisuus]]
 
[[fo:Samkynd]]
 
[[fr:Homosexualité]]
 
[[fy:Homoseksualiteit]]
 
[[ga:Homaighnéasachas]]
 
[[gd:Co-ghnèitheachd]]
 
[[gl:Homosexualidade]]
 
[[he:הומוסקסואליות]]
 
[[hr:Homoseksualnost]]
 
[[hu:Homoszexualitás]]
 
[[hy:Համասեռականություն]]
 
[[ia:Homosexualitate]]
 
[[id:Homoseksualitas]]
 
[[it:Omosessualità]]
 
[[ja:同性愛]]
 
[[ka:ჰომოსექსუალობა]]
 
[[ko:동성애]]
 
[[ku:Homoseksuelî]]
 
[[la:Homophylophilia]]
 
[[lb:Homosexualitéit]]
 
[[lij:Omosessualitæ]]
 
[[lmo:Omosessüalità]]
 
[[lt:Homoseksualumas]]
 
[[lv:Homoseksualitāte]]
 
[[mk:Хомосексуалност]]
 
[[ml:സ്വവർഗ്ഗരതി]]
 
[[mn:Гомосекс]]
 
[[mr:समलैंगिकता]]
 
[[ms:Kehomoseksualan]]
 
[[nah:Cuīlonyōtl]]
 
[[ne:समलिँगी]]
 
[[nl:Homoseksualiteit]]
 
[[nn:Homofili]]
 
[[no:Homofili]]
 
[[oc:Omosexualitat]]
 
[[pl:Homoseksualizm]]
 
[[pms:Omossessualità]]
 
[[pt:Homossexualidade]]
 
[[ro:Homosexualitate]]
 
[[ru:Гомосексуальность]]
 
[[scn:Omusissualità]]
 
[[sco:Homosexuality]]
 
[[sh:Homoseksualnost]]
 
[[simple:Homosexuality]]
 
[[sk:Homosexualita]]
 
[[sl:Homoseksualnost]]
 
[[sq:Homoseksualitet]]
 
[[sr:Хомосексуалност]]
 
[[sv:Homosexualitet]]
 
[[szl:Buzeranctwo]]
 
[[ta:தற்பால்சேர்க்கை]]
 
[[te:స్వలింగ సంపర్కం]]
 
[[tg:Ҳамҷинсгароӣ]]
 
[[th:รักร่วมเพศ]]
 
[[tl:Homoseksuwalidad]]
 
[[tr:Eşcinsellik]]
 
[[uk:Гомосексуалізм]]
 
[[uz:Gomoseksuallik]]
 
[[vi:Đồng tính luyến ái]]
 
[[vls:Homoseksualiteit]]
 
[[yi:האמאסעקסואלוטעט]]
 
[[zh:同性戀]]
 
[[zh-classical:同性戀]]
 
[[zh-min-nan:Tông-sèng-loân]]
 
[[zh-yue:同性戀]]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
bless öllsömul.(við afritum allan tekstan og setum í staðin fyrir allt inná wikipedia)
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Samkynhneigð“