|
You are very stupid, I will kill you.
{| cellpadding="2" style="float: right; width: 307px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;"
! Skjaldarmerki Regensburg
! Lega Regensburg í Þýskalandi
|----
| align="center" bgcolor="#EFEFEF" | <div>{{border|[[Mynd:Wappen Regensburg.svg|150px|none]]}}</div>
| align="center" bgcolor="#FFFFFF" | [[Mynd:Karte regensburg in deutschland.png|150px]]
|- style="background: #ffffff;" align="center"
|----
| colspan=2 align=center |
|-----
! colspan="2" | Upplýsingar
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Sambandsland:|| Bæjaraland
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Flatarmál: || 80,76 km²
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Mannfjöldi: || 133 þúsund <small>(31. desember 2008)</small>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Þéttleiki byggðar: || 1653/km²
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Hæð yfir sjávarmáli: || 326 m
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Vefsíða: || [http://www.regensburg.de/ www.regensburg.de]
|-----
|}
'''Regensburg''' er fimmta stærsta borgin í [[Bæjaraland]]i í [[Þýskaland]]i með 133 þúsund íbúa og er vaxandi. Regensburg er helst þekkt fyrir [[iðnaður|iðnað]] (bílaverksmiðjur, rafeindatækni), en einnig fyrir Walhalla, þekktustu frægðarhöll Þýskalands. Miðborgin er á heimsminjaskrá UNESCO.
== Orðsifjar ==
[[Mynd:Stadtansicht Regensburg.JPG|thumb|Miðborg Regensburg. Péturskirkjan er mjög áberandi. Í forgrunni er Dóná og gamla steinbrúin.]]
Regensburg hét áður ''Reginesburg'' og er dregið af latneska heitinu Castra Regina, sem merkir ''Herstöð drottingar'' hjá [[Rómverjar|Rómverjum]]. Þaðan fær einnig áin Regen nafn sitt. Um stutta stund var rómverska borgin einnig kölluð Ymbripolis, sem merkir ''Regnborgin'' (ymbria = regn, polis = borg). Í beinni þýðingu er það Regensburg á þýsku. <ref>Geographische Namen in Deutschland, Duden, 1993, bls. 219.</ref>
== Lega ==
Regensburg liggur við [[Dóná]] í héraðinu Oberpfalz, sem er nokkuð miðsvæðis í Bæjaralandi. Næstu borgir eru [[Ingolstadt]] fyrir suðvestan (50 km), [[Nürnberg]] fyrir norðvestan (70 km) og [[München]] fyrir sunnan (80 km). Borgin stendur við samflæði Dónár, Naab og Regen, einmitt á þeim punkti sem Dóná nær allra nyrst í rennsli sínu í [[Evrópu]].
== Skjaldarmerki ==
[[Skjaldarmerki]] Regensburg er tveir hvítir lyklar í kross á rauðum skildi. Lyklarnir vísa til lykla [[Pétur postuli|Péturs postula]], en hann er verndardýrlingur Regensburg. Lyklarnir koma fyrst fyrir [[1395]]. Rauður og hvítur eru litir borgarinnar.
== Saga Regensburg ==
[[Mynd:Regensburg-porta-praetoria 2.jpg|thumb|Gamall rómverskur varðturn innbyggður í nútímahús]]
Borgin á uppruna sinn í rómversku hervirki sem reist var 79 e.Kr. að tilstuðlan [[Markús Árelíus|Markúsar Árelíusar]] keisara. Reyndar mun keltneskt þorp hafa verið þar í grennd sem hét Ratisbona. Virkið var við norðurlandamæri [[Rómaveldi|Rómaríkis]] og átti að vakta samflæði ánna í Dóná. Rómverjar yfirgáfu staðinn ca. árið [[400]] og fluttu þá bæjarar þangað. Á [[13. öldin|13. öld]] var Regensburg með stærri og ríkari borgum þýska ríkisins vegna verslunar. Frá þessum tíma (og næstu aldir) voru miklar byggingar reistar í borginni. [[1542]] ákvað borgarráðið að taka [[Siðaskipti|siðaskiptum]] og hafna kaþólskri trú. Það hindraði þó ekki keisarana til að halda ríkisþing í borginni frá og með [[1594]]. Í [[30 ára stríðið|30 ára stríðinu]] var borgin hertekin af [[Svíþjóð|Svíum]], en jafnharðan frelsuð af keisaraher. [[1803]] fór síðasta ríkisþingið fram í borginni. Í því var þýska ríkið lagt niður. Í stríðinu gegn [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] [[1809]] settist austurrískur her að í Regensburg, en Napoleon sjálfur lét skjóta á borgina í þrjá daga samfleytt og hertók hana síðan. Í því ferli særðist hann og var það eina sárið sem Napoleon hlaut á öllum sínum herstjórnarferli. Í kjölfarið var Regensburg sameinuð Bæjaralandi. Í [[Heimstyrjöldin síðari|heimstyrjöldinni síðari]] var stór hluti borgarinnar eyðilagður í loftárásum, aðallega Messerschmidt flugvélaverksmiðjurnar. Miðborgin slapp hins vegar nær alveg. Í stríðslok var borgin hertekin af bandarískum her. Eftir stríð óx borgin á ný, enda blómlegur iðnaður þar vegna hafnarinnar í ánni Dóná. [[2006]] var miðborgin sett á [[heimsminjaskrá UNESCO]].
== Frægustu börn borgarinnar ==
* ([[1547]]) Don Juan d´Austria (sonur [[Karl V (HRR)|Karls V.]] keisara), hershöfðinginn sem sigraði Tyrki í sjóorrustunni við Lepanto [[1571]]
* Frægustu heiðursborgarar eru [[Benedikt 16.]] (núverandi páfi) og [[Franz Josef Strauss]] stjórnmálamaður og forsætisráðherra Bæjaralands til langs tíma.
* Stjörnufræðingurinn [[Johannes Kepler]] dó í borginni [[1630]].
== Byggingar og kennileiti ==
[[Mynd:Regensburg Ostentor 06 2006.jpg|thumb|left|Ostentor er gamalt borgarhlið frá miðöldum]]
* [[Walhalla]] (Valhöll) er þekktasta frægðarhöll Þýskalands. Þar eru fjölmargir Þjóðverjar heiðraðir með brjóstmyndum og minnistöflum.
* [[Péturskirkjan í Regensburg]] er dómkirkja og helsta kennileiti borgarinnar.
* [[Steinbrúin í Regensburg]] var reist á 12. öld og var eina brúin yfir Dóná í Regensburg í 800 ár.
* '''Ostentor''' er gamla borgarhliðið í austri. Það var reist ca. 1300 til varnar borginni. Múrarnir sjálfir eru horfnir í dag. Turninn er fimm hæða hár með tvo minni turna sitt á hvora hlið. Inni í turninum má enn sjá skotglugga og sót af gömlu púðri. Turninn hefur ekkert breyst síðan á [[Miðaldir|miðöldum]].
== Tilvísanir ==
<references />
== Heimildir ==
{{Commons|Regensburg}}
* {{wpheimild|tungumál=de|titill=Regensburg|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
{{Borgir í Þýskalandi}}
[[Flokkur:Regensburg|Regensburg]]
[[Flokkur:Borgir í Þýskalandi]]
[[Flokkur:Heimsminjar]]
[[af:Regensburg]]
[[als:Regensburg]]
[[an:Ratisbona]]
[[ar:ريغنسبورغ]]
[[bar:Rengschburg]]
[[be:Горад Рэгенсбург]]
[[be-x-old:Рэгенсбург]]
[[bg:Регенсбург]]
[[br:Regensburg]]
[[ca:Ratisbona]]
[[cs:Řezno]]
[[cy:Regensburg]]
[[da:Regensburg]]
[[de:Regensburg]]
[[el:Ρέγκενσμπουργκ]]
[[en:Regensburg]]
[[eo:Regensburg]]
[[es:Ratisbona]]
[[et:Regensburg]]
[[eu:Ratisbona]]
[[fa:رگنسبورگ]]
[[fi:Regensburg]]
[[fr:Ratisbonne]]
[[frr:Regensbörj]]
[[ga:Regensburg]]
[[gl:Ratisbona - Regensburg]]
[[he:רגנסבורג]]
[[hr:Regensburg]]
[[hu:Regensburg]]
[[id:Regensburg]]
[[it:Ratisbona]]
[[ja:レーゲンスブルク]]
[[ka:რეგენსბურგი]]
[[kk:Регенсбург]]
[[ko:레겐스부르크]]
[[la:Ratisbona]]
[[lb:Regensburg]]
[[lmo:Ratisbona]]
[[lt:Rėgensburgas]]
[[mk:Регенсбург]]
[[nl:Regensburg (stad)]]
[[nn:Regensburg]]
[[no:Regensburg]]
[[pl:Ratyzbona]]
[[pt:Ratisbona]]
[[ro:Regensburg]]
[[ru:Регенсбург]]
[[sh:Regensburg]]
[[simple:Regensburg]]
[[sk:Regensburg]]
[[sl:Regensburg]]
[[sr:Регензбург]]
[[sv:Regensburg]]
[[tr:Regensburg]]
[[uk:Регенсбург]]
[[vec:Ratisbona]]
[[vi:Regensburg]]
[[vo:Regensburg]]
[[war:Regensburg]]
[[zh:雷根斯堡]]
[[zh-min-nan:Regensburg]]
| 