„Suðurey (Færeyjum)“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ptbotgourou (spjall | framlög) m r2.6.5) (robot Bæti við: be-x-old:Сувурой |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
[[Mynd:Suduroy.png|thumb|Kort af Suðuroy]]
'''Suðuroy''' ([[íslenska]]: ''Suðurey'') er syðsta [[eyja]] [[Færeyjar|Færeyja]] og
== Fólksfækkun ==
Íbúar Suðureyjar voru 4721 þann 1. janúar 2011 en voru tæplega 6000 um 1985 og hefur fækkað jafnt og þétt síðan, meðal annars vegna þess að Suðurey er sú eyja Færeyja sem liggur lengst frá hinum og þótt hugmyndir séu uppi um að gera þangað [[neðansjávargöng]] er ólíklegt að úr því verði á næstu árum en göngin yrðu um 20 km löng. Ungu fólki fækkar langmest; heildarfækkunin er um 16% 1985-2010 en fólki á aldrinum 20-39 ára hefur á sama tíma fækkað um 24,8% og fólki undir tvítugu um 31,5%.<ref>[http://www.hagstova.fo/portal/page/portal/HAGSTOVAN/Hagstova_Foroya/Hagtalsgrunnur/ibugvav_val] Hagstova Færeyja, skoðað 16. apríl 2011.</ref>
Til Suðureyjar siglir [[ferja]] nokkrum sinnum á dag og tekur siglingin frá [[Þórshöfn (Færeyjum)|Þórshöfn]] til ferjuhafnarinnar Krambatanga á Suðurey tekur um tvo klukkutíma. Til eyjarinnar er einnig áætlunarflug með þyrlu.
== Byggðir ==
[[Mynd:Hvalba scenery.jpg|thumb|left|Séð frá Hvalba, nyrst á Suyðurey, yfir til [[Lítla-Dímun|Lítla-Dímunar]].]]
Byggðirnar á Suðurey eru, taldar frá norðri til suðurs: [[Sandvík]], [[Hvalba]], [[Froðba]], [[Tvøroyri]], [[Trongisvágur]], [[Øravík]], [[Fámjin]], [[Hov]], [[Porkeri]], [[Vágur]], [[Akrar]], [[Lopra]] og [[Sumba]]. Þær eru allar á austurströndinni nema Fámjin og Sumba. Eyðibyggðirnar [[Víkarbyrgi]] og Akrabyrgi eru á sunnanverðri eynni og eru báðar sagðar hafa farið í eyði í Svarta dauða. Víkarbyrgi byggðist raunar aftur en fór í eyði skömmu fyrir síðustu aldamót. Vegir eru milli allra byggðanna og tvenn [[jarðgöng]] sem tengja nyrstu byggðirnar tvær við syðri hluta eyjarinnar eru með elstu göngum Færeyja. Tvenn önnur göng eru á eynni.
Stærstu bæirnir eru Tvøroyri (809 íbúar 1. janúar 2011), sem er stjórnsýslumiðstöð Suðureyjar, og Vágur (1377 íbúar). Báðir standa þeir við firði umgirta fjöllum. Þessir tveir bæir skiptast á að halda árlega sumarhátíð eyjarskeggja, sem kallast [[Jóansvaka]] og er ekki ósvipuð [[Ólafsvaka|Ólafsvökunni]] í Þórshöfn en er haldin síðustu helgi í júní.
Aðalatvinnuvegir eyjarskeggja eru [[sjósókn]] og [[landbúnaður]] en fyrr á árum var [[kolanáma|kolanámuvinna]] mikilvæg atvinnugrien í Hvalba. Hámavinnsla var hafin þar á seinni hluta 18. aldar og árið 1954 voru unnin þar 13000 tonn af [[kol|kolum]], sem var 75% af kolaþörf færeyskra heimila. Náman er enn starfandi en nú vinna þar aðeins örfáir menn og öll kolin er notuð á eynni sjálfri.
== Saga ==
[[Mynd:Store houses Tvøroyri.jpg|thumb|right|Gömul verslunarhús á Tvöroyri.]]
Sagt er að munkar frá [[Bretlandseyjar|Bretlandseyjum]] hafi sest að á Suðurey um miðja 7. öld og er hún samkvæmt því sú eyjanna sem fyrst byggðist. Einni til tveimur öldum síðar komu norrænir víkingar og settust að á eynni. Blómleg byggð er talin hafa verið í Suðurey á miðöldum en í [[Svarti dauði|Svarta dauða]] 1349 er sagt að þrír fjórðu eyjarskeggja hafi fallið í valinn og tvær byggðir að minnsta kosti lögðust í eyði.
Á 17. öld gerðu sjóræningjar oft [[strandhögg]] á eynni, drápu menn og rændu mat, svo að [[hungursneyð]] varð þar og fjöldi manna dó úr sulti. Önnur ástæða fyrir hungursneyðinni var hinn langi og erfiði róður til Þórshafnar, þar sem [[einokun]]arverslunin var, og Suðureyingar stunduðu því mikla [[launverslun]] við erlenda sjómenn. Það ástand lagaðist ekki fyrr en 1826, þegar langþreyttir Suðureyjarbúar fengu því loks framgengt að verslunin opnaði útibú á Tvøroyri.
Árið 1768 hraktist skipsflak frá Bretlandseyjum til Suðureyjar. Á því voru [[rotta|rottur]] sem dreifðust fljótt um eyna og ollu miklum skaða á fuglastofnum.
== Tilvísanir ==
<references/>
== Tengill ==
| |||