Æsavöxtur

Æsavöxtur (acromegaly) er sjúkdómur sem stafar af offramleiðslu vaxtarhormóns á fullorðinsárum. Offramleiðsla vaxtarhormóns á barnsaldri veldur því að barn vex of hratt og getur valdið risavexti. Ef slík offramleiðsla byrjar á fullorðinsárum verða hægfara breytingar þar sem hendur, fætur, nef, augabrúnir, eyra og haka vaxa, húðin dökknar og rödd verður rám. Sjúkdómurinn veldur truflun á starfsemi margra líffæra.

Æsavöxtur þar sem enni, nef og haka vaxa óeðlilega.

Vangamynd af franska glímukappanum Maurice Tillet. Hann þjáðist af æsavexti.

46 manns greindust með æsavöxt á Íslandi frá 1955-2011. Algengustu einkenni sjúkdómsins voru stækkun á höndum eða fótum og breytingar á andlitsfalli.

Oftast stafar offramleiðsla vaxtarhormóns af æxli í heiladingli. Meðferð á sjúkdómnum er skurðaðgerð, geislun á heiladingli eða lyfjameðferð.

Tilgátur eru uppi um að Þórarinn Nefjólfsson sögupersóna í Íslendingasögunum hafi þjáðst af æsavexti.

Heimildir

• Magnús Jóhannsson, Vaxtarhormón, Morgunblaðið, Morgunblaðið B - Sunnudagur (22.10.2000), Blaðsíða B 25
• „Hvernig virkar vaxtarhormón?“. Vísindavefurinn.
• Æsivöxtur á Íslandi (veggspjald), Vísindi á vordögum 2012 – Læknablaðið : fylgirit, 70. fylgirit (01.04.2012)