Myndbandsdómgæsla
Myndbandsdómgæsla, skjádómgæsla, vídeódómgæsla eða VAR (enska: video assistant referee, stytting: VAR) er þegar dómarar notast við myndbönd af atvikum og heyrnartól og hljóðnema í hópíþróttum til að komast að niðurstöðu í dómum er varða leikinn.
Knattspyrna breyta
Tilraunir með VAR voru gerðar einna fyrst í efstu deild Hollands, Eredivisie, árið 2014. Sepp Blatter fyrrum stjóri FIFA var mótfallinn VAR en arftaki hans Gianni Infantino sem tók við árið 2016 var þeim mun jákvæðari.
Innleiðsla breyta
Myndbandsdómgæsla var fyrst notuð í efstu deild í Ástralíu árið 2017. Sama ár var hún notuð í Bundesliga í Þýskalandi, Serie A á Ítalíu, MLS í Bandaríkjunum og árið eftir í La Liga á Spáni. Á Englandi hefur hún verið notuð frá árinu 2017 í bikarkeppnum en ákveðið var að nota VAR í ensku úrvalsdeildinni fyrst tímabilið 2019-2020. Skjádómgæsla verður einnig innleidd í Meistaradeild Evrópu sama tímabil. [1].
VAR var notað á HM 2018 í Rússlandi í fyrsta sinn á heimsmeistararamóti.
Á Íslandi breyta
Myndbandsdómgæsla var fyrst notuð í umspilsleik Íslands og Rúmeníu (fyrir EM 2021) í október 2020.
Notkun breyta
VAR er notað í þessum tilvikum:
- Mörk og hvort brot hafi verið í undanfara þeirra, svo sem rangstaða eða líkamlegt brot.
- Vítaspyrna. Hvort brot feli í sér víti.
- Rautt spjald. (Aðrar villur er ekki hægt að skoða og ekki annað gult spjald á leikmann)
- Röng kennsl borin á leikmann þegar gefið er spjald. Hvort leikmaðurinn sé sá sem í raun framdi brotið sem felur í sér gult eða rautt spjald.
Bæði aðaldómari leiks og VAR dómarar í skjáherbergi geta átt frumkvæði að samskiptum til að fara yfir atvik. Dómari getur þá farið yfir atvikið á skjá ef þess þarf. Hann gefur þá merki og teiknar eins konar ramma/skjá með höndum.
Handbolti breyta
Á Íslandi breyta
Haustið 2018 var samþykkt að; dómarar leikja geta nýtt sér myndbandsupptökur til lokaákvörðunar um dóma í leikjum sem eru í beinni sjónvarpsútsendingu sé slíkt í boði. Þá eru atvikin meðal annars: Hvort bolti fer yfir marklínu, hvort tími sé runninn út, óíþróttamannsleg atvik, hvort leikmanni skuli refsað og hvort skipting sé röng. [2]
Körfubolti breyta
Í NBA hefur myndbandsdómgæsla verið notuð í lok leikja til að skera úr um vafaatvik. Aðallega í lok leikja. Hægt er að notast við takmarkaðan fjölda atvika.
Heimild breyta
- Fyrirmynd greinarinnar var „Video assistant referee“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 26.sept 2018.
- ↑ Skjádómgæsla innleidd í ensku úrvalsdeildina Rúv, skoðað 19. nóv, 2018.
- ↑ Hvenær eiga dómarar að nota myndbandsupptökur? Rúv, skoðað 9. mars, 2018.