Valdaránið í Tékkóslóvakíu 1948

Valdaránið í Tékkóslóvakíu 1948 átti sér stað í febrúar 1948 og var mikilvægur atburður í Kalda stríðinu. Með valdaráninu tóku kommúnistar öll völd í ríkisstjórn Tékkóslóvakíu með stuðningi Stalíns í Sovétríkjunum. Í augum vesturlanda var Stalín þar með að tryggja stöðu sína sín megin við Járntjaldið. Þessi atburður varð því til þess að flýta fyrir stofnun Marshallaðstoðarinnar og Norður-Atlantshafsbandalagsins. Strangt til tekið var ekki um valdarán að ræða þar sem forseti Tékkóslóvakíu skipaði ráðherrana en Kommúnistaflokkur Tékkóslóvakíu var við völd fram að falli Berlínarmúrsins 1990.

Edvard Beneš (1884-1948).
Klement Gottwald (1896-1953).

Í þingkosningunum sem haldnar voru 1946 í Tékkóslóvakíu fengu kommúnistar flest atkvæði, 31.2%, og mynduðu samsteypustjórn með öðrum flokkum. Eftir um hálft kjörtímabilið höfðu óvinsældir kommúnista aukist og ljóst þótti að þeir myndu tapa fylgi í kosningunum sem áttu að fara fram í maí 1948. Tveir helstu áhrifamenn við valdaránið voru Edvard Beneš sem var forseti Tékkóslóvakíu 1935-38, 40-45 og 45-48 og Klement Gottwald sem var forsætisráðherra frá árinu 1946 til 1948 þegar hann tók við af Beneš sem forseti í júní. Gottwald þrýsti á Beneš að skipa ríkisstjórn kommúnista þótt þeir hefðu ekki fengið svo afgerandi meirihluta í lýðræðislegum kosningum árið 1946. Beneš lét hins vegar undan þrýstingi Gottwalds sem tók við af honum sem forseti. Gottwald var forseti Tékkóslóvakíu í fimm ár, fram að dauðadegi sínum árið 1953 jafnframt því sem hann var formaður Kommúnistaflokks Tékkóslóvakíu 1929–1953.

Tengill breyta

   Þessi sögugrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.