Lekítísk tungumál
Lekítísk tungumál eru ein þriggja greina vesturslavneskra mála; hinar greinarnar eru sorbnesk mál og tékknesk-slóvakísk mál. Pólska og nokkur önnur tungumál sem eru eða voru töluð í Póllandi og hlutum af Þýskalandi tilheyra greininni.
| Lekítísk tungumál | ||
|---|---|---|
| Ætt | Indóevrópskt Baltóslavneskt Slavneskt Vesturlavneskt | |
Tungumál breyta
Lekítísku tungumálin eru:
- pólska, um 38 milljónir mælendur
- kassúbíska, um 50.000 mælendur í pólska hluta Pommern
- sílesíska, um 0,5 milljónir mælendur í Sílesíu og líka í Tékklandi
- slóvínsíska, dó út á 20. öld
- pólabíska, dó út á 18. öld en var töluð á svæðum í kringum Saxelfi
Einkenni breyta
Meðal einkenna lekítískra mála eru:
- varðveisla nefsérhljóða
- frumslavnesku sérhljóðin ě, e, ę þróuðust í a, o, ǫ á undan hörðum samhljóðum (til eru nokkur frávik í mállýskum). Þessi breyting veldur víxlum á borð við lato („sumar“, nefnifall) á móti lecie (staðarfall) á nútímapólsku og pięć („fimm“) á móti piąty („fimmti“)
- innskot sérhljóða á undan samhljóðunum r, r', l', l, sbr. pólska gardło („háls“) og tékkneska hrdlo
- tilflutningur hljóðaklasanna or, ol, er, el í ro, ol, re og le í mörgum orðum á milli samhljóða, t.d. pólska mleko („mjólk“)
- frumslavneska hljóðið *dz er ennþá lokönghljóð í staðinn fyrir venjulega önghljóðið z
- breytinguna g → ɣ vantar, sbr. pólska góra og tékkneska hora („fjall“)
- hin svokallaða fjórða framgómmæling gómhljóða í pólsku og kassúbísku
