Kakapó, kakapúi eða öldurpáfi (Strigops habroptilus) er stór ófleygur páfagaukur sem er einlendur á Nýja-Sjálandi og er í útrýmingarhættu. Nafnið er tilkomið úr tungumáli Maóra, kākā (páfagaukur) + (nótt); næturpáfagaukur. Kakapó eru eina ófleyga páfagaukategundin.

Strigops habroptila
Kakapó
Kakapó

Ástand stofns
Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki (Animalia)
Fylking: Seildýr (Chordata)
Flokkur: Fuglar (Aves)
Ættbálkur: Páfagaukar (Psittaciformes)
Ætt: Páfagaukaætt (Psittacidae)
Ættkvísl: Strigops
G.R. Gray, 1845
Tegund:
S. habroptila

Tvínefni
Strigops habroptila
G. R. Gray, 1845
Söguleg útbreiðsla: Dökkgrænn: mesta útbreiðsla frá 1840. Ljósgrænn: Steingervingafundir.
Söguleg útbreiðsla: Dökkgrænn: mesta útbreiðsla frá 1840. Ljósgrænn: Steingervingafundir.
Núverandi útbreiðslusvæði (þó ekki rétt kort, þeir eru einungis þremur á litlum smáeyjum syðst)
Núverandi útbreiðslusvæði (þó ekki rétt kort, þeir eru einungis þremur á litlum smáeyjum syðst)
Samheiti

Strigops habroptilus G. R. Gray, 1845


Kakapó.
Nærmynd.

Lýsing breyta

Kakapóar eru með stóran gogg og klær og eru skærgrænir að lit. Þeir eru þyngstu páfagaukar sem fyrirfinnast og geta orðið 3,5 kíló. Fuglarnir eru virkir á nóttunni og nærast á jurtum. Þeir eru með góða klifurgetu og nýta sér það í trjám. Vængirnir nýtast þá til svifflugs til jarðar. Kakapóar höfðu þróast til að fela sig fyrir ránfuglum en höfðu litlar varnir þegar spendýr fluttust til eyjanna fyrir tilstuðlan manna. Þeir eru langlífir og eru meðallífslíkur 95 ár en mest verða þeir 120 ára.

Nýsjálensku funglarnir kaka og kea eru skyldir og taldir af sömu ætt; Strigopidae.

Nútímasaga og verndun breyta

Útbreiðsla þeirra var víða á Nýja-Sjálandi en með veiðum Maóra og ekki síst með tilkomu Evrópubúa varð stofninn æ fámennari. Í byrjun 20. aldar varð stofninn útdauður á Norðureyju. Aðgerðir til varðveislu á kakapóum hófust í lok 19. aldar en þær fóru um þúfur vegna tilkomu rándýra (rottur, kettir og hreysikettir).

Á 8. áratug 20. aldar var orðið óvíst um ástand stofnsins en frá 1974-1976 fundust 16 fuglar, allt karlkyns. Árið 1977 fundust nokkrir tugir á Stewart-eyju. Umfangsmiklar aðgerðir hófust árið 1989 til verndunar á kakapóum en þá voru 65 einstaklingar fluttir á smáeyjar undan suðurströnd Suðureyju. Um 155 einstaklingar fyrirfundust árið 2016.

Tengill breyta

Heimild breyta

  1. BirdLife International (2013). Strigops habroptila. Rauði listi IUCN yfir tegundir í hættu. 2013. Sótt 26. nóvember 2013.

Fyrirmynd greinarinnar var „Kakapo“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 24. feb. 2017.

Tilvísanir breyta

 
Wikilífverur eru með efni sem tengist
   Þessi fuglagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.