Abies procera, Eðalþinur,[2] erlendis kallaður noble fir, red fir[2] og Christmastree,[2] er þinur ættaður úr vesturhluta Norður Ameríku, Fossafjöllum og Kyrrahafsstrandfjöllum lengst í norðvestur-Kalifornía og vestur-Oregon og Washington í Bandaríkjunum. Þetta er háfjallategund, kemur yfirleitt fyrir í 300 til 1500 metra hæð, einstöku sinnum upp í trjálínu.

Eðalþinur

Ástand stofns
Vísindaleg flokkun
Ríki: Jurtaríki (Plantae)
Fylking: Berfrævingar (Pinophyta)
Flokkur: Barrtré (Pinopsida)
Ættbálkur: Pinales
Ætt: Þallarætt (Pinaceae)
Ættkvísl: Þinur (Abies)
Tegund:
A. procera

Tvínefni
Abies procera
Rehder
Náttúruleg útbreiðsla Abies procera
Náttúruleg útbreiðsla Abies procera
Samheiti
  • Abies nobilis (Douglas ex D.Don) Lindl. nom. illeg.
  • Picea nobilis (Douglas ex D.Don) Loudon
  • Pseudotsuga nobilis (Douglas ex D.Don) W.R.McNab

Lýsing breyta

Abies procera er stórt sígrænt tré, allt að 40 til 70 metra hátt og með stofnþvermál að 2 metrum, sjaldan 90 metra hátt og 2.7 í stofnþvermál,[3] með mjóa keilulaga krónu. Börkurinn á ungum trjám er sléttur og grár með kvoðublöðrum, og verður rauðbrúnn, hrjúfur og sprunginn á gömlum trjám. Barrið er nálarlaga, 1 til 3.5 sm langt, dökkblágrænt að ofan og að neðan með áberandi loftaugarákum, og með snubbóttum til sýlds enda. Það er í spíral eftir sprotanum, en undið lítillega (s-lögun) til að vera uppsveigt ofan við sprotann. Könglarnir eru uppréttir, 11 til 22 sm langir, með purpuralitað köngulhreistrið nær alveg falið á bak við langar, gulgrænar útstæðar hreisturblöðkurnar; verða brúnar við þroska og sundrast til að losa vængjuð fræin að hausti.

Abies procera er náskyldur Rauðþin (Abies magnifica), sem tekur við honum lengra suðaustur syðst í Oregon og Kaliforníu, eru þeir best greindir á því að barrið er með gróp eftir miðstrengnum ofan á; rauðþinur hefur þetta ekki. Rauðþinur hefur einnig tilhneigingu að vera með gisnara barr, með sprotann vel sýnilegan, þar sem sprotinn er að mestu falinn undir barrinu á eðalþini. Könglar rauðþins eru yfirleitt með styttri stoðblöðkur, nema hjá Abies magnifica var. shastensis; þetta afbrigði er talið af sumum grasafræðingum vera blendingur milli tegundanna.

Nytjar breyta

Eðalþinur er vinsælt jólatré. Viðurinn er notaður í byggingariðnaði og pappírsframleiðslu.

Tilvísanir breyta

  1. Farjon, A. (2013). Abies procera. Rauði listi IUCN yfir tegundir í hættu. 2013: e.T42296A2970458. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42296A2970458.en. Sótt 12. nóvember 2021.
  2. 2,0 2,1 2,2 „USDA GRIN Taxonomy“. Afrit af upprunalegu geymt þann 24. september 2015. Sótt 16. janúar 2017.
  3. „Gymnosperm Database - Abies procera. Sótt 6. september 2013.

Viðbótarlesning breyta

Ytri tenglar breyta

 
Wikilífverur eru með efni sem tengist
   Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.