„John von Neumann“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:JohnvonNeumann-LosAlamos.jpg|thumb|right|John von Neumann]]
'''John von Neumann''' fæddur sem '''Neumann Janós''' ([[28. desember]] [[1903]] í [[Ungverjaland]]i – [[8. febrúar]] [[1957]] í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]]) þarvar sem hann bjó lengst af ævi sinnar. Hann varungversk-bandarískur [[stærðfræðingur]] að mennt, ogsem gerði miklarmikilvægar uppgötvanniruppgötvanir á sviði [[skammtafræði]]nnar, [[tölvunarfræði]]nnar, [[hagfræði]]nnar, [[grúpufræði]]nnar, sem og í mörgum öðrum greinum [[stærðfræði]]nnar.
 
HannJohn von Neumann var elstur þriggja systkina, og. foreldrarForeldrar hans voru ''Neumann Miksa'', bankastarfsmaður, og ''Kann Margit''. HannJohn varfæddist inn í [[gyðingur|gyðingafjölskyldu]], en iðkaði þau trúarbrögð aldrei. Á ungum aldri sýndi hann mikla minnishæfileika, og gat deilt í átta stafa [[tölur]] í huganum þegar hann var aðeins sex ára. Árið [[1911]] gekkstundaði hann nám í [[Marteinn Lúther|lúterskanlúterskum]] [[framhaldsskóli|framhaldsskóla]],. og áriðJohn von Neumann varð doktor í [[1913stærðfræði]] keypti faðir hansfrá [[Þýskaland|þýskanBudapest]] titil.háskóla Eftirþegar þaðhann var hann23 þekkturára. Á árunum [[1926]] til [[1930]] starfaði hann sem '''Janósfyrirlesari voní Neumann'''[[Þýskaland]]i.
 
Árið [[1930]] var honum boðið til [[Princeton University|Princeton]] háskóla, og var þar valinn sem einn fjögurra fyrstu starfsmanna í háfræðarannsóknastofnun þar (Institute for Advanced Study). Þar var hann prófessor í stærðfræði frá stofnun deildarinnar árið [[1933]] þar til hann lést. Í [[seinni heimstyrjöld]] hjálpaði hann til við þróun [[kjarnorkusprengja|kjarnorkusprengjunnar]] í [[Manhattan verkefnið|Manhattan verkefninu]], en rétt fyrir dauða sinn varð hann forstöðumaður bandarísku [[AEC|kjarnorkumálanefndarinnar]].
John von Neumann fékk doktorsgráðuna sína í [[stærðfræði]] frá [[Budapest]] háskóla þegar hann var 23 ára. Á árunum [[1926]] til [[1930]] starfaði hann sem fyrirlesari í [[Þýskaland]]i.
 
Á árunum [[1936]] til [[1938]] var [[Alan Turing]] gestur hjá háfræðastofnuninni og lauk þar doktorsprófi undir umsjón Johns von Neumanns. Heimsóknin hófst stuttu eftir útgáfu ritgerðar Turings, „''Um reiknanlegar tölur með hagnýtingu í [[Entscheidungsproblem]]''“ („''On Computable Numbers with an Application to the Entscheidungs-problem''“ á frummálinu), sem fjallaði um hugmyndafræði og rökræna hönnun [[Altæk vél|altæku vélarinnar]].
Árið [[1930]] var honum boðið til [[Princeton University|Princeton]] háskóla, og var þar valinn sem einn fjögurra fyrstu starfsmanna í háfræðarannsóknastofnun þar (Institute for Advanced Study). Þar var hann prófessor í stærðfræði frá stofnun deildarinnar árið [[1933]] þar til hann dó. Í [[seinni heimstyrjöld]] hjálpaði hann til við þróun [[kjarnorkusprengja|kjarnorkusprengjunnar]] í [[Manhattan verkefnið|Manhattan verkefninu]], en rétt fyrir dauða sinn varð hann forstöðumaður bandarísku [[AEC|kjarnorkumálanefndarinnar]].
 
Á árunum [[1936]] til [[1938]] var [[Alan Turing]] gestur hjá háfræðastofnuninni og lauk þar doktorsprófi undir umsjón von Neumanns. Heimsóknin hófst stuttu eftir útgáfu ritgerðar Turings, „''Um reiknanlegar tölur með hagnýtingu í [[Entscheidungsproblem]]''“ („''On Computable Numbers with an Application to the Entscheidungs-problem''“ á frummálinu), sem fjallaði um hugmyndafræði og rökræna hönnun [[Altæk vél|altæku vélarinnar]].
 
Von Neumann var upphafsmaður [[leikjafræði]]nnar. Einnig skapaði hann [[Von Neumann arkitektúr]]inn fyrir tölvur.
 
Hann lést úr [[krabbamein]]i í beinum og brisi.
 
== Eitt og annað ==
* Faðir Johns keypti árið [[1913]] [[Þýskaland|þýskan]] titil til að bæta við nafn sitt og eftir það nefndi hann sig: '''Janós von Neumann'''. Síðar tók hann upp enskan rithátt nafnsins og nefndi sig John.
 
== Tenglar ==