„Nýár“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 5:
Fyrstu páfarnir héldu sér við þá dagsetningu enda var ekki enn búið að ákvarða hinn opinbera fæðingardag [[Jesús Kristur|Jesú Krists]]. Í [[Austrómverska ríkið|Austrómverska ríkinu]] ákvað [[Konstantínus mikli]] hins vegar að árið skyldi hefjast [[1. september]], og sumir páfar fylgdu þeim sið.
Um 800 e.k. fyrirskipaði [[Karl mikli]] að í ríki sínu skyldi árið hefjast á boðunardegi Maríu meyjar [[25. mars]]. [[Englendingar]] tóku snemma upp [[Jóladagur|jóladag]] sem nýársdag og héldu sér við hann fram á 12. öld, en þá færðu þeir hann einnig yfir á 25. mars. Á næstu öldum gat opinber byrjun ársins verið ólík eftir ríkjum, héröðum og jafnvel hertogadæmum.
Íslendingar tóku jóladag sem nýársdag eftir ensku kirkjunni eins og fleira, og héldu sér við hann fram til [[Siðaskiptin á Íslandi|siðaskipta]]. Árið [[1582]] fyrirskipaði [[Gregoríus páfi 13]]. að upphaf ársins skyldi aftur fært á 1. janúar. Mótmælendur í norðurálfunni þrjóskuðust lengi við, en að lokum breyttu þeir einnig tímatali sínu. Norðurhluta Þýskalands, Danmörku og Noregi var því 1. janúar tekinn upp sem nýársdagur árið 1700. Englendingar fylgdu ekki í kjölfarið fyrr en árið 1752, en Svíar reyndust allra þjóða fastheldnastir og gerðu 1. janúar ekki að nýársdegi fyrr en árið 1783.
Íslendingar virðast í þessu efni hafa verið á undan mörgum öðrum þjóðum hins lúterska rétttrúnaðar og reyndar á undan sjálfum páfanum. Í Nýja testamenti Odds Gottskálkssonar frá 1540 stendur nýársdagur við 1. janúar. Sama er að segja um þýðingu Gissurar Einarssonar Skálholtsbiskups á kirkjuskipan Kristjáns konungs 3. árið 1537. Guðbrandur Þorláksson Hólabiskup gerði slíkt hið sama í nokkrum bóka sinna kringum 1600.
Meðan Íslendingar héldu áramótin á sama tíma og jólin er greinilegt að 1. janúar hefur verið meiriháttar veisludagur. Um Gissur Þorvaldsson segir til dæmis árið 1241 að „hann hafði fjölmennt jólaboð og bauð vinum sínum að hinum átta degi. Þar var mjöður blandinn og mungát heitt.“
{{stubbur}}
| |||