„Eldspýta“: Munur á milli breytinga

'''Eldspýta''' er lítið prik úr [[viður|viði]] með [[bruni|eldfimu efni]] á einum enda, notað til að kveikja í [[eldur|eld]]. Yfirleitt eru eldspýtur seldar í lítlumstokk boxum(þ.e. ''eldspýtustokk'') eða í [[eldspýtnabréf]]um, ogen fásthinar hjásíðarnefndu [[tóbakssali|tóbakssölum]]eru ogoftar í öðrum verslunum. Þær eldspýtur sem fást í eldspýtnabréfum eruen oftekki gerðar úr þykkum [[pappír]]. Þegar eldspýta er dregin yfir ákveðið yfirborð er það [[núningskraftur]]inn sem myndar [[varmi|varma]], sem þá kveikir íloga á eldfimaeldenda efninuspýtunnar. Sá endi á eldspýtu sem kveikt er í inniheldur yfirleitt annaðhvort [[fosfór]] eða eitthvert efnasamband hans, auk [[matarlím]]s, sem virkar sem [[bindiefni]]. Til eru tvær aðaltegundir eldspýtna: þær sem kviknakviknar á þegar þærþeim komaer ískrunað samband viðeftir hvaða núningsyfirborðgrófu yfirborði sem er, eðaog svo þær sem kviknaskrunað aðeinser þegar þær koma í sambandupp við ákveðið efnafræðilegt yfirborð.

Talið er að [[Martialis]] skáld, hefðisem nefntupp eldspýturvar semá innihaldatímum [[brennisteinn|brennisteinRómaveldi]]s hafi nefnt eldspýtur í ritum sínum, en það voru eldspýtur sem innihéldu [[Rómaveldibrennisteinn|Rómaborg hinni fornubrennistein]]. Forverar nútímaeldspýtunnar voru lítillitlar prikspýtur úr [[fura|furuviði]], lögðlagðar íbrennisteini brennistein semog voru fundinfundnar upp í [[Kína]] árið [[577]] e.Kr. FyrirFyrsta [[1530]]sjálfkviknandi fundusteldspýtan eldspýturvar íaftur [[Evrópa|Evrópu]]á en sú fyrsta sjálfkviknandi eldspýta varmóti fundin upp árið [[1805]], afen það gerði aðstoðarmanniaðstoðarmaður [[Louis Jacques Thénard]] prófessors. Endi þessarar eldspýtuhennar innihélt blöndu af [[kalíumklórat]]i, [[fosfór]]i, [[sykur|sykri]] og [[gúmmí]]. ÞaðKveikt varvr kveikt íá þeim með því að dýfa þeim í [[brennisteinssýra|brennisteinssýru]] í [[asbest]]flösku. ÞessEldspýtur konarþessar eldspýtavoru varþó aðeins dýrdýrar og hættulegt var að nota þærhættulegar, þannig voru þær aldrei mjög vinsælar.

SúFyrsta fyrsta „núningseldspýta“„núningseldspýtan“ var fundin upp árið [[1826]] af enskumenska efnafræðingiefnafræðingnum [[John Walker]]. Hann uppgötvaði að var hægt væri að kveikja í blöndu af [[antimon]]i, [[kalíumklórat]]i, [[gúmmí]] og [[mjölvi|mjölva]] með því að draga henniþví í föstu formi yfireftir hrjúfu yfirborði. ÞaðÞessum vorueldspýtum nokkurfylgdu vandamálþó meðýmis þessum eldspýtumvandamál, m.a. ofsalegt [[efnahvarf]] og óþægilegtóþægileg [[lykt]]] þegar kveikt var í þeim. Stundum kviknuðukviknaði þessarlíka eldspýturá þessum eldspýtum með [[sprenging]]u sem myndi varpavarpaði neistum í allar áttir.