„Repúblikanaflokkurinn“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
IngaRós (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:GOP Logo.jpg|thumb|right|150px|Kennimerki Repúblikanaflokksins]]
'''Repúblikanaflokkurinn''' (e. Republican Party, gengur oft undir skammstöfuninni GOP fyrir Grand Old Party) er [[stjórnmálaflokkur]] í [[Bandaríkjunum]] og annar tveggja stórra flokka þar í landi, hinn mun vera [[Demókrataflokkurinn]]. Af þeim tveimur er Repúblikanaflokkurinn talinn íhaldssamari en það má rekja til þess að í gegnum tíðina hefur flokkurinn stutt [[laissez-faire]] [[Kapítalismi|kapítalisma]], lága skatta og íhaldssöm gildi <ref>http://www.britannica.com/EBchecked/topic/498842/Republican-Party</ref>. Opinbert [[kennimerki]] flokksins er [[fíll]] og rekja má uppruna þess til ársins [[1874]] þegar [[Thomas Nast]] birti [[skopmynd]] af samskiptum tveimur stærstu flokkanna en [[fíll]] lék þar hlutverk repúblikana <ref>http://www.harpweek.com/09Cartoon/BrowseByDateCartoon.asp?Year=2003&Month=November&Date=7</ref>.
<onlyinclude>
 
Repúblikanaflokkurinn (e. Republican Party, gengur oft undir skammstöfuninni GOP fyrir Grand Old Party) er [[stjórnmálaflokkur]] í [[Bandaríkjunum]] og annar tveggja stórra flokka þar í landi, hinn mun vera [[Demókrataflokkurinn]]. Af þeim tveimur er Repúblikanaflokkurinn talinn íhaldssamari en það má rekja til þess að í gegnum tíðina hefur flokkurinn stutt [[laissez-faire]] [[Kapítalismi|kapítalisma]], lága skatta og íhaldssöm gildi <ref>http://www.britannica.com/EBchecked/topic/498842/Republican-Party</ref>. Opinbert [[kennimerki]] flokksins er [[fíll]] og rekja má uppruna þess til ársins [[1874]] þegar [[Thomas Nast]] birti [[skopmynd]] af samskiptum tveimur stærstu flokkanna en [[fíll]] lék þar hlutverk repúblikana <ref>http://www.harpweek.com/09Cartoon/BrowseByDateCartoon.asp?Year=2003&Month=November&Date=7</ref>.
 
== Saga ==
Flokkurinn var stofnaður árið [[1854]] í [[Ripon]], í [[Wisconsin]] til þess að berjast gegn útbreiðslu [[þrælahald|þrælahalds]] og stuðla að nútímavæðingu Bandaríkjanna. Flokkurinn samanstóð aðallega af fyrrum [[Viggar|Viggum]] (e. Whig party) en sá flokkur hafði leyst upp vegna deilna innan flokksins. Hann var ótengdur nafna sínum [[Demókratísk Repúblikanaflokkurinn|Demókratíska Repúblikanaflokkinum]] sem Demókrataflokkurinn á rætur sínar að rekja til .<ref>http://www.britannica.com/EBchecked/topic/498842/Republican-Party</ref>. Í byrjun var flokkurinn aðallega bundinn við [[miðvesturrík bandaríkjanna|miðvesturríkin]] og barðist hann gegn því að þrælahald breiddist út til [[vesturríki bandaríkjanna|vesturríkjanna]]. Áhrif flokksins jukust í miðvesturríkjunum og breiddust út til norðurs og árið 1856 völdu þeir sinn fyrsta [[forsetaframbjóðandi|forsetaframbjóðanda]], það var [[John C. Fremont]] [[landkönnuður]] .<ref>http://www.essortment.com/all/gophistory_rjoo.htm</ref>. [[Abraham Lincoln]] varð hins vegar fyrsti frambjóðandi flokksins sem var kjörinn forseti Bandaríkjanna, það var árið [[1861]]. Hingað til hafa repúblikanar átt 18 forseta, á meðal þeirra þekktustu, fyrir utan Lincoln, eru [[James Garfield]], [[Theodore Roosevelt]], [[Dwight D. Eisenhower]], [[Richard M. Nixon]], [[Ronald Reagan]] og [[George W. Bush]] .<ref>http://www.republicanpresidents.net/</ref>. Frá stofnun og fram yfir miðja [[20. öld]] var flokkurinn sterkastur í [[norðausturríki bandaríkjanna|norðausturríkjunum]], miðvesturríkjunum og á [[vesturströnd bandaríkjanna|vesturströndinni]] á meðan demókratar voru ósigrandi í suðrinu. Á síðustu áratugum hefur þetta algjörlega snúist við, repúblikanar sækja langmest fylgi sitt til suðurs á meðan demókratar sækja sitt aðallega til miðvestur- og norðurríkjanna.
 
=== Stefnumál ===
Upphaflegu stofnendur flokksins vildu ekki viðurkenna rétt ríkja til að stunda þrælahald en í dag styður flokkurinn helstu baráttumál ríkja gegn ríkisstjórninni og er á móti því að ríkisstjórnin ráði málum sem hafa í gegnum tíðina verið hlutverk ríkjanna sjálfra að ráða, svo sem menntamál. Repúblikanar vilja hafa skatta lága til að örva efnahaginn og eru almennt á móti því að ríkisstjórnin komi reglu á efnahaginn. Flestir meðlimir flokksins eru þó fylgjandi því að ríkisstjórnin setji reglur þegar kemur að einkalífi fólks í málum sem koma efnahagslegu frelsi ekki við, líkt og [[Fóstureyðing|fóstureyðingum]]. Þó er flokkurinn almennt ekki fylgjandi því að setja reglur þegar kemur að [[byssueign]]. Repúblikanar eru líklegri til að styðja skipulagðar [[bænastundir]] í skólahaldi og vera á móti lögleiðingu jafnra réttinda [[Samkynhneigð|samkynhneigðra]]. [[Utanríkisstefna]] repúblikana hefur í gegnum tíðina verið sú að hafa vernda land og þjóð og óvægni þegar kemur að hagsmunum þjóðaröryggis þrátt fyrir mótstöðu [[alþjóðasamfélagið|alþjóðasamfélagsins]].<ref>http://www.britannica.com/EBchecked/topic/498842/Republican-Party</ref>.
 
 
== Forsetar Bandaríkjanna úr Repúblikanaflokknum ==
 
* [[Abraham Lincoln]], 1861–1865
* [[Ulysses S. Grant|Ulysses Grant]], 1869–1877
Lína 32 ⟶ 28:
* [[George W. Bush]], 2001 - 2009
 
== TenglarTilvísanir ==
<div class="references-small"><references/></div>
* [http://www.gop.com/ Vefsíða flokksins]
 
== Heimild ==
* {{wpheimild | tungumál = de | titill = Republikanische_Partei | mánuðurskoðað = 3. nóvember | árskoðað = 2006}}
 
== Tenglar ==
{{S|1854}}
* [http://www.gop.com/ Vefsíða flokksins]
 
[[Flokkur:Bandarískir stjórnmálaflokkar]]
{{S|1854}}
 
{{Tengill GG|zh}}