„Jökulá“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip |
+orðabanki og leiðrétting |
||
Lína 1:
'''Jökulá'''<ref>{{orðabanki|320132}}</ref> er samheiti yfir þær [[á (landform)|ár]] sem eiga aðalupptök sín í [[Jökull|jökli]]. Jökulá er straumvatn, sem [[jökulvatn]] er í. Í jökulám rennur s.k. ''Jökulvatn'', þ.e. leysingavatn [[jökull|jökuls]], sem jafnan er gruggugt vegna ýmissa uppleystra efna og árnar því mórauðar eða gráleitar á lit. Fínasta gruggið sest ekki á botninn þó að vatnið standi lengi, eins og sjá má í [[Lagarfljót]]i. Þegar jökulvatn kemur í [[sjór|sjó]] falla agnirnar þó smám saman til botns. Í straumhörðum jökulám getur verið mikill [[aurburður]], sem skiptist í [[svifaur]] og [[botnskrið]].
[[Rennsli]] í jökulám er mjög háð [[hiti|lofthita]]. Í kuldatíð er lítil leysing í jöklum og lítið vatn í þeim ám sem undan þeim renna. Þegar hlýtt er í veðri er mikil leysing í jöklum og mikið vatn í jökulám. Miklar rennslissveiflur eru í jökulám, bæði dægursveiflur og árstíðasveiflur. Flestar jökulár eru meira eða minna blandaðar af [[bergvatnsá]]m, sem sameinast þeim á leiðinni til sjávar.
Lína 5:
Stærstu fljót Íslands eru flest jökulár að stofni til. Dæmi um jökulár eru [[Þjórsá]], [[Ölfusá]], [[Jökulsá á Fjöllum]], [[Jökulsá á Dal]], [[Jökulsá á Sólheimasandi]], [[Blanda]] og [[Héraðsvötn]]. Að minnsta kosti 10 ár á Íslandi, bæði stórar og smáar, bera nafnið [[Jökulsá]] og tveir bæir hafa einnig þetta nafn.
== Sjá einnig==
* [[Dragá]]
Lína 12:
==Heimild ==
* [[Guðmundur Kjartansson]] 1945. Íslenskar vatnsfallategundir. [[Náttúrufræðingurinn]] 15, 113-126.
<references>
[[Flokkur:Landafræði]]
| |||