Útgáfa síðunnar 27. september 2010 kl. 09:05 breyta 82.148.74.237 (spjall) Ekkert breytingarágrip ← Eldri breyting		Útgáfa síðunnar 27. september 2010 kl. 09:08 breyta taka aftur þessa breytingu Jóhann Heiðar Árnason (spjall \| framlög) 10.617 breytingar m Tók aftur breytingar 82.148.74.237 (spjall), breytt til síðustu útgáfu SieBot Nýrri breyting →
Lína 1: {{Hreingera}} ~~eru gay~~ [[Mynd:Acad%C3%A9mie_des_Sciences_1671.jpg\|thumb\|right\|[[Loðvík 14.]] heimsækir [[franska vísindaakademían\|Frönsku vísindaakademíuna]] árið 1671.]] ~~og eru bara notuð af gömlum krumpuðu köllum~~ '''Vísindi''' er tiltekið ferli sem fylgt er við þekkingaröflun. Vísindalegrar þekkingar afla menn með [[rannsókn]]um, það er með kerfisbundinni leit að þekkingu. ~~sema eru jafn gamlir og risaeðlurnar og eru faggar~~ == Hrein og hagnýtt vísindi == Hagnýtt vísindi eru þær fræðigreinar þar sem rannsóknir geta haft bein áhrif á [[þjóðfélag]]ið, t.d. er hægt að selja [[lyf]] framleidd vegna [[rannsókn]]a í [[lyfjafræði]]. Hrein vísindi eru hins vegar fræðigreinar sem hafa óbein áhrif á þjóðfélagið en þekkingar er aflað óháð því hvort þær hafi hagnýtt gildi eða ekki en afraksturinn af rannsóknum fræðimanna þeirra greina er nýttur í rannsóknir í fræðigreinum hagnýttra vísinda. == Vísindaleg aðferð == {{Aðalgrein\|Vísindaleg aðferð}} Nátengd skilgreiningu á vísindum er skilgreining á því sem kallast [[vísindaleg aðferð]]. Hin vísindalega aðferð er í raun ekki ein tiltekin aðferð, heldur ákveðin aðferðafræði eða viðhorf um það hvers lags aðferðir eru vænlegar til að auka vísindalega þekkingu. Samkvæmt þessari aðferðafræði ber að leggja mikla áherslu á að athuganir séu [[hlutlægni\|hlutlægar]] og að aðrir vísindamenn geti sannreynt niðurstöðurnar, og að rannsóknir skuli miðast við að sannreyna afleiðingar sem hægt er að leiða út af kenningum. === Athugun === '''Athugun''' er fyrsta þrepið við kenningarmyndun en í því felst að vakin er athygli á ástæðunni fyrir því að farið sé út í kenningarmyndun og aðrar athugasemdir á viðfangsefninu. Þekking sem styðst eingöngu við athugun en ekki tilraun kallast reynsluþekking. Mikill hluti nútímavísinda byggir eingöngu á reynsluþekkingu. === Tilgáta === '''Tilgáta''' er annað þrepið en þá er sett fram óstaðfest lausn eða aðferð út frá athugunum sem voru gerðar í fyrra þrepinu. === Tilraun === '''Tilraunir''' eru gerðar til að annað hvort staðfesta eða hrekja tilgáturnar sem settar voru fram í fyrra þrepi. Í þessu þrepi er framkvæmd bæði ''aðaltilraun'' og ''samanburðartilraun'' en munurinn felst í því að í aðaltilrauninni er prófað að framkvæma aðferðina eða lausnina sem skilgreind var í tilgátunni sem sett var fram en samanburðartilraunin er framkvæmd á sama hátt, nema sleppt að framkvæma það sem prófað er með aðaltilrauninni. === Kenning === '''Kenning''' er sett fram af þeim sem framkvæmdi tilraunina og fer hún eftir niðurstöðunum úr henni. Hverjar sem niðurstöðurnar verða, þá er hægt að setja fram kenningu um það sem prófað var. Þegar kenning er mynduð þarf að fylgja lýsing á öllu ferlinu ásamt þeim rannsóknargögnum sem leiddu til niðurstöðunnar svo að aðrir geti staðfest eða afsannað kenningu. Í heimi vísindanna er ekkert sem telst algerlega sannað og byggist allt á því sem að menn vita best á hverjum tíma. Kenningar eiga til með að mótast eða verið afsannaðar eftir að þær hafa verið settar svo að taka skal tillit til þess þegar kenningar eru íhugaðar. Þess ber að minnast að svonefnd „lögmál“ eru kenningar, þrátt fyrir að nafngiftin segi annað. === Munurinn á kenningu og lögmáli === Kenningar verða ekki að ígrunduðu máli að lögmálum. Kenningar og lögmál lýsa tveim mismunandi hlutum. Lögmál lýsir reglubundnum hlutum (t.d. þyngdaraflinu) sem hægt er að nota til að spá fyrir um hluti. T.d. [[þyngdarlögmálið]] sem á alltaf við eftir því að við best vitum, af því að það er lögmál getum við búist við því að það eigi við hlut í framtíðinni og getum því notað formúlur til að spá fyrir um niðurstöðu (mun bolti detta í gólfið ef ég sleppi honum?). Kenning er samansafn lögmála og reglna sem útskýra náttúruleg fyrirbrigði. T.d. þá getur [[þróunarkenning Darwins]] útskýrt steingervinga og sameiginlegt erfðaefni tegunda, en getur ekki spáð fyrir um hvernig þróun ákveðinnar tegundar verður. == Tengt efni == *[[Hjáfræði]] == Tengill == {{Wiktionary\|vísindi}} {{Wikiquote}} {{Tengill ÚG\|nl}} {{Tengill ÚG\|tr}} [[Flokkur:Vísindi\| ]] [[af:Wetenskap]] [[an:Sciencia]] [[ang:Witancræft]] [[ar:علم]] [[as:বিজ্ঞান]] [[ast:Ciencia]] [[ay:Yatxatawi]] [[az:Elm]] [[ba:Фән]] [[bar:Wissnschåft]] [[bat-smg:Muokslos]] [[be:Навука]] [[be-x-old:Навука]] [[bg:Наука]] [[bn:বিজ্ঞান]] [[bpy:বিজ্ঞান]] [[br:Skiant]] [[bs:Nauka]] [[ca:Ciència]] [[ce:Iилм]] [[ceb:Kaalamdag]] [[ckb:زانست]] [[crh:İlim]] [[cs:Věda]] [[csb:Ùczba]] [[cv:Ăслăх]] [[cy:Gwyddoniaeth]] [[da:Videnskab]] [[de:Wissenschaft]] [[el:Επιστήμη]] [[en:Science]] [[eo:Scienco]] [[es:Ciencia]] [[et:Teadus]] [[eu:Zientzia]] [[ext:Céncia]] [[fa:علم]] [[fi:Tiede]] [[fiu-vro:Tiidüs]] [[fr:Science]] [[fur:Sience]] [[fy:Wittenskip]] [[ga:Eolaíocht]] [[gan:科學]] [[gd:Saidheans]] [[gl:Ciencia]] [[gu:વિજ્ઞાન]] [[hak:Khô-ho̍k]] [[haw:Akeakamai]] [[he:מדע]] [[hi:विज्ञान]] [[hr:Znanost]] [[ht:Syans]] [[hu:Tudomány]] [[hy:Գիտություն]] [[ia:Scientia]] [[id:Ilmu]] [[ig:Obiạ]] [[io:Cienco]] [[it:Scienza]] [[ja:科学]] [[jbo:saske]] [[jv:Èlmu]] [[ka:მეცნიერება]] [[kg:Kizabu]] [[kk:Ғылым]] [[kn:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ko:과학]] [[krc:Илму]] [[ku:Zanist]] [[kw:Godhonieth]] [[la:Scientia]] [[lb:Wëssenschaft]] [[li:Weitesjap]] [[lmo:Scienza]] [[lt:Mokslas]] [[lv:Zinātne]] [[mg:Siansa]] [[mhr:Шанче]] [[mk:Наука]] [[ml:ശാസ്ത്രം]] [[mn:Шинжлэх ухаан]] [[ms:Sains]] [[mt:Xjenza]] [[mwl:Ciéncia]] [[nah:Tlamatiliztli]] [[nds:Wetenschop]] [[ne:विज्ञान]] [[new:विज्ञान]] [[nl:Wetenschap]] [[nn:Vitskap]] [[no:Vitenskap]] [[nrm:Scienche]] [[oc:Sciéncia]] [[os:Зонад]] [[pap:Siencia]] [[pih:Saiens]] [[pl:Nauka]] [[pms:Siensa]] [[pnb:سائنس]] [[pt:Ciência]] [[qu:Hamut'ay]] [[ro:Știință]] [[ru:Наука]] [[sah:Үөрэх]] [[scn:Scienza]] [[sco:Science]] [[sh:Nauka]] [[si:බටහිර-විද්‍යාව]] [[simple:Science]] [[sk:Veda]] [[sl:Znanost]] [[sm:Saienisi]] [[so:Saynis]] [[sq:Shkencëtari]] [[sr:Наука]] [[srn:Skoro]] [[ss:Isayensi]] [[st:Sayense]] [[su:Élmu]] [[sv:Vetenskap]] [[sw:Sayansi]] [[ta:அறிவியல்]] [[tg:Илм]] [[th:วิทยาศาสตร์]] [[tl:Agham]] [[tr:Bilim]] [[ts:Sciences]] [[tt:Фән]] [[ug:پەن]] [[uk:Наука]] [[ur:سائنس]] [[uz:Fan]] [[ve:Saintsi]] [[vec:Sienza]] [[vi:Khoa học]] [[wa:Syince]] [[war:Syensya]] [[xh:ISyensya]] [[yi:וויסנשאפט]] [[yo:Sáyẹ́nsì]] [[za:Gohyoz]] [[zh:科学]] [[zh-classical:格致]] [[zh-min-nan:Kho-ha̍k]] [[zh-yue:科學]]

„Vísindi“: Munur á milli breytinga