„Þorlákur helgi Þórhallsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
SigRagnarsson (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
SigRagnarsson (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 100:
Þorlákur fékk snemma á sig orð sem helgur maður sem gott var að heita á. Hann var tekinn í dýrlinga tölu á Íslandi og áheit á hann leyfð árið 1198. Páll Skálholtsbiskup lýsti því yfir í [[lögrétta | lögréttu]] á Pétursmessudag [[29. júní]]. Bein Þorláks voru tekin upp [[20. júlí]] það sama ár. Þá voru komnir í Skálholt þeir Brandur Hólabiskup og [[Guðmundur góði Arason | Guðmundur prestur Arason]], eins og segir í sögu hins síðarnefnda, en hann réð mestu, hvað sungið var við athöfnina. Þorlákur á tvo [[dýrlingadagur|messudaga]] á ári: dánardag sinn, [[Þorláksmessa á vetri|Þorláksmessu á vetri]] 23. desember, og [[Þorláksmessa á sumri|Þorláksmessu á sumri]] 20. júlí. Þá voru sungnar [[Þorlákstíðir]]. Einnig var samin [[Þorláks saga]], sem er til í nokkrum gerðum. Og fjölmörgum sögum um [[kraftaverk]], sem eignuð voru árnaðarorði hans, var safnað saman í [[Jarteinabækur Þorláks helga]]. Páll biskup lét gera mikið og vandað [[Þorláksskrín]], sem fór forgörðum eftir siðskipti. Sagt er, að smábrot af helgum dómi biskupsins sé varðveitt í vegg [[Múrinn | Magnúsardómkirkju í Færeyjum]].
 
Heilagur Þorlákur barþótti vera dýrlingur alls almennings og bera fram árnaðarorð fyrir snauða ekki síður en ríka, hjálpaðieins tilog dæmishann matarlausuí jarðlífinu "lagði mikla stund á að elska fátæka menn. Klæddi hann kalna en fæddi hungraða... lét kalla saman fátæka menn fyrir fólkihinar umhæstu lífsbjörghátíðir, tólf eða níu eða sjö, og alltafkom vartil hannleynilega talinn dýrlingurþvo allsfætur almenningsþeirra og þerraði síðan með hári sínu og gaf hverjum þeirra nokkra góða ölmusu, áður á brott færi."<ref>''Þorláks Svosaga munhin einnigelsta'', hafa14. veriðkafli.</ref> Sagt er, að sums staðar í Noregi, hafi fátækt fólk átti jafnvel auðveldara með að snúa sér til hans en heilags [[Ólafur helgi | Ólafs konungs]]. En í færeyskri þjóðtrú varð heilagur Þorlákur að nokkurs konar jólasveini.<ref>[http://no.wikipedia.org/wiki/Thorlákr_Thorhallsson Wikipedia á norsku: ''Thorlákr Thorhallsson'']. Skoðað 25. ágúst 2010.</ref> Þar var, eins og á Íslandi, venja að kalla 23. desember Þorláksmessu.<ref>[http://fo.wikipedia.org/wiki/Tollaksmessudagur Wikipedia á færeysku: ''Tollaksmessa'']. Skoðað 25. ágúst 2010.</ref>
 
[[Jóhannes Páll II | Jóhannes Páll páfi II.]] útnefndi Þorlák verndardýrling Íslands 14. janúar 1984.<ref>''Acta Apostolicae Sedis'', bindi LXXVI, bls. 438, Typis Polyglottis Vaticanis M-DCCCC.LXXXIV.</ref> Þannig lagði hann „réttilega áherslu á, að nærvera trúarinnar mótar" þetta land, sagði [[Benedikt 16. | Benedikt páfi XVI.]]<ref>[http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/speeches/2008/december/documents/hf_ben-xvi_spe_20081218_iceland_it.html Benedikt páfi XVI. í ávarpi til nýskipaðs sendiherra 18. desember 2008]. Skoðað 27. ágúst 2010.</ref>