„Konungsríkið Norðymbraland“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip
Lína 3:
[[Mynd:Kingdom of Northumbria.png|thumb|250px|Konungsríkið Norðhumbría um árið [[800]] e.Kr.]]
 
'''NorðhumbríaNorðymbraland''' ([[enska]]: ''Northumbria'' eða ''Northhumbria'', [[fornenska]]: ''Norþanhymbra'' eða ''Norþhymbre'') var [[konungsríki]] sem var til á [[Miðaldir|miðöldum]], undir stjórn [[Englar|Engla]], á því svæði sem er nú Norður-[[England]] og Suðaustur-[[Skotland]]. Seinna varð NorðhumbríaNorðymbraland [[jarlsdæmi]] í [[konungsríkið England|konungsríkinu England]] á tíma [[Engilsaxar|Engilsaxa]]. Nafnið er dregið af því að ríkið lá norðan við ána [[Humber]].
 
[[Æthelfrith]] konungur myndaði NorðhumbríuNorðymbraland í miðhluta [[Stóra-Bretland|Stóra-Bretlands]] á tíma Engilsaxa. Í byrun [[7. öld|7. aldar]] sameinuðust konungsríkin [[Bernicia]] og [[Deira]]. Samkvæmt skrifum [[Hinrik af Huntingdon|Hinriks af Huntingdon]] frá [[12. öld]] var NorðhumbríaNorðymbraland eitt ríkjanna sjö í [[Sjökonungaríkið|Sjökonungaríkinu]]. Þegar konungsríkið var víðlendast náði það rétt suður fyrir ána Humber, vestur til árinnar [[Mersey]] og norður til [[Forth]] (það er að segja frá [[Sheffield]] til [[Runcorn]] til [[Edinborg]]ar). Til er sönnunargagn sem bendir til þess að það gæti hafa verið miklu stærra.
 
Síðara og minna jarlsdæmið varð til þegar suðurhluti NorðhumbríuNorðymbralands (áður fyrr Deira) var tekinn yfir af [[Danalög]]um. Í fyrstu hélt norðurhlutinn (áður fyrr Bernicia) stöðu sem konungsríki en síðar var það gert að jarlsdæmi undir stjórn Dana, og hélt nafninu þegar [[Wessex]] kollvarpaði Danalögum. Jarlsdæmið náði yfir svæðið á milli ánna [[Tees]] í suðri og [[Tweed]] í norðri (nokkurn veginn það svæði sem er nú kallað [[Norðaustur-England]]). Miklar deilur voru um þetta land, en að lokum var það sameinað [[England]]i með [[York-samkomulag]]inu árið [[1237]].
 
Nú er orðið „Norðhumbría“„Northumbria“ mikið notað í nöfnum samtaka og annarra stofnana á svæðinu, til dæmis [[háskólinn í Norðhumbría|háskólinn í NorðhumbríuNorðymbralandi]] (e. ''University of Northumbria''), og í nöfnum lögregluliða í Norðaustur-Englandi. Annars er orðið ekki notað í daglegu tali og er ekki opinbert nafn Norðaustur-Englands, sem [[Bretland]] og [[Evrópusambandið]] setja sem skilyrði.
 
{{stubbur|England|landafræði|saga}}