„Þorskastríðin“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Xqbot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: el:Πόλεμοι του μπακαλιάρου; kosmetiske ændringer
Lína 1:
'''Þorskastríðin''' nefndust [[stjórnmál|politískar]] deilur milli [[ríkisstjórn]]a [[ríkisstjórn Íslands|Íslands]] og [[Bretland]]s um [[fiskveiðiréttindi]] á [[Íslandsmið]]um, sem leiddu til átaka á [[mið]]unum, en frá árunum [[1948]] til [[1976]] voru háð fjögur ''þorskastríð''.
 
== Fyrsta þorskastríðið ==
Fyrsta varð þegar landgrunnslög voru gerð, og [[landhelgi]]n var færð út í fjórar [[sjómíla|mílur]]. Það vakti hörð viðbrögð hjá mörgum þjóðum að ekki var lengur hægt að stunda togveiðar innan fjögurra mílna marka og var sett löndunarbann á íslenskan fisk í Englandi. Mótmæli bárust einnig frá [[Belgía|Belgíu]], [[Frakkland]]i og [[Holland]]i. Þann [[15. nóvember]] [[1956]] var svo gerður löndunarsamningur milli Breta og Íslendinga og var þar með fiskveiðideilunni lokið í það skiptið.
 
== Annað þorskastríðið ==
Þann [[24. maí]] [[1958]] tilkynnti [[Lúðvík Jósepsson]], [[sjávarútvegsráðherra]] að landhelgin kringum Ísland skyldi færð út í 12 mílur. Bretar mótmæltu þessari ákvörðun mjög og sendu [[herskip]] á Íslandsmið. Þar á meðal [[freigáta|freigátuna]] ''HMS Russel'' en skipherra freigátunnar hafði sig mjög í frammi og sakaði meðal annars skipherra [[varðskip]]sins [[Ægir (varðskip)|Ægis]] um að hafa reynt að sigla freigátuna í kaf. Mótmæli vegna yfirgangs Breta voru haldin í [[Reykjavík]], en deilunni lauk með samningi milli Íslendinga og Breta árið [[1961]]. En þetta reyndist bara vera skammgóður vermir á deilu þjóðanna.
 
== Þriðja þorskastríðið ==
Þann [[15. febrúar]] [[1972]] ákvað ríkisstjórn Íslands að færa út landhelgina enn frekar og í þetta skiptið út í 50 mílur. Ekki stóð á viðbrögðum Breta og voru herskip og dráttarbátar send á Íslandsmið til verndar breskum togurum. Átökin versnuðu stöðugt og hófu bresku [[dráttarbátur|dráttarbátarnir]] ásiglingar á íslensku varðskipin. Þann [[5. september]] 1972 voru [[togvíraklippur|togvíraklippunum]] beitt í fyrsta skipti og var það Ægir sem halaklippti breska [[síðutogari|síðutogarann]] ''Peter Scott''. Eftir hörð átök var samið um [[vopnahlé]] þann 13. nóvember árið 1973. En það stóð stutt.
 
== Fjórða þorskastríðið ==
Íslenska ríkisstjórnin ákvað á fundi sínum að landhelgin skyldi færð út enn frekar og í þetta skipti í 200 mílur. Og þann [[15. október]] [[1975]] tóku nýju lögin gildi. Bretar mótmæltu að venju hástöfum og neituðu að samþykkja útfærsluna og þann 16. nóvember 1975, aðeins sólarhring eftir að lögin tóku gildi, varð breski togarinn ''Primella'' frá [[Hull]] fyrir togvíraklippunum. Deilurnar voru nú komnar á háskalega braut og beittu Bretar bæði dráttarbátum og freigátum til ásiglinga á íslensku varðskipin sem aftur á móti voru óþreytandi við að klippa aftan úr bresku togurunum. En eftir fund þjóðanna í [[Ósló]] þann [[23. maí]] árið [[1976]] náðust loks samningar og lauk þar með þorskastríðinu í júní sama ár.
 
== Tengill ==
* [http://www.lhg.is/sagan/thorskastridin/ Safn ritgerða eftir nemendur HÍ], úr kúrsi sem [[Guðni Th. Jóhannessson]] kenndi vorið 2005.
 
Lína 22:
[[cs:Tresčí války]]
[[de:Kabeljaukrieg]]
[[el:Πόλεμοι του μπακαλιάρου]]
[[en:Cod Wars]]
[[es:Guerras del Bacalao]]