„Sýningargrein á Ólympíuleikum“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 3:
== Upphaf sýningargreina ==
[[Mynd:CSC_0754.JPG|thumb|left|Sjóskíðaíþróttir voru sýningargrein á Ólympíuleikunum 1972.]] Hugtakið sýningargrein á Ólympíuleikum varð ekki til fyrr en á [[Sumarólympíuleikarnir 1912|Stokkhólmsleikunum 1912]]. Þá var samþykkt að heimila keppni í tveimur greinum, [[hafnarbolti|hafnarbolta]] og [[glíma|íslenskri glímu]], í tengslum við sjálfa leikana.
Hafnarbolti var þá glæný íþrótt í [[Svíþjóð]] og höfðu iðkendur hennar hug á að nýta tækifærið úr því að von væri á stórum hópi [[Bandaríkin|bandarískra]] íþróttamanna til landsins, koma á æfingarleik og kveikja áhuga heimamanna. Sú ákvörðun að leyfa glímunni að vera með skýrist af frændrækni Svía í garð [[Ísland|Íslendinga]], sem sóttu það stíft að fá að sýna glímu. Glíman og hafnarboltinn fengu því að vera hluti af hinni opinberu dagskrá leikanna án þess að vera þar formlegar keppnisgreinar.
Lína 11:
Á þessum fundum var ákveðið afturvirkt hvaða úrslit skyldu færð inn í opinberar bækur Ólympíuhreyfingarinnar. Þannig var til að mynda ákveðið að sigurvegararnir í [[ruðningur|ruðningi]], [[póló]] og [[knattspyrna|knattspyrnu]] á Parísarleikunum 1900 skyldu teljast fullgildir Ólympíumeistarar, en að [[flugdreki|flugdrekafimi]], [[loftbelgur|loftbelgjaflug]], [[jeu de paume]] og [[bréfdúfa|bréfdúfukeppni]] þessara sömu leika skyldu teljast sýningargreinar.
== Búbót fyrir gestgjafa ==
[[Mynd:Trinquet-Eliana02.jpg|thumb|right|Valensísk pílóta er spænskur knattleikur sem kynntur var í tengslum við Ólympíuleikana í Barcelona.]] Þær borgir sem héldu Ólympíuleika næstu áratugi á eftir [[Stokkhólmur|Stokkhólmsbúum]] kusu að fylgja fordæmi þeirra og taka inn sýningargreinar. Var þar oft um að ræða greinar sem nutu staðbundinna vinsælda, oft [[hópíþrótt|hópíþróttir]] , sem vænta mátti að skilaði vel í kassann. Þannig buðu leikarnir í [[Sumarólympíuleikarnir 1920|Antwerpen 1920]] og [[Sumarólympíuleikarnir 1928|Amsterdam 1928]] upp á [[korfba]], boltaíþrótt sem er vinsæl í [[Niðurlönd|Niðurlöndum]] . Í [[Sumarólympíuleikarnir 1932|Los Angeles 1932]] var keppt í [[amerískur fótbolti|amerískum fótbolta]]. Í [[Sumarólympíuleikarnir 1952|Helsinki 1952]] gaf að líta [[Finnland|finnskt]] afbrigði af hafnarbolta og fjórum árum síðar [[Sumarólympíuleikarnir 1956|í Melbourne]] var [[ástralskur fótbolti]] á dagskránni, svo nokkur dæmi séu nefnd.
Alþjóðasambönd þeirra íþróttagreina sem ekki eru fastar keppnisgreinar á Ólympíuleikum leggja yfirleitt ríka áherslu á að komast inn fyrir gættina. Fyrsta skrefið í þeirri baráttu getur verið að komast að sem sýningargrein. Þannig var [[tennis]] sýningargrein á [[Sumarólympíuleikarnir 1968|leikunum í Mexíkóborg 1968]] og aftur í [[Sumarólympíuleikarnir 1984|Los Angeles 1984]], uns það varð fullgild grein fjórum árum síðar. [[Tækvondó]] var sömuleiðis sýningargrein í tvígang, [[Sumarólympíuleikarnir 1988|1988]] og [[Sumarólympíuleikarnir 1992|1992]] , uns það fékk fulla aðild á leikunum í [[Sumarólympíuleikarnir 1996|Atlanta 1996]].
Ekki tekst öllum sýningargreinum að hljóta náð fyrir augum Alþjóðaólympíunefndarinnar. [[keila (íþrótt)|Keila]] var til að mynda sýningargrein í [[Seoul]] 1988, en hvarf í kjölfarið af radar Ólympíuhreyfingarinnar. [[Hafnarbolti]] var sýningargrein á helium sex leikum (1912, [[Sumarólympíuleikarnir 1936|1936]] , 1952, 1956, [[Sumarólympíuleikarnir 1964|1964]] og 1984) áður en hann varð fullgild keppnisgrein, til þess eins að vera felldur út á ný fyrir leikana í [[Sumarólympíuleikarnir 2012|Lundúnum 2012]]. Þá varð [[hjólaskautahokkí]] aldrei sú stóra íþrótt sem aðstandendur leikanna í Barcelona 1992 vonuðust eftir.
Ákveðið var eftir Barcelona-leikana að afnema sýningargreinar á Ólympíuleikunum, enda væri dagskrá þeirra nógu troðin fyrir. Þessari ákvörðun hefur þó ekki verið fylgt út í ystu æsar. Þannig var til dæmis staðið fyrir keppni í [[skák]] í tengslum við [[Sumarólympíuleikarnir 2000|Ólympíuleikana í Sydney]] og móti í [[Kína|kínversku]] [[bardagaíþrótt|bardagalistinni]] [[wushu]] samhliða [[Sumarólympíuleikarnir 2008|leikunum í Beijing]].
== Deilt um skilgreiningar ==
[[Mynd:kabaddi.jpg|thumb|left|Indverski eltingaleikurinn Kabaddi var sýndur á Berlínarleikunum, en deilt er um hvort hann telst fullgild sýningargrein.]] Ekki væri auðvelt mál að taka saman nákvæman lista yfir sýningargreinar á Ólympíuleikum sem allir yrðu sáttir við. Ólympíuleikarnir eru stærsta íþróttahátíð heims og því eðlilegt að áhugafólk um vöxt og viðgang einstakra íþróttagreina reyni að nota þennan vettvang til að vekja athygli á greinum sínum. Þær kynningar eru skipulagðar í mismiklu samráði við aðstandendur leikanna.
Íslenska glíman er gott dæmi um þetta. Íslendingar sendu glímumenn á þrenna Ólympíuleika: [[Sumarólympíuleikarnir 1908|1908]] , 1912 og 1952. Árið 1912 er óumdeilt að glíman var fullgild sýningargrein. Árið 1952 er sömuleiðis óumdeilt að glímuflokkur [[Glímufélagið Ármann|Ármenninga]] hélt til [[Helsinki]] á eigin vegum og sýndi þar glímu meðan á leikunum stóð, en hafði enga formlega stöðu. Þegar kemur að leikunum 1908, er hefð fyrir því á Íslandi að líta svo á að glíman hafi verið formleg sýningargrein og má því til stuðnings benda á að íslensku glímumennirnir tóku þátt í setningarathöfn leikanna. Hins vegar geta útlendar skrár yfir keppnis- og sýningargreinar á Ólympíuleikum sjaldnast um glímuna 1908.
[[Indland|Indverska]] íþróttin [[kabaddi]], sem er nokkurs konar liðakeppni í eltingaleik, var kynnt á Ólympíuleikunum í Berlín 1936 og bardagaíþróttin [[sambo (íþrótt)|sambo]] var sýnd í tengslum við [[Sumarólympíuleikarnir 1980|Ólympíuleikana í Moskvu 1980]]. Unnendur beggja greinanna líta svo á að þær hafi verið sýningaríþróttir, þótt þeirra sé sjaldnast getið í opinberum gögnum. Fleiri dæmi af þessu tagi mætti tína til.
[[Flokkur:Ólympíuleikar]]
[[ca:Esport de demostració]]
[[de:Olympische Demonstrationssportarten]]
[[el:Αθλήματα επίδειξης στους Ολυμπιακούς Αγώνες]]
[[en:Demonstration sport]]
[[es:Deporte de exhibición]]
[[fr:Sport de démonstration]]
[[ko:시범 종목]]
[[it:Sport dimostrativo]]
[[no:Prøvegren]]
[[sv:Uppvisningssport]]
[[zh:奥运会表演项目]]
| |||