„Norðurárdalur (Skagafirði)“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Navaro (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Norðurárdalur''' er [[dalur (landslagsþáttur)|dalur]] í austanverðum [[Skagafjörður|Skagafirði]], en hann tilheyrir [[Akrahreppur|Akrahreppi]]. Um dalinn liggur [[Þjóðvegur 1]] upp á [[Öxnadalsheiði]]. Mest voru um 7 bæir í byggð en aðeins þrír eru eftir, [[Fremri-Kot|Fremri-Kot]], [[Egilsá]] og [[Silfrastaðir]], sem teljast til Norðurárdals þótt margir haldi að bærinn tilheyri [[Blönduhlíð]]. [[Egilsá]] fór í eyði [[2009]] en er aftur komin í byggð núna ([[2010]]).
 
Dalurinn liggur fyrst til austsuðausturs en sveigir fljótlega til norðausturs. Norðurhlíð hans frá [[Bólugil]]i kallast fyrst [[Silfrastaðafjall]] en síðan tekur Kotaheiði við og nær fram að [[Valagilsá]]. Þar tekur [[Silfrastaðaafrétt]] við. Hann tilheyrði áður [[Silfrastaðir|Silfrastöðum]] en er nú eign hreppsins. Sunnan dalsins er Krókárgerðisfjall og síðan Borgargerðisfjall og fremst Virkishnjúkur. Vestan við Virkishnjúk gengur inn djúpur þverdalur og kallast norðurhlíð hans Egilsdalur en suðurhlíðin Tungudalur og er þá komið yfir á [[Kjálki (Skagafirði)|Kjálka]].
 
Nokkurt undirlendi er í dalnum, þó minnst um miðbik hans, og þar fellur [[Norðurá (Skagafirði)|Norðurá]] um víðáttumiklar eyrar og hefur flæmst víða um þær í áranna rás. Í hana falla ýmsar þverár, þar á meðal Kotaá, Valagilsá, Króká og Egilsá. Sumar ánna gátu verið miklir farartálmar áður en þær voru brúaðar, einkum þó Valagilsá. Dalurinn er veðursæll og víða ágætlega gróinn og nú er hafin mikil [[skógrækt]] í Silfrastaðafjalli. Þar hafa á síðustu árum verið gróðursettar yfir milljón trjáplöntur.
 
Mikil [[skriðuföll]] urðu í Norðurárdal [[6. júlí]] [[1954]] eftir stórrigningar sem gengið höfðu yfir sólarhringinn á undan og ollu þau miklum skemmdum, einkum á [[Fremri-Kot]]um, þar sem skriða staðnæmdist rétt ofan við íbúðarhúsið, en einnig á [[Ytri-Kot]]um, sem þá voru farin í eyði.
 
Lengst af voru 7 bæir í byggð í Norðurárdal en aðeins þrír eru eftir, [[Fremri-Kot|Fremri-Kot]], [[Egilsá]] og [[Silfrastaðir]]. [[Egilsá]] fór í eyði [[2009]] en var aftur komin í byggð ([[2010]]). Þar var lengi rekið sumardvalarheimili fyrir börn og síðar skólaheimili fyrir seinfæra og þroskahefta unglinga.
 
==Bæir í Norðurárdal==
Nokkrir bæir eru í dalnum:
 
*'''Bæir í byggð:'''
** [[EgilsáSilfrastaðir]]
** [[Fremri-Kot]]
* [[Egilsá]]
*Eyðibýli:
 
**[[Borgargerði]] (fór í eyði [[1974]])
*'''Eyðibýli:'''
**[[Ytri-Kot]] (fóru í eyði um [[1954]])
**[[HálfdanartungurBorgargerði (Norðurárdal)|Borgargerði]] (fórufór í eyði [[18981974]])
**[[KrókárgerðiYtri-Kot]] (fórfóru í eyði [[18761952]])
**[[Ytri-KotHálfdanartungur]] (fóru í eyði um [[19541876]])
**[[BorgargerðiKrókárgerði]] (fór í eyði [[19741898]])
 
== Heimildir ==
* Hjalti Pálsson (ritstj.): ''Byggðasaga Skagafjarðar'' IV. bindi. Akrahreppur. Sögufélag Skagfirðinga, 2007. ISBN 978-9979-861-15-7}
 
[[Flokkur:Dalir á Íslandi]]
[[Flokkur:Akrahreppur]]
[[Flokkur:Dalir á Íslandi]]