„Georg Stiernhielm“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ný síða: thumb|right|250px|'''Georg Stiernhielm''', mynd frá [[1663 eftir David Klöcker Ehrenstrahl.]] '''Georg Stiernhielm''' – áður '''Göran Olo...
 
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 2:
'''Georg Stiernhielm''' – áður '''Göran Olofsson''' – ([[7. ágúst]] [[1598]] – [[22. apríl]] [[1672]]), var [[Svíþjóð|sænskur]], fjölfræðingur, [[skáld]] og [[Listi yfir þjóðminjaverði Svía|þjóðminjavörður]] 1648–1651. Hann hefur verið kallaður „faðir sænskrar ljóðlistar“.
 
== Æviágrip ==
Stiernhielm fæddist 1598 í [[Dalirnir (Svíþjóð)|Dölunum]] í Svíþjóð, þar sem faðir hans Olof Markvardsson starfaði. Hann stundaði fyrst nám í skólanum í [[Västerås]], en hlaut framhaldsmenntun í [[Uppsalaháskóli|Uppsalaháskóla]].
 
Árið [[1631]] var Stiernhielm aðlaður og breytti hann þá nafni sínu. Sem embættismaður var hann m.a.meðal annars þjóðminjavörður, og frá [[1667]] stjórnarmaður í hinu nýstofnaða [[Sænska fornfræðaráðið|fornfræðaráði]] ([[Antikvitetskollegium]]). Hann dó í Stokkhólmi 1672.
 
Eins og algengt var á þeirri tíð fékkst Stiernhielm við margar fræðigreinar, [[stærðfræði]], [[náttúrufræði]], [[heimspeki]], [[lögfræði]], [[málfræði]] og [[textafræði]], auk skáldskaparins. Hann samdi 50–60 ritverk og hefur um helmingur þeirra varðveist. Ritsafn hans kom út 1975–1978.
 
Sem lögfræðingur kynnti hann sér gömlu sænsku lögbækurnar og gaf út [[Vestgautalögin]] fornu. Hann var sá fyrsti sem tók saman skýringar við sænsku lögbækurnar. Hann fékkst einnig við sagnfræði og málfræði og notaði t.d.til dæmis handritið [[Ormsbók]] við orðabókarvinnu.
 
Hans verður lengst minnst fyrir framlag sitt til sænskrar tungu og bókmennta. Honum tókst að vekja áhuga og meiri virðingu fyrir móðurmálinu, sem þá var frekar lítils metið meðal menntamanna. Áður hafði sænsk ljóðlist mest verið trúarleg, en Stiernhielm fór inn á nýjar brautir og vandaði meira til verka en fyrirrennarar hans, án þess þó að geta talist mikill skáldsnillingur. Eitt þekktasta verk hans er kvæðið ''Hercules'' undir [[sexliðaháttur|sexliðahætti]], og er efnið sótt til [[Grikkland hið forna|grískrar]] fornaldar.
 
Kona hans var '''Cecilia Burea''', bróðurdóttir [[Johannes Bureus|Johannesar Bureus]].
 
== Tenglar ==