„Frankar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Muninn (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Frankish Empire 481 to 814-en.svg|thumb|right|350px|Ríki Franka og stækkun þess fram til ársins 814.]]
'''Frankar''' nefnast menn af germönskum þjóðflokki sem lögðu undir signefnist [[FrakklandGermanir|germönsk]] áþjóð 5.–6.sem öldsamanstóð ogaf stofnuðunokkrum vesturgermönskum sambandsríkiþjóðflokkum. UppistaðanUpprunaleg íheimkynni frönkumFranka voru nokkurirí vesturnorðvestur [[germanir|germanskir]]Germaníu; þjóðflokkarí sem komu frá sunnanverðumnúverandi [[Niðurlönd]]um og úrí miðju núverandivesturhluta [[Þýskaland]]is. ogSeint í [[fornöld]] settust þeir einnig að í norðanverðri [[Gallía|Gallíu]]., Þarog urðu þeirþar bandalagsþjóð [[Rómaveldi|Rómverja]]. ogFrankar stofnuðulögðu undir sig núverandi [[ríkiFrakkland]] semá síðar[[5. áttiöldin|5.]] eftirog [[6. öldin|6. öld]] og stofnuðu þar sambandsríki. Þegar komið var fram á [[9. öldin|9. öld]] náði [[ríki]] þeirra yfir meirihluta þess sem í dag eru [[Frakkland]] og [[Niðurlönd]] auk vesturhéraða Þýskalands ([[Franken]],og hluta [[RheinlandÍtalía|Ítalíu]] og [[HessenSpánn|Spánar]]).
 
== Saga ==
Lína 13:
 
=== Karlungar ===
[[Karl Martel]], sonur Pepins frá Herstal, varð valdamesti maðurinn í Frankaríki þegar faðir hans lést, þó hann væri að nafninu til aðeins hallarbryti.<ref>Tierney (1999): 104.</ref> Valdaættin [[Karlungar]] er kennd við Karl Martel og því má segja að með honum hafi valdatími Karlunga hafist, jafnvel þó hann hafi sjálfur ekki haft konungstign. Karl Martel er einna helst þekktur fyrir að hafa stöðvað innrásarher múslima, sem réðist inn í Frankaríki frá yfirráðasvæði múslima á Íberíuskaganum. Karl sigraði þá í bardaganum við Tours árið 732 og er bardaginn almennt talinn hafa stöðvað framrás múslima inn í Evrópu.<ref>Tierney (1999): 126.</ref> Þegar konungurinn Theuderik 4. lést, hafði Karl ekki fyrir því að skipa nýjan konung en hélt áfram að stjórna sem hallarbryti og hertogi.<ref>Tierney (1999): 130.</ref> Sonur Karls, [[Pepin litli]], skipaði Hildrík 3., af ætt Mervíkinga, sem konung, en sendi síðar sendinefnd til [[Róm]]ar til þess að fá samþykki páfans um að víkja Hildríki frá og taka konungstignina sjálfur. Páfinn gaf samþykki sitt og eignaðist þar með bandamann, í Pepin, gegn [[Langbarðar|Langbörðum]] sem ógnuðu valdi hans yfir Rómaborg. Þegar Langbarðar hófu umsátur um Róm árið 756 brást Pepin skjótt við og mætti með her sinn og létti umsátrinu. Þau landsvæði sem Pepin vann af Langbörðum á mið-Ítalíu lét hann páfann fá til að stjórna. Þetta var upphafið að [[Páfaríkið|Páfaríkinu]] sem stóð til 1870.<ref>Tierney (1999): 131.</ref> Sonur Pepins, [[Karlamagnús]], er líklega þekktasti konungur Karlunga. Hann ríkti frá 768 til 814 og árið 800 krýndi Leo 3. páfi Karlamagnús sem „Keisara Rómverja“<ref>Tierney (1999): 139.</ref>, titill sem eftirmenn Karlamagnúsar erfðu sem „[[Heilaga rómverska ríkið|Heilagir rómverskir keisarar]].“ Karlungar ríktu yfir mestum hluta þess sem í dag er [[Vestur-Evrópa]] norðan [[Pýreneafjöll|Pýreneafjalla]] til ársins [[888]] þegar ríkinu var endanlega skipt upp.
 
Sonur Pepins, [[Karlamagnús]], er líklega þekktasti konungur Karlunga. Hann ríkti frá 768 til 814 og undir hernaðarforystu hans stækkaði ríkið talsvert. Þar að auki var hann hæfur stjórnandi og mikill velunnari menningar og lista. Karlamagnús taldi að konungsríki Langbarða á Ítalíu væri ógn við hagsmuni Franka á Ítalíu og við öryggi páfans í Róm. Árið 773 leiddi hann her sinn yfir [[Alparnir|Alpana]] og hertók höfuðborg Lombarða, Paviu. Karlamagnús stjórnaði ríki Langbarða eftir þetta en lét þó krýna son sinn Pepin, sem konung Langbarða. Eftir þetta var krúnu Langbarða haldið af Karlungum. Karlamagnús einsetti sér einnig að leggja undir sig ríki Saxa, í norðanverðu Þýskalandi, og að snúa íbúum þess til kristni. Það tók hann mörg ár og margar herferðir, frá 772 til 785, að ná takmarki sínu, en árið 785 gafst leiðtogi Saxa upp og tók kristna trú.<ref>Tierney (1999): 139.</ref>, Árið 800 krýndi Leo 3. páfi Karlamagnús sem „Keisara Rómverja“<ref>Tierney (1999): 135.</ref>, titill sem eftirmenn Karlamagnúsar erfðu sem „[[Heilaga rómverska ríkið|Heilagir rómverskir keisarar]].“ Karlungar ríktu yfir stórum hluta þess sem í dag er [[Vestur-Evrópa]] norðan [[Pýreneafjöll|Pýreneafjalla]] til ársins [[888]] þegar ríkinu var endanlega skipt upp.
 
== Tilvísanir ==