„Formúla 1“: Munur á milli breytinga

56 bæti fjarlægð ,  fyrir 13 árum
m
robot Breyti: ar:الفئة الأولى; kosmetiske ændringer
Efni eytt Efni bætt við
Gessi (spjall | framlög)
Xqbot (spjall | framlög)
m robot Breyti: ar:الفئة الأولى; kosmetiske ændringer
Lína 70:
 
=== Peningar – lykilinn að velgengni ===
Þegar fyrstu auglýsingarnar sáust á Formúlu eitt bílunum var ljóst að peningar væru farnir að spila stóran part í velgengni liðana. Það var Lotus sem rauf múrinn og auglýsti [[Gold Leaf]] tóbaksfyrirtækið á hliðum bíla sinna. Áður höfðu liðin aðeins sett límmiða bílahluta-fyrirtækja á bíla sína í skiptum fyrir hluti einsog dekk, olíu, eldsneyti og annað slíkt. Samningurinn sem Lotus gerði við Gold Leaf breytti miklu fyrir Formúlu eitt.
 
Colin Chapman, liðsstjóri Lotus liðsins hafði þrýst á yfirvöld innan Formúlu eitt heimsins að slaka á bönnum við auglýsingum og styrkjum til liðana, ef svo yrði gert yrði þróunnar- og hönnunnarfjármagn liðanna meira. Fleiri lið fylgdu svo í spor Lotus og gerðu samninga við önnur fyrirtæki um fjárstyrki. Nokkrum árum síðar voru nánast allir bílar þaktir auglýsingum fyrir ólík fyrirtæki.
 
=== Fyrstu vængirnir ===
Í kjölfar aukins fjármagns hjá liðunum gátu þau farið að þróa bíla sína hraðar og mikil breyting varð, nánast í allri uppbyggingu Formúlu eitt bílsins. Það sem var eftirtektaverðast, og kannski mesta framförin voru vængirnir. Í Mónakó-kappakstrinum árið [[1968]] mætti Lotustliðið til leiks með vængi sem ætlaðir voru til þess að ýta bílnum niður á jörðina, þannig skapaðist meira grip, meiri hraði í beygjum og mikið betri hringtími. Við sjáum það enn í dag að menn bæta vængjum við bíla sína fyrir [[Mónakó kappaksturinn]], á ólíklegustu staði. Í næstu keppni sem fram fór á Spa voru bæði Ferrari og [[Brabham]] bílarnir skreyttir þessari nýjung. Þeir voru þó ekki eins og við eigum að venjast í dag því í grófum dráttum voru þetta plankar sem festir voru við tvær málmstangir sem stóðu metra eða svo uppí loftið. Stangir þessar voru svo festar við grind bílsins.
 
Árið [[1969]] fóru þó vængirnir að líkjast þeim sem þekkist í dag. Einnig höfðu önnur lið en þau þrjú sem nefnd voru hér að framan tileinkað sér þessa tækniþróun.
 
Vængirnir gátu þó orðið mönnum og bílum til óbóta. Ef ekki var nógu vel gengið frá þeim var hætt við að þeir virkuðu öfugt við það sem þeir áttu að gera. Graham Hill fékk að kynnast þessu í spánska kappakstrinum árið [[1969]] þegar Lotusinn hans endaði á vegriðinu eftir að afturvængur hafði gefið sig. Það sama kom fyrir liðsfélaga Hills, [[Jochen Rindt]] en ekki fór eins vel fyrir honum og Graham því hann nefbrotnaði þegar bíll hans flaug utan brautar.
 
Vængir á stultunum voru því bannaðir. Breytingar voru gerðar og vængirnir færðir niður og festir við bílana, vængirnir voru þar með orðnir hluti af yfirbyggingu hans.
 
=== Upprisa Ferrari ===
Eftir nokkur ár með [[Jackie Stewart]] á toppnum var kominn tími til að Ferrari kæmi og gerði eitthvað að viti aftur. Undir lok ársins [[1973]] höfðu þeir þurft að aka í gengnum tímabil þar sem þeir komust ekki einu sinni nálægt sigri. Þeir höfðu ekki orðið heimsmeistarar síðan John Surtees vann titilinn fyrir þá árið [[1964]]. Það varð því að endurskipuleggja Ferrari liðið. Ungur lögmaður að nafni [[Luca di Montezemolo]] var fenginn til að taka við stjórn Ferrari verksmiðjanna. [[Mauro Forghieri]] var fenginn til að sjá um Formúlu eitt sviðið innan fyrirtækisins. [[Niki Lauda]] var ráðinn til að aka nýja Ferrari bílnum. Saman gerðu þeir nýja bílinn að hraðasta bílnum það árið. Þótt bíllinn hafi verið góður var það [[Emerson Fittipaldi]] sem tók titilinn eftir nokkur mistök hjá Niki. Árið 1975 var hins vegar annað upp á teningnum og unnu þeir félagar titilinn eftirsótta. Eftir 11 ár í vandræðum var Ferrari komið aftur á toppinn.
 
=== Lauda Slysið ===
Árið [[1976]] hafði [[Niki Lauda]] titilinn í hendi sér. Komið var að þýska kappakstrinum í [[Nürburgring]]. Niki Lauda lenti þar í einu hrikalegasta og frægasta slysi sögunar en sem betur fer komst hann lífs af. Hann sýndi það og sannaði að þótt dauðinn hafi gert tilkall til hans var hann enn sprelllifandi. Eftir að hafa verið frá í þrjá mánuði kom hann aftur til keppni í [[Japan]] á [[Fuji]] brautinni. [[James Hunt]] hafði þá saxað verulega á forskot austurríkismannsins og ljóst var að titilbaráttan ætti að fara fram á þessari braut.
 
Það ringdi og ringdi í [[Japan]] þennan dag og eftir svo stórt slys fannst Niki Lauda ekki við hæfi að halda áfram að aka á nánast óökufærri braut. Það verða víst að teljast ein mestu mistök ökumanns hingað til því nokkrum hringjum seinna stytti upp og brautin fór að þorna. James Hunt silgdi því [[McLaren]]-fleygi sínu í mark og vann titilinn það árið.
 
Í kjölfar slyssins hefur aldrei verið keppt á Nürburgring brautinni sem var ein sú hættulegasta, lengsta og efiðasta sem ekið hefur verið á í Formúlu eitt.
Lína 96:
Eftir að svíinn [[Ronnie Peterson]] lét lífið í ítalska kappakstrinum árið [[1978]] var ljóst að enn var löng leið til fullkomunar öryggis, yfir tíu ár voru frá því að Jackie Stewart hóf öryggisherferð sína.
 
[[Sid Watkins]], sem er taugaskurðlæknir hafði verið fengin af [[Bernie Ecclestone]] til að bæta aðstöðu lækna í kringum brautirnar. Hann var viðstaddur þennan dag á [[Monza]] en gat ekkert gert. Árið [[1981]] var hann svo gerður að vettvangslækni í Formúlu eitt og starfaði við það allt fram í janúar þessa árs.
 
=== Meistarar á móti meisturum ===
Eftir að [[Alain Prost]] tapaði meistarabaráttunni fyrir [[Nelson Piquet]] árið 1983 fékk Prost að fjúka frá [[Renault]]. [[McLaren]] hafði um það leyti verið að leita sér að nýjum ökumönnum. Alain gerði því væntanlega sinn stærsta samning þegar hann skrifaði undir hjá McLaren fyrir árið [[1984]]. Prost fékk þann heiður að aka við hlið [[Niki Lauda]] og ljóst var að það stefndi í mikla baráttu á toppnum það árið.
 
Prost var í mikilli titilbaráttu árið 1984, Niki Lauda virtist ekki ætla að gefa neitt eftir þótt Prost væri yngri og hungraðari. “Árið hefði verið ömurlegt ef ekki væri fyrir McLaren mennina” sögðu sumir vegna yfirburða McLaren, og þrátt fyrir yfirburðina var árið ekki ömurlegt. Niki Lauda hafði hætt í Formúlu eitt árið [[1979]], sagðist vera orðinn leiður á að aka í endalausa hringi, en [[Ron Dennis]] náði að lokka hann aftur og ók Lauda fyrir McLaren fyrst árið [[1982]]. Þegar komið var í Estoril árið 1984 var Lauda 3.5 stigum á undan Prost. Hann lennti í ellefta sæti í tímatökunum og var lengi vel fastur í tíunda í kappakstrinum. Prost var fyrstur og var farinn að ná miklu forskoti. Um miðbik kappakstursins var Lauda orðinn sjöundi vegna þess að þrír ökumenn höfðu þurft að hætta. Hann þurfti að ná öðru sæti ef hann ætlaði að ná titlinum, hann þurfti að taka fram úr Mansell, Johanson, Alboreto og nýju störnunni hjá Lotus; Ayrton Senna. Ótrúlegt en satt þá tókst þetta hjá Lauda. Eftir tímabilið hætti hann aftur, en í þetta skiptið fyrir alvöru. Endaði einn glæsilegasta feril í sögu Formúlu eitt.
 
McLaren höfðu enn yfirburði árið 1985 og Prost vann titilinn aftur fyrir þá. En Williamsliðar virtust vera að bæta sig og árið [[1986]] veitti [[Nigel Mansell]], á [[Williams]], McLaren mönnum mikla keppni. Nelson Piquet var liðsfélagi Mansells hjá Williams og höfðu þeir félagar unnið sér inn trú áhorfenda um að titillinn yrði þeirra það árið.
 
Undir lok tímabilsins gátu þeir allir unnið titilinn. En sá sem vildi vinna þurfti að vinna síðasta kappaksturinn sem fram fór á [[Adelaide]] brautinni í Ástralíu. Fyrir mér er þetta einn merkasti heimsmeistarasigur sögunnar en það var Prost sem vann á hreint ótrúlegan hátt. Mansell sprengdi dekk, Piquet þurfti líka að hætta og Prost var orðinn mjög tæpur á því að geta klárað vegna eldsneytisskorts. Hann kláraði þó en stoppaði nokkrum metrum fyrir fyrstu beygju þar sem vélin hafði drepið á sér.
 
Williams sýndi svo styrk sinn árið [[1987]] með því að vinna titilin með [[Nelson Piquet]] undir stýri.
 
Árið [[1988]] gerði [[Ayrton Senna]] svo samning við McLaren og hófst þá mesti liðsfélagaslagur sem sögur fara af. Senna gaf ekkert eftir og var mjög efnilegur og sýndi Prost það að hann væri alveg verðugur andstæðingur. Þetta var einnig síðasta ár “Túrbó” vélanna svokölluðu. Senna stal titlinum af Prost eftir harða baráttu, baráttu baráttu þar sem of oft var teflt á tæpasta vað.
 
Árið [[1989]] var svo komið að titilbaráttan fór fram í [[Japan]]. Ekki geta tveir verið á sama stað, einsog gefur að skilja og einhver varð að víkja, hvorugur vildi samt víkja og enduðu þeir báðir í malargryfjunni á frægan hátt. Prost hafði samt forskotið og vann hann það árið. Hann hafði hins vegar fengið nóg og flutti sig yfir til [[Ferrari]] fyrir árið [[1990]].
 
Titilbaráttan hélt samt áfram á milli þessara tveggja en í þetta skiptið varð það Senna sem tók titilinn eftir að hafa sent Prost og sjálfan sig í malargrifjuna.
 
=== Snilligáfur ===
Ljóst var að ekki voru það bara ökumennirnir sem gátu haft áhrif á stöðu mála heldur voru það liðsstjórar og hönnuðir sem höfðu enn meiri völd. [[Adrian Newey]] var hönnuður [[Williams]] og sýndi það og sannaði árið [[1992]] þegar Nigel Mansell hreppti langþráðan heimsmeistaratitil að hann er einn af þeim færustu í bransanum.
 
Árið 1992 hannaði Newey nýrstárlegan bíl sem var búinn nýju stjórnkerfi í vélarbúnaði bílsins. Árið [[1993]] var Williams bíll Neweys búinn nýju kerfi sem kallast [[grip stýring]] en yfirburðir liðsins voru enn meiri það árið.
 
=== Dauði á Imola ===
Þann [[1. maí]] árið [[1994]] var sorgardagur. [[Ayrton Senna]] lét lífið á [[Imola]] brautinni á Ítalíu. Senna hafði farið yfir til [[Williams]] fyrir þetta tímabil en hafði ekki náð að klára þær tvær keppnir sem höfðu verið á undan.
 
Árið hafði byrjað á því að menn bönnuðu allan hjálparbúnað fyrir ökumenn. [[Grip stýring]], [[ræsibúnaður]], [[ABS]] bremsur, [[stillanleg fjöðrun]] og [[pit-í-bíl]] kerfið var bannað með öllu. Ástæðan fyrir þessu var sögð vera að stóru liðin væru farin að nota tæknibúnaðinn of mikið, þetta væri ekki menn að keppa heldur tölvur.
 
Daginn áður hafði ungur austurríkismaður látið lífið við æfingar á þessari sömu braut. Hann var í sinni fyrstu keppni í Formúlu eitt. [[Roland Ratzenberger]] hét hann. Þennan sama morgun hafði [[Rubens Barrichello]] vellt bíl sínum illa og rotast, hann tók þó þátt í keppninni.
 
=== Hill gerir atlögu ===
Lína 133:
 
=== Schumacher til Ferrari ===
Schumacer fer svo til [[Ferrari]] árið [[1996]]. Hann gerir samning um að fyrir aldamót muni Ferrari verða meistarar. Í nærri tuttugu ár höfðu Ferrari menn ekki unnið titil en síðast gerðist það árið [[1979]] þegar [[Jody Scheckter]] vann. Árið var hins vegar handónýtt fyrir Michael sem ók á meingölluðum bíl. Hann náði þó að krafsa nokkra sigra en þeirra frægastur er þegar hann hringar alla aðrar ökumenn í rigningunni á Spáni.
 
Árið [[1997]] snéri [[Michael Schumacher|Schumi]] blaðinu við og tók að berjast fyrir titli aftur. Það gekk samt brösulega og sá hann þörf til þess að aka andstæðningnum, sem þá var [[Jacques Villeneuve]] út úr braut í [[Jerez]] í Evrópu kappakstrinum. Hann féll þó á sínu eigin bragði og endaði í malargryfjunni. Villeneuve varð meistari en [[FIA]] þótti eðlilegt að dæma öll stigin af Schumcher fyrir atvikið.
 
=== McLaren sigrar ===
Lína 143:
 
=== Ferrari; Rauða sprengjan ===
Ný öld er rauð, rauð, rauð, rauð, rauð og aftur rauð? Ferrari hefur haft yfirburði það sem af er þessari öld og hefur Michael Schumacher farið þar fremstur í flokki. Liðið hefur bætt öll met sem hægt er að bæta og hefur Schumacher hjálpað mikið til við það. Svo er bara spurning hvort við sjáum aðra liti í framtíðinni, hver veit.
 
== Lið og ökumenn árið 2007 ==
Lína 173:
 
[[af:Formule Een]]
[[ar:فورمولاالفئة 1الأولى]]
[[ast:Fórmula 1]]
[[az:Formula-1]]
58.592

breytingar