„Gotar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Muninn (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Muninn (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 5:
== Saga ==
Á [[4. öldin|fjórðu öldinni]] áttu Gotar í samskiptum við [[Rómaveldi|Rómverja]] og snerust í kjölfarið til kristinnar trúar, aðallega fyrir tilstuðlan rómverskra trúboða.<ref>Tierney (1999): 63-64.</ref> Seint á 4. öldinni hófust árásir [[Húnar|Húna]], sem komu frá steppum Mið-Asíu, á aðra germanska þjóðflokka sem höfðu í för með sér að öldu þjóðflutninga. Vestgotar fluttust suður fyrir [[Dóná]] inn á rómverskt landsvæði og fengu leyfi [[Valens]] rómarkeisara, árið 375, til þess að setjast þar að. Fljótlega skarst þó í odda milli Gotanna og Rómverja og þeir börðust í orrustunni við Adríanópel, árið 378, þar sem Vestgotar unnu stórsigur og Valens féll. Næsta rómarkeisara, [[Theodosius 1.|Theodosiusi 1.]], tókst þó að ná tökum á ástandinu um tíma og gerði Vestgotana að bandamönnum (''foederati''). [[Alaric 1.]], konungur Vestgota, leiddi þá engu að síður í uppreisn gegn Rómverjum sem leiddi til þess að þeir réðust á [[Róm]], og hertóku og rændu borgina, árið 410.<ref>Tierney (1999): 67-68.</ref> Austgotarnir fylgdu á eftir Vestgotunum og fluttust suður yfir Dóná árið 453. Þegar vera þeirra þar ógnaði yfirráðum [[Austrómverska keisaradæmið|Austrómverska ríkisins]] á [[Balkanskagi|Balkanskaga]], gerði keisarinn [[Zenon (keisari)|Zenon]], [[Theodoric]], konung Austgotanna, að bandamanni sínum og sendi hann, ásamt þjóð sinni, til Ítalíu.<ref>Tierney (1999): 69.</ref>
 
=== Konungsríki Austgota ===
Theodoric réðist inn á Ítalíuskagann árið 488 og barðist þar við germanska herforingjann [[Odoacer]], sem hafði náð völdum þegar hann neyddi [[Romulus Augustus]], síðasta [[Vestrómverska keisaradæmið|vestrómverska]] keisarann, til að segja af sér.<ref>Tierney (1999): 69.</ref> Árið 493 samdi Theodoric við Odoacer um að þeir myndu sameiginlega stjórna Ítalíu, en í veislu sem haldin var til að fagna samkomulaginu, myrti Theodoric Odoacer. Theodoric ríkti sem konungur á Ítalíu til dauðadags árið 526. Valdatíð hans var að mestu farsæl og hann ríkti í sátt við keisara Austrómverska ríkisins, sem og aðra germanska konunga í Vestur-Evrópu. Eftir dag Theodorics tók valdakerfi hans þó að veikjast og út brutust átök um völdin. [[Justinianus]], keisari Austrómverska ríkisins á árunum 527 til 565, var mjög herskár gagnvart Germönum í Vestur-Evrópu og stefndi að því að leggja undir sig öll landsvæði sem áður höfðu tilheyrt Rómaveldi. Árið 535 hertók [[Belisarius]], helsti herforingi Austrómverja, [[Sikiley]] og réðist svo árið eftir inn á meginland Ítalíu. Stærstur hluti konungsríkis Austgotanna hafði fallið í hendur Austrómverja árið 540 en undir konungunum Witigis og Totila tókst þeim þó að veita andspyrnu allt til ársins 552 þegar Austrómverjar unnu loks fullnaðarsigur. Eftir þessa ósigra má segja að Austgotneska þjóðin hafi horfið af sjónarsviðinu, margir voru hnepptir í þrældóm af Austrómverjum en aðrir samlöguðust þeim íbúum Ítalíu sem fyrir höfðu verið.<ref>Tierney (1999): 74-76.</ref>
 
=== Konungsríki Vestgota ===
Eftirmaður Alarics 1., [[Ataulph]], giftist systur rómarkeisarans [[Honorius]]ar, sem hét [[Galla Placidia]], og gerðist bandamaður hans, að nafninu til. Eftir það settust Vestgotar að í suðvestanverðri [[Gallía|Gallíu]], innan [[Rómaveldi]]s, en urðu sjálfstætt konungsríki eftir fall Rómaveldis árið 476. Konungsríkið stækkaði svo til muna eftir að þeir réðust gegn [[Vandalar|Vandölum]], sem bjuggu á [[Íberíuskaginn|Íberíuskaganum]], og hröktu þá til Norður-Afríku. Ríki þeirra náði þá frá [[Gíbraltarsund]]i í suðri til [[Loire]] árinnar í norðri.<ref>Tierney (1999): 68.</ref>
 
=== Konungsríki Austgota ===
Austgotar fóru sér hægar, réðust [[488]] á Ítalíuskagann og réðu yfir honum öllum [[493]]. Til þessa höfðu þeir fengið stuðning frá Býsanska keisaranum sem vildi veikja Ítalíuskagann. Árið 536 sendi keisarinn stóran her gegn Austgotunum en mætti harðri andspyrnu og var skaginn ekki allur hans fyrr en [[552]].
 
== Tilvísanir ==