„Boðháttur“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m robot Breyti: id:Modus imperatif |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
'''Boðháttur''' {{skammstsem|bh.}} er einn af mörgum [[Hættir sagna|háttum sagna]] sem getur til kynna skipun, bann eða boð. Oft er notkun boðháttarins talin dónaleg
== Í íslensku ==
Í [[íslenska|íslensku]] er boðhátturinn alltaf í [[persóna|annarri persónu]] og stendur alltaf fremst í setningu. Tvær leiðir eru til að mynda
=== Stýfður boðháttur ===
Fyrsta leiðin er að finna [[stofn sagnorða]] (sem er gert með því að taka [[nafnháttur|nafnháttinn]] (að hoppa, að elska) og fjarlægja endinguna ''-a'' nema þetta sé [[veik sögn]] sem endar á ''-aði'' í þátíð eins og ''skrifa'') og kallast þetta
==== Dæmi ====
*
*
*
*
=== Viðskeyttur boðháttur ===
*:Dæmi: '''Farið''' (þið) út! (Samanber "Þið farið út" þar sem sögnin er í framsöguhætti.)▼
Hægt er að mynda boðhátt af sögninni ''að vinna'' (stýfður '''vinn'''<ref name="beyging">http://www.lexis.hi.is/beygingarlysing/so/sb/vinna.html</ref>, viðskeyttur fleirtölu '''vinnið'''<ref name="beyging" />) en hann er sjaldan notaður. <ref>http://www.visindavefur.is/svar.asp?id=2303 Þannig er unnt að mynda boðhátt af sögninni að vinna, en hins vegar er hann sjaldan notaður.</ref>▼
▲Hægt er að mynda boðhátt af sögninni ''að vinna'' (stýfður
====Dæmi====▼
▲==== Dæmi ====
* ''elska'' (stýfður) + ''þið'' (fornafn) → ''elsk'''ið'''''
*: '''''Elskið''' friðinn börnin góð.''
Lína 29 ⟶ 30:
*: '''''Keyrðu''' mig út í búð.''
== Boðháttur í öðrum tungumálum ==
=== Í ensku ===
Í [[enska|ensku]] hafa boðháttur (
Dæmi:
*
*:
* „
*:
Boðháttur [[fyrsta persóna|fyrstu persónu]] [[fleirtala|fleirtölu]] (us, „við“) er gefinn til kynna með orðasambandinu ''let's'' (bókstaflega ''lof okkur'' en samsvarar frekar ''við skulum'').
Dæmi:
* „
*:
=== Í latínu ===
Í [[latína|latínu]] er boðháttur notaður.
Dæmi:
* „
*: (á [[íslenska|íslensku]]: ''Flýttu''
* „
*: (á [[íslenska|íslensku]]:
* „
*: (á [[íslenska|íslensku]]:
Þegar boðháttur í latínu er settur í fleirtölu bætist oftast ''-te'' við boðháttinn í fleirtölu.
* „
*: (á [[íslenska|íslensku]]:
* „
*: (á [[íslenska|íslensku]]:
* „
*: (á [[íslenska|íslensku]]:
== Heimildir ==
<div class="references-small"><references/></div>
==
* [http://nemendur.khi.is/eythbene/malfr/bodh.htm Umfjöllun um viðtengingarháttinn á Málfræðivef Eyþórs.]
* {{Vísindavefurinn|2303|Hvers vegna er ekki hægt að beygja sögnina 'að vinna' í boðhætti?}}
* {{Vísindavefurinn|5494|Hvernig finn ég stofn sagnorða?}}
* {{Vísindavefurinn|1916|Má ég segja „Farðu út í búð og keyptu fyrir mig...“ eða á að segja kauptu?}}
* {{Vísindavefurinn|819|Hvort er réttara að segja „kauptu“ eða „keyptu“?}}
* {{Vísindavefurinn|2801|Hver er uppruni og bygging pólsku?}}
{{stubbur|málfræði}}
[[Flokkur:Málfræði]]
|