„Pierre Curie“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Alexbot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: pnb:پیری کیوری
Xqbot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: yo:Pierre Curie; kosmetiske ændringer
Lína 1:
[[Mynd:Pierrecurie.jpg|right|frame|Pierre Curie]]
'''Pierre Curie''' ([[15. maí]] [[1859]] – [[19. apríl]] [[1906]]) var [[Frakkland|franskur]] [[eðlisfræðingur]] og nóbelsverðlaunahafi. Hann var frumkvöðull í rannsóknum á [[kristallafræði]], [[segulfræði]], [[þrýstirafhrif]]um og [[geislavirkni]]. Hann var giftur [[Marie Curie]].
 
Pierre fæddist í [[París]] og var í heimanámi hjá föður sínum fyrstu ár ævi sinnar. Snemma sýndi hann mikla hæfileika í [[stærðfræði]] og [[rúmfræði]] og á 18. ári hafði hann lokið námi sem samsvaraði háskólaprófi en fór ekki beint áfram í doktorsnám vegna skorts á fjármagni. Þess í stað fór hann að vinna sem aðstoðarmaður í rannsóknarstofu í [[Sorbonne]].
Lína 12:
Önnur afrek Pierres voru uppgötvun á stöðugri útgeislun [[varmi|varma]] frá radíni og rannsóknir á eiginleikum geislavirkni. Með notkun segulsviðs komst hann að því að sum útgeislun var jákvætt [[hleðsla|hlaðin]], sum neikvætt hlaðin og restin með enga hleðslu. [[Ernest Rutherford|Rutherford]] nefndi þessar agnir síðar [[alfageisli|alpha]], [[betageisli|beta]] og [[gammageisli|gamma]].
 
Árið [[1903]] fengu Curie-hjónin [[Nóbelsverðlaun_í_eðlisfræðiNóbelsverðlaun í eðlisfræði|nóbelsverðlaunin í eðlisfræði]] ásamt [[Henri Becquerel]] fyrir rannsóknir sínar á geislavirkni.
 
Einingin [[curie (eining)|curie]] fyrir geislavirkni er nefnd eftir hjónunum og samsvarar 3,7 <math>\times</math> 10<sup>10</sup> hrörnunum á sekúndu.
Lína 18:
Pierre var orðinn veiklulegur um þetta leyti af völdum [[geislaveiki]], en áhrif geislavirkni á líkamann voru ekki þekkt á þessum tíma. Hann þurfti þó ekki að veslast upp og deyja af þeim sökum, því að hann lenti í slysi árið 1906 sem varð honum að aldurtila. Marie Curie, kona hans, lést hinsvegar af geislaveiki.
 
Pierre og Marie eignuðust tvær dætur og varð önnur þeirra, [[Irene Joliet-Curie]] merkur [[eðlisfræðingur]]. Hin dóttirin, Eva, giftist H. R. Labouisse sem tók við [[Friðarverðlaun_NóbelsFriðarverðlaun Nóbels|friðarverðlaunum Nóbels]] fyrir hönd [[Barnahjálp Sameinuðu þjóðanna|Barnahjálpar]] [[Sameinuðu þjóðirnar|Sameinuðu þjóðanna]] árið [[1965]] sem hann var forstöðumaður fyrir. Eva ritaði ævisögu móður sinnar. Sagan var þýdd á íslensku af Kristínu Ólafsdóttur lækni, heitir Frú Curie, og kom út hjá Ísafoldarprentsmiðju árið 1939.
 
{{commons|Pierre Curie}}
{{fde|1859|1906|Curie, Pierre}}
 
[[Flokkur:Franskir eðlisfræðingar|Curie, Pierre]]
[[Flokkur:Nóbelsverðlaunahafar í eðlisfræði|Curie, Pierre]]
{{fde|1859|1906|Curie, Pierre}}
 
[[an:Pierre Curie]]
Lína 85 ⟶ 86:
[[vi:Pierre Curie]]
[[war:Pierre Curie]]
[[yo:Pierre Curie]]
[[zh:皮埃尔·居里]]