„Göttingen“: Munur á milli breytinga

[[Skjaldarmerki]] Göttingen sýnir gyllt ljón á rauðum grunni, með kastala í bakgrunni. Ljónið er merki Welfen-ættarinnar, en borgin var á áhrifasvæði hennar. Kastalinn merkir borgina sjálfa. Merki þetta kom fyrst fram [[1278]], en var formlega tekið upp [[1961]].

Borgin fékk heiti gamals bæjar í nágrenninu sem hét Gutingi, sem breyttist í Gotinge og Gottingen á [[13. öldin|13. öld]], og loks í Göttingen. Guntingi merkir annað hvort eitthvað í sambandi við guði (sbr. guð, gud, god) eða eitthvað í sambandi við rennandi vatn, en lækurinn Gote rann í gegnum þorpið. <ref>Geographische Namen in Deutschland. Duden. 1993. Bls. 115.</ref>

Upphaf Göttingen var litla þorpið Gutingi, en það heiti kemur fyrst við skjöl [[953]] hjá [[Otto I (HRR)|Otto I]] keisara. Seinna var keisaravirki (''Pfalz'') reist norðvestur af þorpinu, við ána Leine. Þar myndaðist síðan borgin, sem fékk lánað heiti þorpsins í grennd. Það var líklega Hinrik ljón sem veitti Göttingen borgarréttindi í kringum [[1150]]-[[1180]]. Árið [[1286]] færfékk greifinn Albrecht der Feiste yfirráð yfir suðurhluta Neðra-Saxlands og velurvaldi Göttingen sem aðsetur. Borgin vex mikið við það. [[1318]] færfékk greifinn Otto hinn mildi yfirráð yfir Göttingen, sem verðurvarð að hluta furstadæmisins Braunschweig-Lüneburg. Um þetta leyti mun Göttingin hafa gengið í [[Hansasambandið]], því hún tók þátt í Hansadögum [[1351]]. Borgin gengur hins vegar sjálfviljug úr sambandinu [[1572]].

[[1529]] barst lúterstrú fyrsti til borgarinnar, en formlega fóru [[siðaskiptin]] fram ári síðar. [[1625]] settist [[Wallenstein]] úr kaþólska keisarahernum um borgina í [[30 ára stríðið|30 ára stríðinu]], en létti umsátrinu er hann fékk afhendar 1000 kýr fyrir her sinn. En aðeins ári seinna kom [[Tilly]] með kaþólskum her til Göttingen og gerði umsátur um hana í 5fimm vikur. Hann náði þó ekki að vinna borgina fyrr en her hans hafði breytt farvegi árinnar Leine á ævintýralegan hátt. Tilly gerði sér heimakært í Göttingen og sat þar í 6sex heil ár. Hann yfirgaf ekki borgina fyrr en hann tapaðí fyrir [[Svíþjóð|Svíum]] í orrustunni við Breitenfeld [[1631]]. En þá komu Svíar sér fyrir í borginni og þurftu borgarbúar að greiða þeim mat og skatt í nokkur ár. [[1641]] settist Piccolomini úr keisarahernum í síðasta sinn um borgina, en hún stóðst áhlaupin. Miklar þrengingar urðu fylgifiskar stríðsins og fækkaði íbúum um helming.

[[1737]] var háskólinn Georg August Universität stofnaður í borginni, (hann er nefndur eftir [[Georg 2. Englandskonungur|Georg II]] Englandskonungi sem ættar var frá [[Hannover]]). Margir þekktir einstaklingar námu við skólann, s.s.svo sem [[Otto von Bismarck]], [[Alexander von Humboldt]], [[Max Planck]], [[Werner Heisenberg]] og fleiri. [[1757]]-[[1762|62]] var franskur her í borginni í [[7 ára stríðið|7 ára stríðinu]]. Þekktasti prófessorinn var án efa [[Carl Friedrich Gauss]]. Að því loknu voru borgarmúrarnir rifnir til að skapa byggingarpláss, enda fór íbúum ört fjölgandi. Héraðið allt var hertekið af [[Frakkland|Frökkum]] í upphafi [[19. öldin|19. aldar]]. [[1807]] var Göttingen innlimað í konungsríkið Vestfalíu. Eftir tap [[Napoleon Bonaparte|Napoleons]] við [[Leipzig]] [[1813]] hurfu allir Frakkar. Konungsríkið Vestfalía er leyst upp og Göttingen innlimað konungsríkinu Hannover allt til [[1866]] er prússar hertaka ríkið.

[[1944]] varð Göttingen fyrir loftárásum bandamanna, en þær voru til að gera litlar og skemmdir takmarkaðar. Hins vegar skemmdust Hannover, Kassel og Brúnsvík töluvert og fylltist Göttingen af flóttamönnum þaðan. Ári síðar var borgin hertekin af [[Bandaríkin|Bandaríkjamönnum]] bardagalaust og hún eftirlátin Bretum, enda var borgin á hernámssvæði [[Bretland]]s. [[1957]] hittust 18 þýskir kjarneðlisfræðingar í Göttingen og sömdu sameiginlega yfirlýsingu þess eðlis að Þýskaland ætti ekki að hervæðast á ný og þaðan af síður að eignast kjarnorkuvopn, eins og [[Konrad Adenauer]] [[kanslari]] hafði bryddað upp á. Meðal þekktra eðlisfræðinga sem undirrituðu yfirlýsinguna voru [[Max Born]], [[Otto Hahn]], Werner Heisenberg og [[Max von Laue]], allt [[Nóbelsverðlaunin|Nóbelsverðlaunahafar]].

* '''Albanskirkjan''' stendur á stað þar sem gamla kirkjan frá [[953]] í Gutingi stóð áður. Núverandi kirkja var reist [[1400]]-[[1467]] í gotneskum stíl. Nokkrar gersemar eru í kirkjunni, t.d.til dæmis gamalt hliðaraltari, en hafa ber í huga að engar skemmdar voru unnar á kirkjunni í heimstyrjöldinni síðari. Þegar viðgerðir stóðu yfir [[1996]], fundust gamlar veggjamyndir á lofti kirkjunnar.

== GalleríMyndasafn ==