Útgáfa síðunnar 13. ágúst 2009 kl. 17:30 breyta TXiKiBoT (spjall \| framlög) 85.550 breytingar m robot Bæti við: it:Guerra di Torstenson ← Eldri breyting		Útgáfa síðunnar 26. mars 2010 kl. 16:30 breyta taka aftur þessa breytingu Xqbot (spjall \| framlög) Vélmenni 58.604 breytingar m robot Breyti: ru:Датско-шведская война (1643—1645); kosmetiske ændringer Nýrri breyting →
Lína 1: [[Mynd:Lennart_Torstenson_%28ur_Svenska_Familj-Journalen%29.png\|thumb\|right\|Lennart Torstenson, mynd úr [[Svenska Familj-Journalen]] gerð eftir málverki [[David Beck]] (1621-1656)]] '''Torstensonófriðurinn''' var styrjöld milli [[Danmörk\|Danmerkur]] og [[Svíþjóð]]ar sem varði frá því þegar sænski herinn gerði innrás í Danmörku, [[12. desember]] [[1643]], til [[13. ágúst]] [[1645]] þegar friðarsamningar voru undirritaðir í [[Brömsebro]] á [[Skánn\|Skáni]]. Stríðið er kennt við yfirhershöfðingja sænska hersins í [[Þýskaland]]i, [[Lennart Torstenson]], þótt það hafi í raun verið runnið undan rifjum sænska ríkiskanslarans [[~~Axel_Oxenstierna~~Axel Oxenstierna\|Axels Oxenstierna]]. == Framvindan == Afskipti [[~~Kristján_IV~~Kristján IV\|Kristjáns IV]] af málefnum Þýskalands, þar sem hann reyndi að skapa þriðja bandalagið, [[Eyrarsundstollurinn]], sem hefti útflutning Svía á hergögnum, auk þeirrar slæmu hernaðarlegu stöðu sem Svíar voru í eftir ósigur í [[Kalmarófriðurinn\|Kalmarófriðnum]] ([[1611]]–[[1613]]), leiddi til þess að sænska stjórnin ákvað innrás í Danmörku í maí árið 1643. Lennart Torstenson var þá staddur í [[Olmütz]] með sænska herinn (sem þá var að mestu skipaður málaliðum) og var skipað af sænsku stjórninni að gera innrás í [[Jótland]]. Torstenson réðist svo snögglega inn í Danmörku að engum vörnum varð við komið og herinn lagði undir sig allt Jótland í janúar [[1644]]. Í febrúar réðist [[Gustav Horn]] inn í Skán. Sænski flotinn átti svo að flytja hermenn til eyjanna og taka þannig Danmörku alla. [[Holland\|Hollendingar]], sem voru mjög óánægðir vegna hækkana á Eyrarsundstollinum, gerðu bandalag við Svía og sendu flota til aðstoðar. Þessi fyrirætlan mistókst vegna dirfskulegrar mótstöðu Danakonungs sem hafði nauman sigur í sjóorrustum við [[Lister Dyb]] ([[16. maí\|16.]] og [[21. maí]]) og [[Kolberger Heide]] ([[1. júlí]]). Lína 15: == „Kong Christian stod ved højen mast“ == [[Mynd:Christian_IV_by_Vilhelm_Marstrand.png\|thumb\|300px\|right\|Hluti úr málverki Vilhelms Marstrand (1810–1873) ''Christian IV ved Kolberger Heide'']] Í orrustunni við Kolberger Heide hæfði sænsk fallbyssukúla danska fallbyssu og sendi málmflísar í allar áttir. Kristján IV særðist illa og missti annað augað en stóð þó upp og stýrði liðinu til loka orrustunnar. Konungur lét taka málmflísarnar úr auganu og gera úr þeim eyrnalokka handa sambýliskonu sinni, Vibeke Kruse. Blóði drifin klæði hans voru einnig varðveitt og er hægt að skoða hvort tveggja í [[Rósenborgarhöll]]. Þetta atvik var meðal annars gert ódauðlegt í kvæðinu „Kong Christian stod ved højen mast“ úr ''Romance af Fiskerne. Et Syngespil i tre Handlinger'' eftir [[Johannes Ewald]] ([[1779]]) og einnig í málverki [[Vilhelm Marstrand]] frá [[19.~~_öldin~~ öldin\|19. öld]]. Atvikið varð þannig snar þáttur í danskri [[þjóðernisrómantík]]. Fyrsta erindi kvæðisins er svona: Lína 43: [[no:Hannibalfeiden]] [[pl:Wojna duńsko-szwedzka 1643-1645]] [[ru:Датско-шведская война (1643—1645)]] [[sv:Torstensons krig]]

„Torstensonófriðurinn“: Munur á milli breytinga