„Eiríkur klipping“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Navaro (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Tungumálatenglar
Lína 6:
Eiríkur hertogi taldi að staða ekkjudrottningarinnar hefði veikst við þetta og hóf uppreisn en lið Margrétar sigraði her hans á [[Jótland]]i. Valdimar náði þó vopnum sínum að nýju og [[28. júlí]] [[1261]] töpuðu Margrét og Eiríkur í bardaga, voru tekin til fanga og höfð í haldi í [[Hamborg]]. Margréti tókst þó að fá sig lausa en Eiríki var ekki sleppt fyrr en hann varð fullveðja 15 ára, [[1364]], og þá hugsanlega gegn því að heita [[Agnes af Brandenborg|Agnesi af Brandenborg]] eiginorði, en hún var þá sjö ára. Hann fór svo heim og tók við krúnunni að nafninu til en móðir hans stýrði ríkinu þó í raun í mörg ár enn. Eiríkur giftist svo Agnesi [[1273]].
 
Árið [[1272]] dó Eiríkur hertogi af Slésvík og lét eftir sig ung börn. Eiríkur konungur fékk forsjá þeirra og um leið yfirráð yfir öllu Jótlandi. Tveimur árum síðar var Jakob erkibiskup drepinn á heimleið frá [[Róm]] og þar með voru tveir helstu óvinir konungsins úr sögunni. Eiríkur dróst þess í stað inn í valdaátök og stríð í Svíþjóð. Hernaðurinn þar varð kostnaðarsamur og til að borga fyrir hann greip Eiríkur meðal annars til þess að láta klippa utan af myntinni til að drýgja hana svo að peningarnir urðu kantaðir en ekki kringlóttir (eins konar [[gengisfelling]]). Hugsanlegt er að hann hafi fengið viðurnefni sitt af þessu, en ýmsar fleiri skýringar hafa þó verið settar fram. Hann þurfti líka að fá lán hjá kirkjunni.
 
Allt þetta var til þess að afla honum óvinsælda meðal aðalsmanna og árið [[1282]] þvinguðu þeir hann til að undirrita réttindaskrá þar sem hann hét því meðal annars að ráðfæra sig árlega við aðalsmenn og veita þeim hlutdeild í stjórn landsins. Eftir það áttu bændur engan þátt í að velja konung en hann var þó hylltur áfram á landsþingum. Valdimar, sonur Eiríks hertoga, fékk líka föðurleifð sína í Slésvík aftur. Hann og konungurinn deildu þó um ýmis efni og [[1285]] lét Eiríkur taka Valdimar til fanga. Hann var þó látinn laus ári síðar og sór konungi trúnað.
Lína 12:
Þegar konungurinn var á veiðum við Finderup á Jótlandi [[22. nóvember]] [[1286]] fann hann sér náttstað í hlöðu. Þar var hann veginn um nóttina ásamt fylgdarliði sínu af óþekktum mönnum og voru talin 56 sár á líki hans. Seinni tíma rannsóknir á beinagrind hans hafa líka sýnt að líkið var illa leikið. Mikið hefur verið rætt og ritað um hverjir hafi drepið konunginn og hvers vegna. Níu aðalsmenn voru ákærðir en allir lýstu sig saklausa. Þeir voru dæmdir útlægir og flýðu til [[Noregur|Noregs]]. Ýmsar skýringar hafa verið settar fram og sumir telja að Valdimar hertogi eða [[Eiríkur Magnússon prestahatari]] Noregskonungur hafi í raun staðið að baki morðinu.
 
Eiríkur og Agnes drottning áttu nokkursjö börn: Konungana [[Eiríkur menved|Eirík menved]] og [[Kristófer 2.]], Valdimar, sem dó 1304, Margréti, sem giftist [[Birgir Magnússon|Birgi Magnússyni]] konungi Svíþjóðar og, Ríkissu, sem giftist Nikulási 2. fursta af Werle í [[Mecklenburg]] og tvær aðrar dætur. Afkomandi þeirra, [[Kristján 1.]], var valinn konungur þegar enginn erfingi var að Danmörku - og Norðurlöndunum öllum - eftir dauða [[Kristófer af Bæjaralandi|Kristófers]] konungs [[1448]].
 
Agnes giftist aftur 1293 Geirharði 2. af Holtsetalandi og eignaðist með honum soninn Jóhann milda.
Lína 32:
 
{{fd|1249|1286}}
 
[[af:Erik V van Denemarke]]
[[da:Erik Klipping]]
[[de:Erik V. (Dänemark)]]
[[en:Eric V of Denmark]]
[[es:Erik V de Dinamarca]]
[[fr:Éric V de Danemark]]
[[gl:Erik V de Dinamarca]]
[[hu:V. Erik dán király]]
[[it:Eric V di Danimarca]]
[[nl:Erik V van Denemarken]]
[[no:Erik Klipping]]
[[pl:Eryk Glipping]]
[[pt:Érico V da Dinamarca]]
[[ru:Эрик V (король Дании)]]
[[sv:Erik Klipping]]