„Möðruvellir (Hörgárdal)“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Dagvidur (spjall | framlög)
Sett inn mynd af Davíð Stefánssyni
Dagvidur (spjall | framlög)
Sett inn mynd af Davíð Stefánssyni
Lína 16:
Nýr kirkjugarður var tekinn í notkun árið 1951 og er hann suður af gamla kirkjugarðinum.
 
[[Mynd:Endurgerð innsiglis Norðaustur Amts 1786.png|thumb|right|200px180px|Rafræn endurgerð á innsigli fyrir Amtmann Norðaustur Amts 1786 sem dvaldi að Möðruvöllum í Hörgárdal]]
 
== Stjórnmálasaga ==
Lína 31:
 
== Náttúrufræðisaga ==
 
[[Mynd: Bjarni Vigfusson Thorarensen portrait by Auguste Mayer.jpg|thumb|right|200px180px|[[Bjarni Thorarensen|Bjarni Vigfússon Thorarensen]] var amtmaður fyrir [[Norður- og Austuramt|Norður- og Austuramt]] að Möðruvöllum í Hörgárdal. Bjarni var gott skáld og einn helsti boðberi rómantísku stefnunnar á Íslandi. Málverk af Bjarna frá 1839 eftir Auguste Meyer.]]
 
Á tímum Möðruvallakóla störfuðu þar merkir náttúrufræðingar, m.a. [[Þorvaldur Thoroddsen]] sem efnaði þar í fyrstu Íslandslýsinguna, [[Stefán Stefánsson (skólameistari)|Stefán Stefánsson]], sem skrifaði þar fyrstu ''Flóru Íslands'' og Ólafur Davíðsson, náttúrufræðingur og þjóðsagnasafnari. Hinn þjóðkunni alfræðingur og náttúrufræðingur, [[Steindór Steindórsson frá Hlöðum|Steindór Steindórsson]] fæddist á Möðrvöllum 1902 en móðir hans starfaði þar sem ráðskona. Enn í dag er á Möðruvöllum unnið að náttúrufræðirannsóknum á vegum [[Landbúnaðarháskóli Íslands|Landbúnaðarháskóla Íslands]] en frá 1974 hefur verið rekin þar tilraunstöð í landbúnaði sem áður var til húsa á [[Akureyri]]. Upphaflega var tilraunastöðin stofnuð af Ræktunarfélagi Norðurlands árið 1904. Einn af aðalhvatamönnum og stofnendum Ræktunarfélagsins og tilraunastöðvarinnar var Stefán Stefánsson á Möðruvöllum.
 
[[Mynd: Bjarni Vigfusson Thorarensen portrait by Auguste Mayer.jpg|thumb|right|200px|[[Bjarni Thorarensen|Bjarni Vigfússon Thorarensen]] var amtmaður fyrir [[Norður- og Austuramt|Norður- og Austuramt]] að Möðruvöllum í Hörgárdal. Bjarni var gott skáld og einn helsti boðberi rómantísku stefnunnar á Íslandi. Málverk af Bjarna frá 1839 eftir Auguste Meyer.]]
 
== Bókmenntasaga ==
Lína 42 ⟶ 43:
== Bygginga- og brunasaga ==
 
[[Mynd: David Stefansson National Poet of Iceland.jpg |thumb|right|200px180px|[[ Davíð Stefánsson]] frá Fagraskógi er eitt helsta þjóðskáld Íslendinga. Leikrit hans „Munkarnir á Möðruvöllum“ segir af sögu klausturbrunans 1316 þar sem ölvaðir munkarnir úr fóru óvarlega með eld. Davíð er jarðaður í gamla kirkjugarðinum að Möðruvöllum]]
 
Brunasaga Möðruvalla er landsfræg. Vitað er um klausturbyggingu þó ummerki hennar séu nú hvergi sjáanleg, en fræg er sagan af klausturbrunanum [[1316]] er munkarnir áttu að hafa komið ölvaðir úr [[Gásir|Gásakaupstað]] og farið óvarlega með eld. [[Davíð Stefánsson]] frá Fagraskógi gerði sér þetta að yrkisefni í leikritinu ''Munkarnir á Möðruvöllum''. Árið [[1712]] brunnu til grunna öll hús staðarins nema kirkjan. Amtmannsstofan brann árið [[1826]] og var þá [[Baldvin Einarsson]] nær brunninn inni. Þá var byggt amtmannssetur úr dönskum tígulsteini sem var gjöf [[Friðrik 6. Danakonungur|Friðriks 6.]] Danakonungs og var húsið því nefnt Friðriksgáfa en það brann síðan [[1874]] og lagðist þá amtmannssetur af á Möðruvöllum. Af Friðriksgáfu hafa þó varðveist góðar teikningar þannig að vitað er hvernig hún leit út. Árið [[1865]] brann kirkjan og varð litlu bjargað, nema hvað [[Arngrímur Gíslason málari|Arngrímur Gíslason]] listmálari bjargaði altaristöflunni og mun hann hafa notað hana sem fyrirmynd að altaristöflum í aðrar kirkjur. Skólahúsið á Möðruvöllum, sem byggt var úr brunasteininum úr Friðriksgáfu, brann síðan árið [[1902]].