„Magnús Stephensen (f. 1762)“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip |
m tenglar, fl. |
||
Lína 2:
== Ævi ==
Magnús fæddist á [[Leirá]] í [[Leirársveit]], sonur [[Ólafur Stephensen|Ólafs Stephensen]] stiftamtmanns og konu hans Sigríðar, dóttur [[Magnús Gíslason (
Á námsárunum var hann sendur til Íslands á vegum danskra stjórnvalda til að rannsaka [[Skaftáreldar|Skaftárelda]] og afleiðingar þeirra. Hann fór með skipi sem sigldi frá [[Kaupmannahöfn]] haustið [[1783]] en hraktist til Noregs. Þar dvaldist Magnús um veturinn hjá [[Þorkell Fjeldsted|Þorkeli Fjeldsted]] [[etatsráð]]i í góðu yfirlæti en þegar heim kom biðu hans skelfilegar upplifanir, eins og hann segir frá í sjálfsævisögubroti: „... húsfyllir dag eftir dag af dauðvona aumingjum, flúnum að norðan, austan og vestan, og uppflosningum, konum, börnum og gamalmennum til að leita sér líknar og saðnings, margir um seinan, því þeir deyðu þar og allsstaðar hrönnum saman af hungri og hungursóttum, pestnæmum sjúkleikum, er leiddu af eldgosinu, við óholt loft, langvinnan sult, eður nautn hor- og pestardauðra gamalla hrossa- og kindahræja“.
Magnús hlaut skjótan embættisframa að loknu prófi. Hann varð [[lögmaður]] norðan lands og austan [[1789]], síðan settur [[landfógeti]] og árið 1800 varð hann [[dómstjóri]] í [[Landsyfirréttur|Landsyfirrétti]], sem þá var nýstofnaður. Hann þótti mildur í dómum og mannúðlegur. Hann gegndi líka stiftamtmannsstarfi um tíma, var ráðgjafi við dönsku hirðina og var eftir það titlaður [[konferensráð]].
Magnús var að mörgu leyti frjálslyndur skynsemishyggjumaður sem vildi stuðla að
== Útgáfa og ritstörf ==
Magnús gaf meðal annars út tvö tímarit, ''[[Minnisverð tíðindi]]'', sem komu út 1796-1808 og var fréttatímarit sem flutti innlendar og erlendar fréttir og ''[[Klausturpósturinn|Klausturpóstinn]]'', sem kom út 1818-1827 og flutti fréttir og greinar af ýmsu tagi. Hann gaf líka út ýmis fræðslurit, meðal annars um hagfræðileg, lögfræðileg og söguleg efni, svo og bækur um guðfræði, en umdeildust bóka hans var [[sálmabók]]in sem hann gaf út árið 1801 og var uppnefnd [[Leirgerður]]. Um hana var mikið rifist. Sálmarnir þóttu sumir illa ortir og svo var markmið Magnúsar að útrýma [[Satan|Kölska]] úr sálmabókinni og voru ekki allir sáttir við þá áherslubreytingu. Hann gaf líka út skáldskap af ýmsu tagi, bæði þýtt efni og frumsamið. Magnús var mikilvirkur rithöfundur en þótti ekki gott ljóðskáld.
Ein þeirra bóka sem Magnús gaf út var ''[[Einfalt matreiðsluvasakver fyrir heldri manna húsfreyjur]]'', sem kom út undir nafni [[Marta María Stephensen|Mörtu Maríu Stephensen]], konu [[Stefán Stephensen|Stefáns amtmanns]], bróður hans, og er fyrsta íslenska [[matreiðslubók]]in. Í ævisögu sinni segir Magnús að hann hafi sjálfur skrifað bókina að mestu þegar hann var tepptur í Noregi veturinn 1783-1784 og þá væntanlega upp úr uppskriftabók frú Fjeldsted en þetta er þó allt óljóst og óvíst hvort þeirra á meiri þátt í bókinni.
Lína 34:
[[Flokkur:Íslenskir rithöfundar]]
[[Flokkur:Íslendingar sem gengið hafa í Kaupmannahafnarháskóla]]
[[Flokkur:
[[Flokkur:Matreiðslubókahöfundar]]
{{fd|1762|1833}}
|