„Tamílskt ritmál“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekki lengur afrit, efnið virðist hafa verið flutt |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 8:
|stýrt af=
|iso1=ta|iso2=tam|sil=tam}}
[[Mynd:Tamil distribution.png|thumb|Tamílska á [[Indland]]i og [[Srí Lanka]] (1961)]]
[[Mynd:Tamilspeakers.png|thumb|]]
Lína 14 ⟶ 13:
[[Mynd:AayuthaEzhuthu.svg|thumb|hið hljóðlausa tákn '''āytam''']]
[[Mynd:Tamilalphabet.jpg|thumb|skilti með tamílskri skrift]]
▲[[Tamílskt ritmál|Tamílska ritmálið]] (tamílska: தமிழ் அரிச்சுவடி, tamílskt „stafróf“) er ritmál notað til að skrifa [[tamílska|tamílsku]] og einnig önnur minna útbreidd tungumál, svo sem; [[Badaga]], [[Irulas]] og [[Paniya]]. Einnig notað af Tamílum við ritun á [[sanskrít]].
== Saga ==
Tamílska er talin (ásamt fleirum) hafa þróast frá [[Brahmi]]. Fyrstu álretranir tamílsku eru frá asókönskum tímum (200-300 f.Kr.).
Nútíma tamílska er þó ekki í beinu sambandi við Tamil-Brahmi. Skriftin í þessum áletrunum er almennt þekkt sem Brahmi Tamil eða Tamili skrift og er að mörgu leyti ólík hinni venjulegu Asokan Brahmi.
Áletranir frá [[2. öld e. Kr.]] nota síðari gerð af Brahmi Tamílskri skrift, sem er svipar áþreifanlega til ritkerfisins sem lýst er í [
Á næstu öldum þróast Chola-Pallava ritrófið yfir í nútíma Tamil skriftina.
Form sumra bókstafanna voru einfölduð á [[19. öld]] til að gera ritrófið auðveldara sem leturgerð.
== Einkenni ==
Tamílskt ritmál hefur tólf [[sérhljóð]]a (உயிரெழுத்து uyireluttu „sálar-stafir“), átján [[samhljóð]]a (மெய்யெழுத்து meyyeluttu „skrokk-stafir“)
og einn karakter, āytam ஃ (ஆய்தம்), sem er hvorki flokkaður sem samhljóði né sérhljóði - (அலியெழுத்து aliyeluttu „hermafródíski stafurinn“), āytam er þó oft flokkaður með sérhljóðum.
Lína 44 ⟶ 39:
Ákveðnar reglur eru um myndun orða. [http://en.wikipedia.org/wiki/Tolk%C4%81ppiyam Tolkāppiyam] lýsir þeim reglum. Dæmi: orð getur ekki endað á ákveðnum sérhljóðum, og getur ekki hafist á sumum samhljóðum, t.a.m. 'r' 'l' og 'll'; það eru tveir samhljóðar fyrir hið tannmælta 'n' - hvort samhljóðið er notað fer eftir því hvort 'n' kemur fyrir fremst í orðinu og með stöfunum sem umkringja það.
<div style="-moz-column-count:2; column-count:2;">
Lína 76 ⟶ 70:
=== Sérhljóðar ===
Sérhljóðarnir eru kallaðir
Tamílskum sérhljóðum er skipt upp í stutt og löng (fimm af hvoru) og tvo [
▲Sérhljóðarnir eru kallaðir "líf" (uyir) eða "sálar" stafir. Saman með sérhljóðunum mynda þeir blöndu, atkvæðastafi sem eru kallaðir "lifandi" stafir (uyirmei) það er stafir sem hafa bæði líkama/skrokk og sál.
▲Tamílskum sérhljóðum er skipt upp í stutt og löng (fimm af hvoru) og tvo [http://en.wikipedia.org/wiki/Diphthong tvíhljóðunga].
<div style="width:65%; -moz-column-count:2; column-count:2;">
Lína 105 ⟶ 98:
=== Samsettir Tamil-stafir ===
Samhljóðinn 'k' notaður sem dæmi:
Lína 131 ⟶ 122:
|}
</div>
Eftirfarandi tafla sýnir lista af sérhljóðum (''uyir'' eða líf) í lárétta ásnum og samhljóðana (''mei'' eða líkami) í lóðrétta ásnum.
Taflan sýnir þannig allar samsetningarnar
{| class="wikitable" border="1" style="text-align:center" xml:lang="ta" lang="ta"
|+{{lang|en|samsettir hljóðar
|-
!width="46pt"|{{lang|en|sérhljóðar}} →
Lína 409 ⟶ 399:
=== Tölustafir og tákn ===
Fyrir utan tölustafina (0-9)
▲Fyrir utan tölustafina (0-9), þá hefur Tamílska einnig tölustaf fyrir 10, 100 og 1000. Tákn fyrir dag, mánuð, ár, debit, kredit, eins og fyrir ofan, rupee og tölustafur.
{| class=wikitable border="1" style="text-align:center;font-size:200%;"
|- style="font-size:50%"
Lína 429 ⟶ 418:
== Tamil í Unicode ==
[[Unicode]]-svæðið fyrir tamílsku er U+0B80–U+0BFF. Gráu svæðin í töflunni sýna óúthlutuð táknsvæði hvað tamílsku varðar. Flest af þessum óúthlutuðu táknsvæðum eru frátekin fyrir tákn úr öðrum asískum ritmálum sem svara til [[fónem]]a sem ekki eru til í tamílska ritrófinu.
Eins og önnur suður asísk skrift í Unicode, var tamílska kóðunin upprunalega frá ISCII standardinum. Bæði ISCII og Unicode kóða tamílskuna sem ''abugida''. Hvert tákn sem sýnir svipað fónem er kóðaðað í sama táknreit í suður-asísku Unicode-rittáknatöflunum. Þó svo að Unicode sýni Tamil sem abugida, þá geta allir hreinu/ósamsettu sér- og samhljóðarnir í tamílskunni verið sýndir með því að nota fleiri en einn Unicode táknreit
Í Unicode 5.1 var bætt við sérstaklega nefndri röð fyrir alla „hreinu“ sam- og sérhljóðana. Unicode 5.1 hefur einnig sérnefnda röð fyrir tamílska táknbandið SRI (''śrī''), ஶ்ரீ . Táknröðin kallast TAMÍLSKA ATKVÆÐI SHRII og er gert úr Unicode röðinni U+0BB6 U+0BCD U+0BB0 U+0BC0.
Lína 1.127 ⟶ 1.115:
</table>
==
<div class="references-small"><references/></div>
== Heimildir ==
* {{Wpheimild|tungumál = en|titill = Tamil script|mánuðurskoðað = 8. febrúar|árskoðað = 2010}}
|