„Ryðfrítt stál“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
TXiKiBoT (spjall | framlög)
m robot Bæti við: ko:스테인레스 스틸
Thvj (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Pfanne (Edelstahl).jpg|thumb|200px|Steikarpanna úr ryðfríu stáli.]]
 
'''Ryðfrítt stál''' er [[málmblandastál]], þ.e. mestu úr[[málmblanda]] [[járn]]is og [[kolefni]]s, með að minnsta kosti 11.,5% [[króm]]innihald.<ref>{{cite web|url=http://www.steel.org |title=Steel Glossary |accessmonthday=July 30 |accessyear=2006 |publisher= [[American Iron and Steel Institute]] (AISI)}}</ref> Eins og nafnið gefur til kynna ryðgar ryðfrítt stál mjög lítið samanborið við venjulegt stál. [[Harry Brearley]] fann það upp árið [[1913]] í Brown-Firth-rannsóknastofunni í [[Sheffield]] á [[England]]i. Hann hafði verið að rannsaka leiðir til að draga úr tæringu í [[byssuhlaup]]um, þegar hann tók eftir því að prufa, sem hann hafði hent, ryðgaði ekki.
 
Háu oxunarviðnámi ryðfrís stáls í [[loft]]i við staðal[[hitastig]] er yfirleitt náð með því að hafa króminnihald þess meira en 12% (eftir þyngd). Krómið myndar lag af króm(III)oxíði (Cr<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) þegar það kemst í snertingu við [[súrefni]]. Þetta lag er of þunnt til að vera sjáanlegt, sem þýðir að málmurinn helst gljáandi. Það er hinsvegar [[vatn]]shelt og loftþétt, sem verndar málminn innan við lagið. Þegar málmurinn rispast þannig að lagið rofnar myndast það tiltölulega fljótt aftur. Þetta fyrirbæri er kallað [[óvirknun]] og sést einnig í öðrum málmum, til dæmis [[ál]]i. Þegar ryðfríir stálpartar eins og rær og boltar eru skrúfaðir saman, geta oxíðlögin skrapast af. Þegar þau myndast að nýju geta þau snertst og verða áhrifin þá svipuð því að partarnir hafi verið soðnir saman.