„Martin Waldseemüller“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Cessator (spjall | framlög)
Lína 10:
[[Mynd:Carta itineraria europae 1520 waldseemueller watermarked.jpg|thumb|Evrópukort Waldseemüllers vísar til suðurs. Efst má sjá Ítalíuskagann. Efst til hægri er Spánn.]]
=== Hylacomylus ===
Meðan Waldseemüller var enn í námi í Freiburg sigldi [[Kristófer Kólumbus|Kólumbus]] í fyrsta sinn til Vesturheims. Í kjölfarið fóru ýmsir sæfarar þangað í hina ýmsu könnunarleiðangra. Einn þeirra var ítalski sæfarinn [[Americo Vespucci]]. Fyrsta ritið sem Waldseemüller samdi hét Hylacomylus og fjallaði einmitt um ferð Vespuccis til Vesturheims. Á þeim tíma töldu menn enn að hér væri um [[Asía|Asíu]] ([[Indland]], [[Kína]], [[Japan]]) að ræða, en ekki nýtt meginland. Ferð þessi var farin árið [[1497]], aðeins 5fimm árum eftir fyrstu ferð Kólumbusar.
 
=== Heimskort ===
Eitt þekktasta verk Waldseemüllers var heimskortið frá [[1507]]. Þetta heimskort sýnir austurströnd Ameríku (bæði norður og
suður) nokkurn vegin rétt. Hins vegar var ekkert kunnugt um landið inn frá ströndinni nema á örfáum stöðum. Mikið af upplýsingunum fékk hann frá Vespucci, sem þá hafði alls farið í þrjár ferðir vestur. Hann hafði skrifað bréf heim þar sem fram koma sterkar efasemdir um að þetta væri virkilega sú Asía (Indland) sem Kólumbus hafði sagst fundið. Kólumbus dó 1506, á árinu á undan, í þeirri góðu trú að hafa fundið siglingaleið til Indlands. Vespucci hins vegar vekur upp þá spurningu hvort hér sé ekki um annað land að ræða. Ferðalýsing Vespuccis heitir '''Mundus Novus''' (''Nýr heimur''). Waldseemüller gerir sér fyrstur manna grein fyrir mikilvægi þessara orða. Hann er sannfærður um það að hér sé um nýtt meginland að ræða, ekki Asíu. Á kortið sitt ritar hann orðið ''America'' nokkurn veginn þar sem Suður-Ameríka er í dag, enda kannaði Vespucci aðallega strandlengju Suður-Ameríku. Ekki er ljóst hvort Waldseemüller gerði þetta með eða án vitundar Vespuccis. En Waldseemüller ritaði ''America'' sem kvenkynsorð, enda vissi hann að hinar heimsálfurnar (Asía, [[Evrópa]] og [[Afríka]]) eru allar kvenkyns. Með þessu orsakaði Waldseemüller ekki aðeins að menn áttuðu sig á að hér væri um nýja heimsálfu að ræða, heldur gerði hann nafn Amerigo Vespuccis ódauðlegt. Heimsálfan Ameríka er stærsta landsvæði heims sem nefnt er eftir manni. Heimskortið sjálft er búið til úr 12 bútum, sem hver um sig er 46x62 cm að stærð. Samtals er kortið 1,38 x 2,48 m að stærð. Kort þetta dreifðist mikið um alla Evrópu. Það var afritað í hundruðum eintaka. Talið er að næstu árin hafi 1000 afrit verið gerð. Í dag er aðeins eitt einasta enn til. Það var lengi vel í einkaeigu í Þýskalandi, en var selt [[2007]] til Library of Congress í [[Washington D.C.|Washington]] fyrir 10 milljónir [[Dalur (gjaldmiðill)|dollara]]. Þetta er langhæsta verð sem greitt hefur verið fyrir landakort. Kortið er almenningi til sýnis í Washington. Það er á [[heimsminjaskrá UNESCO]].
 
=== Hnattlíkan ===